ირაკლი მენაღარიშვილი: “ახალი ელჩის დამტკიცება საკმაოდ რთული პროცედურაა”

18 დეკემბერი _ ამერიკის შეერთებული შტატები ახალ ელჩს ნიშნავს რუსეთში.

30 იანვარი _ ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტის ხვდება მიხეილ სააკაშვილს.

19 თებერვალი _ ამერიკის შეერთებული შტატები საქართველოში ახალი ელჩის კანდიდატურას აყენებს.

ზამთრის ეს სამი თვე, წინასაარჩევნო პერიოდის წინ (რუსეთშიც და საქართველოშიც), აშშ-მ მცირე ტექნიკური საკითხების მოსაგვარებლად გამოიყენა.

საქართველოში ვადამდელ არჩევნებზე საუბარს აშშ-ს ელჩის მისიის ვადამდელი დასრულება მოჰყვა. უკვე პოპულარული ჯონ ბასი, რომელმაც ბოლო დროს ხელისუფლების მიმართ საყვედურების გამოთქმა ისწავლა, ძალიან მოკრძალებულად ტოვებს ჩვენ ქვეყანას. არანაირი განცხადება საგარეო საქმეთა სამინისტროს ან სხვა ოფიციალური უწყების მიერ ჯერ არ გაკეთებულა.

ცნობა ელჩის წასვლის შესახებ ამერიკის საელჩოს ოფიციალურ ვებგვერდზე ინფორმაციის გავრცელებიდან ორ დღეში დაიდო. ბოლო სიახლე ამ ვებგვერდზე, რომელიც განსაკუთრებულად იპყრობს ყურადღებას, 15 თებერვლით თარიღდება და უსაფრთხოების საკითხების ავღანელი მრჩევლის საქართველოში ვიზიტის შესახებ გვამცნობს _ 14-17 თებერვალს, აშშ-ს საელჩომ აბდულ ალი შამსის უმასპინძლა, რომელმაც ავღანეთის სამშვიდობო მისიაში საქართველოს როლზე ისაუბრა.

აბდულ ალი უბრალო კაცი არ გეგონოთ _ მას საკმაოდ სერიოზული მისია აკისრია: საზოგადოების ფართო ფენებსა და რელიგიის მსახურებთან ურთიერთობა, მეამბოხე მებრძოლების შემორიგება, აგრეთვე, პირობების მომზადება, რათა საერთაშორისო სამშვიდობო ძალებმა ჰელმანდის პროვინციის მართვა ავღანეთის ეროვნული უსაფრთხოების ძალებს გადააბარონ.

აბდულ ალის წასვლიდან მეორე დღეს, გავრცელდა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ჯონ ბასს, რომელსაც ვადა შემოდგომისას ეწურებოდა საქართველოში, ახალი ელჩი, რიჩარ ნორლანდი შეცვლის, კაცი, რომლის სახელსაც ავღანეთში ყველაზე სერიოზული პოლიტიკური და ეკონომიკური რეფორმების გატარება უკავშირდება.

57 წლის დიპლომატი რიჩარდ ნორლანდი სახელმწიფო დეპარტამენტის მაღალი რანგის თანამშრომელია – საერთაშორისო საქმეთა მრჩევლის მოადგილეა. მას ყოველთვის იქ უშვებდნენ, სადაც ახალი მისია იყო განსახორციელებლი და მისი მთავარი ამოცანა კონფლიქტების მოგვარება გახლდათ.

ნორლანდი 2005-2007 წლებში იყო აშშ-ის მისიის უფროსი მოადგილე ქაბულში; 2003-2005 წლებში ამერიკის დიპლომატიური მისიის ხელმძღვანელის მოადგილე ლატვიაში; 2002-2003 წლებში მოღვაწეობდა ავღანეთში _ მიჰყავდა პოლიტიკური და ეკონომიკური რეფორმების საკითხები; ჰქონდა დიპლომატიური კარიერა ჩრდილოეთ ირლანდიაში; ბილ კლინტონისა და ჯორჯ ბუშის პრეზიდენტობისას – ორი წლის განმავლობაში, ხელმძღვანელობდა უშიშროების საბჭოს ევროპულ დეპარტამენტს.

რიჩარდ ნორლანდი 1993 წელს საქართველოში სამშვიდობო პროცესშიც მონაწილეობდა.

რას უნდა ნიშნავდეს ასეთ დროს ელჩის შეცვლა? 2012 წლის გაზაფხულზე, 4 მარტს, რუსეთში არჩევნებია დანიშნული _ არჩევნებამდე 2 თვით ადრე, ამერიკამ იქ ახალი ელჩი, მაიკლ მაკფოლი მიავლინა; 2012 წლის შემოდგომაზე არჩევნებია დანიშნული საქართველოშიც _Aახალი ელჩის კანდიდატურა ობამას ადმინისტრაციამ ჩვენც შეგვირჩია.

მაკფოლი რუსეთთან ურთიერთობის საკითხებში ობამას მთავარი მრჩეველი იყო, მაგრამ ამ სტატუსმა მას არ უშველა. მისი ელჩად არჩევის დროს, სენატში ორჯერ გადაიდო კენჭისყრა “რესპუბლიკური პარტიის წარმომადგენლის” ბობ კორკერის მოთხოვნით. ეს სწორედ ის რესპუბლიკელი კორკერია, რომელიც საქართველოს უმძიმეს დღეებში 2008 წლის აგვისტოში სტუმრობდა და აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს მხარდამჭერ პროცესებში.

მიუხედავად კორკერის წინააღმდეგობისა, მაკფოლი აშშ-ს ელჩია რუსეთში და სწორედ მის იქ ჩასვლას უკავშირებენ ოპოზიციის გააქტიურებას.

ჩვენთვის ყველაზე საინტერესო ის ინტერვიუა, რომელიც მაკფოლმა გაზეთ “კომერსანტს მისცა: “ჩვენ არ მივცემთ უფლებას რუსეთის ხელისუფლებას, სხვადასხვა საგნები ერთმანეთს დაუკავშიროს. თუ თქვენ (რუსეთს) არ შეგიძლიათ საქართველოს საკითხზე თანამშრომლობა, ჩვენ ავღანეთში არ დაგეხმარებით”, _ განაცხადა მაკფოლმა.

გამოდის, რომ ავღანეთში დახმარება სჭირდება რუსეთს და ამერიკა ამ დახმარებას პირდება. ჩვენი ქვეყანა კი, როგორც ყოველთვის, “ჩეინჯის” საგანია.

იქნებ, უკვე დავიწყეთ რუსეთის დახმარება ავღანეთში და სწორედ ამის გამო მოვიწვიეთ უსაფრთხოების საკითხების ავღანელი მრჩეველი აბდულ ალი ამ რამდენიმე დღის წინ?

იქნებ, რუსეთის ავღანეთში დახმარების მიზნით გვიგზავნიან ელჩად რიჩარდ ნორლანდს, რომლის სახელსაც ავღანეთში უმნიშვნელოვანესი რეფორმების გატარება უკავშირდება?

ამ ეტაპზე დაზუსტებით მხოლოდ იმის თქმა შეგვიძლია, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში, “საკვანძო მოთამაშედ” კვლავ რუსეთი დარჩება. სხვათაშორის, ამ სიტყვებით (საკვანძო მოთამაშე) თავად ობამამ მოიხსენია რუსეთი.

როგორც მაკფოლმა აღნიშნა: “აშშ-ს პრეზიდენტი ბარაკ ობამა რუსეთს დღევანდელ მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე საკვანძო მოთამაშედ მიიჩნევს.” მისივე თქმით, “შეერთებულ შტატებს რუსეთთან თანამშრომლობა სურს ყველგან, სადაც ეს შესაძლებელია.”

ელჩის ცვლილებასთან დაკავშირებით “გურია ნიუსმა” კომენტარი საქართველოს საგარეო საქმეთა ყოფილ მინისტრს, ექსპერტს საგარეო პოლიტიკის საკითხებში ირაკლი მენაღარიშვილს სთხოვა.

ირაკლი მენაღარიშვილი: _ როგორც ჩემთვის არის ცნობილი, ჯონ ბასი ჯერ არ წასულა _ მისი წასვლა, დაახლოებით, სექტემბრის დასასრულისთვის არის დაგეგმილი. ეს ჩვეულებრივი როტაციის პროცესია. რაც შეეხება ახალ დანიშვნას, ჯერ მხოლოდ დასახელდა პიროვნება, რომლის კანდიდატურასაც ამერიკის ადმინისტრაცია განიხილავს, როგორც კანდიდატს ამ პოსტზე. მოგეხსენებათ, ეს საკმაოდ რთული პროცედურაა. მათ შორის, სენატის მიერ დამტკიცებაც. ამიტომ ეს პროცედურა წინასწარ დაიწყო.

სხვათა შორის, ჩვენს შემთხვევაშიც მოხდა ერთხელ და საკმაოდ მიუღებელი ფორმით აზერბაიჯანშიც, როდესაც ამერიკის შეერთებული შტატების ელჩის პოსტი, დიდი ხნის განმავლობაში, ვაკანტური იყო _ ვადა გაუვიდა ელჩს, იგი გაწვეული იქნა, ხოლო ახალი ელჩის დამტკიცების პროცედურა კი გაჭიანურდა. ჯერ-ჯერობით რამე განსაკუთრებულს ვერ ვხედავ.

_ თუმცა, ჩვენთანაც და რუსეთშიც ეს ცვლილებები წინასაარჩევნო პერიოდს დაემთხვა.

_ რაც შეეხება ახალი ელჩის რუსეთში დანიშვნას, ამან საერთაშორისო თანამეგობრობის ყურადღება მიიქცია იმიტომ, რომ იქ დანიშნული პიროვნება არ გახდათ ორდინარული დიპლომატი. ბატონი მაკფოლი, მანამდე გახლდათ პრეზიდენტის ეროვნული უსაფრთხოების აპარატში რუსეთის მიმართულების კურატორი და როგორც ცნობილია, “გადატვირთვის

პოლიტიკის” ავტორი. იგი პროფესორი და რუსეთის საკითხების სპეციალისტია. ამიტომ მისი დანიშვნა მიიჩნიეს სიგნალად ბატონი ობამასგან (რადგან იგი “გადატვირთვის პოლიტიკის” ერთგულია), რომ ასეთი პოლიტიკა გაგრძელდება. თუმცა, მაკფოლის დანიშვნამ საკმაოდ გააძლიერა ამერიკის მხარის კრიტიკული ტონი რუსეთთან დიალოგში ადამიანის უფლებების დაცვის კუთხით. სწორედ ამ პერიოდს დაემთხვა რუსეთში მასიური გამოსვლების ტალღის დასაწყისი, რომელიც ახლაც აქტიურად ვითარდება. მაკფოლის მიერ ნათქვამ ყველა სიტყვას, ყველა გადადგმულ ნაბიჯს მოსკოვში ძალიან სკურპულიოზურად აანალიზებს რუსული და საერთაშორისო მედია.

_ ეს ცვლილება ხომ არ შეიძლება ირანის მიმართულებით განვითარებულ პროცესს უკავშირდებოდეს?

_ მე აქ ვერანაირ კავშირს ვერ ვხედავ რამე საერთაშორისო მოვლენასთან.

_ თქვენი საგარეო საქმეთა მინისტრობის პერიოდში, რიჩარდ ნორლანდი იყო გაეროს მისიის წარმომადგენელი კონფლიქტების საკითხში. ხომ არ გქონიათ იმ პერიოდში რაიმე ურთიერთობა?

_ ის მხოლოდ მისიის თანამშრომელი გახლდათ. საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან პირდაპირი და აქტიური თანამშრომლობა არ ჰქონია. ამიტომ, გამიჭირდება რამე ვთქვა მისი პიროვნების შესახებ. ძალიან მნიშვნელოვანი, იქნება მისი დამოკიდებულება შიდა მიმდინარე პროცესებისადმი, საქართველოს ევროატლანტიკური მისწრაფებებისადმი. ერთი სიტყვით, დღის

წესრიგი, რომელზეც მას მუშაობა მოუხდება, ძალიან ფართოა, მრავალფეროვანია და მისი პოსტი ამიტომაც საპასუხისმგებლოა.