“როცა მანდარინის მყიდველის მოლოდინი ცრუვდება, ახალი წლის მოლოდინი ჯოჯოხეთია”

გოგორეთი სოფელ მერიის ერთ-ერთი უბანია, ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში. ზღვის დონიდან სამას მეტრზე მდებარე სოფლის განაპირა კუთხე მთის წვერზე მოქცეული ჩიხის შთაბეჭდილებასაც ტოვებს.

ახლა აქ მრავალ ოჯახს ტონობით მოკრეფილი მანდარინი შინ აქვს, ყუთებში დაფასოებული თუ გროვებად თავმოყრილი და როგორც თავად გვეუბნებიან, დალპობას უფრო ელოდებიან, ვიდრე მყიდველს.

_ რამ მოგიყვანათ აქ? ნახევარი საუკუნეა ოჯახის რძალი ვარ და ამ კუთხეში შემოსული ჟურნალისტი არ მინახავს. გვიშველით რამეს? გვქონდეს იმედი, რომ დაწერთ, ვინმე იფიქრებს ჩვენი გასაჭირის მოგვარებაზე? წელს მანდარინის პლანტაციების შეწამვლა მოვახერხეთ. საჭირო უფრო მეტი იყო, მაგრამ, რაც შევძელით, ის ვქენით. ძვირია შესაწამლი საშუალებები. მოსავალიც საუკეთესოა, მაგრამ რად გვინდა? დღეს მოვიდა პირველი კლიენტი. ახარისხებენ და ხუთი ტონიდან, ორი ე. წ. “ენესია” _ ასეთს ათ თეთრად იბარებენ. კარგი ხარისხის სამოც თეთრად მიაქვთ. რა გვრჩება? ბანკის ვალებს გავისტუმრებთ და პურის ფულიც აღარაა ჩვენთვის. ჩვენ გასაღების ბაზარი გვჭირდება. მოსავლის ერთიანად გაყიდვა, რადგან ყოველდღე ლპება მოკრეფილი ნაყოფი. რაღაც უნდა მოიფიქროს ხელისუფლებამ, რომ გვეშველოს, _ გვეუბნება პირველივე შემხვედრი, ადგილობრივი მკვიდრი ზოია დანელია.

ქალბატონის სახლში კახეთიდან ჩამოსულ მყიდველებს, რომლებსაც ხუთას კილოგრამამდე მანდარინის ყიდვა სურდათ, გავესაუბრეთ, თუ სად მიჰქონდათ ტვირთი და აქვთ თუ არა ხელსაყრელი ბაზარი.

ვასილ სოთიროვი და გოჩა არაქელოვი, თელავის მკვიდრები: “კახეთის ერთადერთი საშველი რუსეთის ბაზარია. წელს ყურძენი და ატამი გაიტანა ხალხმა და შედარებით, ამოიუნთქა. გლეხკაცისთვის ეს არის საშველი და არა პოლიტიკა, რასაც მთავრობამ ხალხის სასიკეთოდ უნდა მიხედოს. აზერბაიჯანის საზღვარზე ახლა საბაჟო გადასახადი მოუმატეს და ესეც პრობლემაა. ჩვენ ახლა შიდა ბაზარზე ვყიდით, კილოგრამს ლარად. პურის ფულია, უბრალოდ. თავი რომ გადავირჩინოთ შიმშილისგან, ეგაა, სხვა არაფერი”.

გოგორეთის უბნის კიდევ ერთი მკვიდრის, ზაურ დანელიას ოჯახში, დიასახლისი მანანა დანელია საკუთარ გასაჭირზე გვესაუბრა:

_ ახლა მოკრეფილი გვაქვს ათი ტონა მანდარინი. ხედავთ, ზოგი ყუთებშია, ზოგიც გროვებად გვიყრია. ველოდებით კლიენტს, ვეძებთ, ამბავს ვკითხულობთ. გულხელდაკრეფილი არ გავჩერდებით, რადგან ნაყოფი ყოველდღე ლპება. წელს ამინდებმაც ხელი შეუწყო, შევწამლეთ კიდეც და საუკეთესო ხარისხის მოსავალია, მაგრამ უფრო გულსაკლავია ის ფაქტი, რომ ვერ ვყიდით. გარკვეულ ნაწილს რომ ვიღაც წაიღებს, ეს არ არის საშველი _ უნდა ხერხდებოდეს მოსავლის ერთიანად ჩაბარება. ფასიც უფრო მაღალი უნდა იყოს. ათ ტონაში რომ სამ ტონას “ენესად” ჩააბარებ და კიდევ ან ჩააბარებ და ან ვერა, ზარალის მეტი რა გამოგდის ადამიანს? თუ შევძელით, სადმე უნდა წავიღოთ. ესეც პრობლემაა.

მთავრობისგან დახმარებას ვითხოვთ. პირველად გხედავთ, რომ ვიღაცა ამ გორზე ამოვიდა და ხალხის გასაჭირი იკითხა. მადლობას გიხდით, რომ გვესტუმრეთ, თუმცა, ისიც ვიცი, რომ არც თქვენს დაწერილს მიაქცევს ვინმე ყურადღებას, ასეა ეს ქვეყანა. სანამ უნდა ვიძახოთ, რომ კომუნისტების მსგავსად მაინც მოხედონ ხალხს?! იტყვის ახლა ვიღაც, რა დროს კომუნისტებიაო, მაგრამ გლეხს სახლში არ ულპებოდა მანდარინი, არ შიოდა, არ კანკალებდა მევალეების შიშით და წლის მოსავლის გარანტირებული ზარალით _ აი, ეს იყო. დანარჩენი არ მაინტერესებს. ხელისუფლება იმიტომ გვჭირდება, რომ ჩვენც მოგვხედოს და ქვეყანასაც. ახალი წელი მოდის და როცა მანდარინის მყიდველის მოლოდინი ცრუვდება, ახალი წლის მოლოდინიც ჯოჯოხეთია. ამას ჩვენ გარდა, ვერავინ გაიგებს, _ გვეუბნება ქალბატონი მანანა.

გოგორეთის უბნის მკვიდრი შოთა მარგალიტაძე საუბრობს უამრავ პრობლემაზე, რაც სოფელს გააჩნია, თუმცა, ახლა აქცენტს მაინც ციტრუსოვანთა მოსავლის აღებასა და თანმხლებ გასაჭირზე აკეთებს, რადგან მოსავლის კრეფის სეზონია და არსებობს ზარალის საფრთხე:

_ გოგორეთში არის ციტრუსოვანთა პლანტაციების მასივში შესასვლელი გზის პრობლემა. ექვსი წელია, მოხრეშვას ვითხოვთ _ არ გეგონოთ, ასფალტი გვინდოდეს აქ თერთმეტ ოჯახს საკუთრებაში აქვს მანდარინის ნაკვეთები. ადრე კოლმეურნეობის ფართობი იყო. მისასვლელი გზა ისეა გაფუჭებული, რომ არაერთხელ, მოკრეფილი მანდარინის გადმოზიდვისას, სატვირთო მანქანა ორმოებად ქცეულ გზაზე იფლობა. ამა წინათ, შუაღამისას ჩავარდა და ხელით გადმოვცალეთ ტონობით მანდარინი. როგორ ვიწვალეთ, კაცმა არ იცის! შეგვპირდნენ ამ გზის მოხრეშვას, მაგრამ ჯერ არაფერი ჩანს. წელს, ასე თუ ისე, რაღაც მოვახერხეთ, მაგრამ ამ გზის ასე დატოვება არანაირად არ შეიძლება. გვეგონა, ამ სეზონზეც მოახერხებდნენ. რა უნდა ას მეტრამდე გზის მოხრეშვას?! ორმოც მეტრამდეა ის ადგილი, რომელიც მთლიანად დაზიანებულია. ასფალტს ხომ არ ვითხოვთ _ უნდა გაკეთდეს ისე, რომ სატვირთო მანქანამ გაიაროს და ტვირთი შეფერხების გარეშე გადავიტანოთ. ჯერ გაყიდვა ჭირს და ახლა ტალახში ჩაყრილი სიმწრით მოკრეფილი მანდარინის ცქერა როგორია? ამ გზის საკითხი, სხვათა შორის, შარაშენიძე რომ პირველად დანიშნეს გამგებლად, მაშინაც დავსვით. ასასვლელი აღმართი მერაბ ჭანუყვაძის გამგებლობისას გაკეთდა. განსაკუთრებით საშიში და ძალიან დაზიანებულია ორმოცმეტრიანი მანძილი, _ გვეუბნება შოთა მარგალიტაძე და კიდევ ერთ პრობლემაზე _ სატვირთო ტრანსპორტის უქონლობაზე საუბრობს:

_ კომუნისტების დროს სოფელში ტრაქტორებს და სატვირთო მანქანებს ვერ დათვლიდი. ახლა იმ დროიდან შემორჩენილი “გაზ 66” გვყავს, “დაპაჩინკებული” საბურავებით _ ასე ვცხოვრობთ ოცდამეერთე საუკუნეში. ადრე ამ სატვირთოს ხუთი ტონა მანდარინის გადატანა შეეძლო. ახლა საბურავების გამო ვუფრთხილდებით და ტონანახევარს თუ მოვათავსებთ ზედ. კიდე რომ დაზიანდეს ამ მანქანის საბურავები, უკვე შეკეთებას არ დაექვემდებარება.

აქაურები კიდევ მრავალ პრობლემაზე საუბრობენ:

_ გოგორეთის უბანში, ისევე, როგორც სოფელ მერიაში, ჯერ არ არის შეყვანილი გაზი. ამ მხრივაც ერთი “ბედნიერი” გამონაკლისი ვართ. თუმცა, შეგვპირდნენ, რომ მომავალ წელს აუცილებლად მოხდება გაზიფიცირება და ვნახოთ, _ ამბობენ ისინი.

აქაურ მკვიდრთა პრობლემაა ციტრუსოვანთა თუ თხილის პლანტაციების შესაწამლი პესტიციდებისადმი ხელმიუწვდომლობა:

_ პესტიციდები ძვირია. ამიტომ იძულებული ვართ, იმდენჯერ შევწამლოთ, რამდენი წამლის ყიდვასაც შევძლებთ და არა იმის მიხედვით, რამდენი სჭირდება პლანტაციას. მანდარინის გასაღების საიმედო ბაზარი რომ არსებობდეს და გამოზოგილივით არ ვყიდდეთ, საწუწუნო რა გვექნება? ერთიან ფულს როცა ავიღებთ, ჯერ პესტიციდებს ვიყიდით, ურომლისოდაც მოსავალს ვერ მივიღებთ. ასეთ არათანაბარ პირობებში კი შესაწამლ პრეპარატებზე ვიფიქროთ თუ პურის ფულზე? _ გვეუბნებიან ისინი და გვაწვდიან საგანგებოდ მომზადებულ სიას ჩამონათვალით, თუ რა ჯდება ერთ ჰექტარ ფართობზე ციტრუსოვანთა შეწამვლა, როცა დაქირავებული პირის მეშვეობით უნდა შესრულდეს სამუშაოები და სოფელში უკვე მუშახელიც აღარ არის.

ერთ ჰექტარ ციტრუსოვანთა ბაღის შესაწამლი დანახარჯები, 1 000 ძირზე გაანგარიშებით შეადგენს 4 300 ლარს. მასში ეტაპობრივად შედის შემდეგი სამუშაოები: სასუქის შეტანა, სამჯერ წამლობა, საგაზაფხულო შემობარვა, სამჯერ გაცელვა წლის მანძილზე და კრეფა 10 ტონის მიხედვით, მკრეფავების და მზიდავის თანხის გადახდით.

_ მოსავალმა ეს უნდა აანაზღაუროს და ერთი ამდენი მაინც უნდა დაგრჩეს. სხვანაირად რა აზრი აქვს შრომას? “თხა ვიყიდე, თხა გავყიდე” გამოგივა. მით უფრო, როცა ვიღაცეები, თან თანამდებობის პირები, ამბობენ, თურმე, ერთ ჰექტარ ფართობს სჭირდება წელიწადში 150 ლარის პესტიციდი. 500 ლარის მარტო წამალი არ ჰყოფნის. არანაკლებ სჭირდება თხილსაც, _ გვეუბნება შოთა მარგალიტაძე.

“ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის მერიის პრესასთან და საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურში, გოგორეთის პლანტაციებთან მისასვლელი გზის პრობლემის შესახებ ამბობენ, რომ გზის შეკეთება ახალი წლიდან განახლდება:

“რთული საგზაო მონაკვეთების მოხრეშვა-დაგრეიდერება ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის სოფლებში ახალი წლიდან განახლდება” .

“გურია ნიუსი” სტატიაში გაჟღერებულ უმწვავეს პრობლემებს, როგორც გოგორეთში, ისე ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის სხვა სოფლებში, კვლავ მიუბრუნდება.