დიდი სამამულო ომის სახელით ცნობილ კოშმარს სამასი ათასზე მეტი ქართველი შეეწირა. არც ისე ცოტაა იმ მეომართა რიცხვიც, ვინც სიკვდილზე უარესი _ ფაშისტთა ტყვეობაში ყოფნა გამოსცადა, თუმცა, ცოცხალი სასწაულებრივად გადარჩა და დღეს ჩვენს გვერდით შემართებით დგას. ისინი ცოტანი დარჩნენ, ძალიან ცოტანი, თუმცა, ხმასა და ნაბიჯში მაინც შემორჩათ ვაჟკაცური ხიბლი.
ჭოლა ლომჯარია ოზურგეთში, სოფელ ჭანიეთში ცხოვრობს და უკვე 89 წლისაა. ომში 18 წლის ასაკში წავიდა, უკრაინაში ტყვედ ჩავარდა და გერმანიამდე, როგორც თვითონ იხსენებს, “ჩაქჩაქ-ჩაქჩაქით” ჩაიყვანეს.
“ჭოლა მართალი”, როგორც მას ჭანიეთელები ეძახიან, ამბობს, რაც მე მაქვს გადატანილი, ცოცხალი რომ ვარ, ის მიკვირს, თორემ სხვა რა უნდა გამიკვირდეს ამ ქვეყანაზეო. იგი ჩვენი გაზეთის სტუმარი ადრეც იყო, მაგრამ ახლა ფრონტული ცხოვრების ერთი საიდუმლოც გაგვანდო საგაზეთოდ: გერმანიაში ტყვედ ყოფნის დროს, ერთი გერმანელი გოგონა ჰყვარებია თურმე, ვისთანაც შვილიც ჰყავდა. მერე, როგორც იქნა, თავი დააღწია ტყვეობას. ბავშვის წამოყვანა კი მინდოდა, მაგრამ ვინ გამომატანდაო?
_ აი, ხომ მოგიყევით ერთი ნამდვილი ამბავი ჩემი ფრონტული ცხოვრებიდან?! სულ ომსა და სიკვდილზე საუბარი, დიდი ხანია, მომბეზრდა. ნეტა, რაც ვნახე, მეც არ გამახსენა, თქვენ იცხოვრეთ უომრად, შრომით და მშვიდობიანად, _ ლოცვასავით წარმოთქვა წლებითა და ომით მაინც ვერდამძიმებულმა ვეტერანმა და “ჭოლასეული” თეთრი, შუქიანი ღიმილით დაგვემშვიდობა.
