ტერმინი კალანდა და სლავების коляда, როგორც ამბობენ, უძველესი დროიდან რომაელებისგან ან ბიზანტიელებისგან მოდის…
ბევრს არ გავაგრძელებ ცხემლის მოჭრაზე, მუცლის სალოცავზე
(დღემდე მახსოვს მისი გემო მამიდაჩემი და ბიცოლაჩემი რომ აცხობდნენ შეკვეთილსა და ნაღობილევში) და აგუნაზე, ეს ყველამ, განსაკუთრებით გურულმა, მშვენივრად იცის. ახლა ზოგიერთ ფაქტს მოგახსენებთ, რომელიც შესაძლებელია, ბევრმა არ იცოდეს.
თუ რატომ იყო კალანდაზე ყოველი გურულის ოჯახში მოხარშული ღორის თავი აუცილებელი ატრიბუტი, ამას ლეგენდა გვიყვება, რომელიც დაკავშირებულია წმინდა ბასილთან _ აი, ჩიჩილაკს მის წვერს რომ ვადარებთ. თურმე ერთხელ ბასილი და მუსლიმთა წინასწარმეტყველი მუჰამედი დანიძლავდნენ, ვინ უფრო მაგარ სასწაულს მოახდენდა. ბასილმა თქვა – მე კვერთხს სადაც დავარტყამ, იქიდან წყალი წამოვაო. მუჰამედმა კი – სადაც დავკრავ მიწიდან ღვინო ამოვაო. ბასილმა კვერთხი დაჰკრა და ანკარა წყარო გაჩნდა. მუჰამედმა კი უთხრა – მე გიჩვენებ ადგილს, სადაც მოვახდენ სასწაულსო. მიიყვანა დანიშნულ ადგილას, სადაც თურმე ღვინით სავსე ტიკები ჰქონია ჩაფლული. მიდის გახარებული მუჰამედი, ნიძლავი მოვიგეო და რას ხედავს მისი თვალები – ღორს ამოუთხრია ტიკები და დაუგლეჯია. ტყუილი გამოაშკარავდა და განრისხებულმა მუჰამედმა იმ დროიდან მუსლიმებს ღვინის სმა და ღორის ხორცის ჭამა აუკრძალა. ბასილმა კი პირიქით, თანაც ღორს კუდზე ფეხი დააბიჯა _ ის ჯერ გაბრტყელდა და შემდეგ დაეხვა. აქედან მოყოლებული ღორის ხორცი ერთ-ერთი მთავარი კერძია ქრისტიანებისთვის, რომელთა შორის ყველაზე გამორჩეულები გურულები ვართ.
კალანდას წინ ღორს და ქათამს ცალკე გამოკეტავდნენ ხოლმე, რომ არ ემოძრავათ და კარგად მოსუქებულიყვენ, თანაც წინათ მათ საჭმელს ოჯახის ყველაზე ჩასუქებული წევრი უყრიდა _ გურულების აზრით, ეს პირუტყვს უფრო გაასუქებდა, თანაც არ უნდა დავიწყნოდა თქმა _ სუქ! სუქ! სუქ! (ისე რა მოსატანია და ამ შელოცვის გარეშეც ჩვენი მთავრობა ხოშიანად სუქდება, მაგათი ხორცი არ ვარგა, თვარა…).
დასასრულ კი უცნობი გურული მხედრის დღიურიდან: გამოვჩორტნე ჩიჩილაკი. ვემზადებოდით. ჩემმა ნაცნობებმა რო ნახეს შემიჩთენ ჩვენც გაგვიკეთეო. ამერიკელებს ამფერი მსგავსი მისდღემჩი არ უნახავთ მეც გოუკეთე. ნამეტარი გოუხარდათ…
გილოცავთ კალანდას!
