სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურთან სახელმწიფო დაზვერვის სამსახურის გაერთიანების შედეგად, „სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მოსამსახურეს უფლება აქვს თავის მოვალეობათა შესასრულებლად, სამსახურისათვის კუთვნილების გაუმჟღავნებლად, ეკავოს თანამდებობა საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოში, სხვადასხვა საწარმოში, დაწესებულებასა და ორგანიზაციაში“. მოქმედი კანონმდებლობის თანახმად, მსგავსი უფლებამოსილებით აღჭურვილი იყო მხოლოდ დაზვერვის სამსახურის მოსამსახურე მაშინ, როდესაც ცვლილებების თანახმად, ეს წესი გავრცელდება უსაფრთხოების სამსახურის ყველა თანამშრომელზე.
აღნიშნულთან დაკავშირებით კომენტარი ვთხოვეთ საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის ოზურგეთის ოფისის ხელმძღვანელს თამაზ ტრაპაიძეს, რომელიც “გურია ნიუსთან“ განმარტავს, რომ უსაფრთხოების სამსახურის ყველა თანამშრომელისათვის ამ სახის უფლებამოსილების მინიჭება აჩენს რისკს, აღდგეს მავნე პრაქტიკა, რაც გულისხმობს „მუდმივი მეთვალყურის“ ყოლას სახელმწიფო დაწესებულებებში, თვითმმართველობებსა თუ კერძო სტრუქტურებში.
ტრაპაიძის თქმით, თვითმმართველობების შემთხვევაში, ცვლილებამ, შესაძლოა, იმოქმედოს მათი დამოუკიდებლობის ხარისხზე და ზეგავლენა იქონიოს გადაწყვეტილების მიღების პროცესებზე. ცვლილება ამავდროულად, არსებითად დააკნინებს 2015 წელს შინაგან საქმეთა სამინისტროს რეფორმის ფარგლებში, ე.წ. „ოდეერების“ ინსტიტუტთან დაკავშირებით გახორციელებულ პოზიტიურ ცვლილებებს:
_ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსს და მის მოადგილეებს, ისევე როგორც, სსიპ „საქართველოს ოპერატიულ–ტექნიკური სააგენტოს“ ხელმძღვანელს და მის მოადგილეს არ ექნებათ თანამდებობის პირის სტატუსი, რაც „ინტერესთა შეუთავსებლობისა და კორუფციის შესახებ“ საქართველოს კანონით დამატებით ვალდებულებებს გულისხმობს. აღნიშნული უწყებების მიმართ მაღალი საჯარო ინტერესის გათვალისწინებით, წარმოდგენილი ცვლილებები უარყოფითად აისახება ხელმძღვანელი პირების გამჭვირვალობისა და ანგარიშვალდებულების ხარისხზე.
მიგვაჩნია, რომ არასწორი და არამიზანშეწონილია საქართველოს მთავრობის სტრუქტურული ცვლილებები მიმდინარეობდეს ფორსირებულად, როგორც მთავრობის, ასევე, პარლამენტის დონეზე და არ იყოს უზრუნველყოფილი დაინტერესებული მხარეებისა, ექსპერტული წრეებისა და სამოქალაქო საზოგადოების სათანადო ჩართულობა. განსაკუთრებით იმ პირობებში, როდესაც არსებობს არაერთი შინაარსობრივი საკითხი, რომელიც სიღრმისეულ გააზრებას და რეალურ დისკუსიას საჭიროებს. სასურველია, რომ მსგავსი მასშტაბის რეფორმები გახორციელდეს საჯარო განხილვებისა და მაქსიმალური კონსენსუსის ფონზე, _ამბობს ტრაპაიძე.
როგორც ცნობილია, ასევე, სახელმწიფო უსაფრთხოებისა და კრიზისების მართვის საბჭოს ბაზაზე იქმნება სპეციალური დანიშნულების სახელმწიფო დაწესებულება – საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახური, რომლის დაქვემდებარებაშიც შსს-ს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – საგანგებო სიტუაციების მართვის სააგენტოც შევა და ის საქართველოს პრემიერ-მინისტრს დაექვემდებარება. სწორედ, აქედან გამომდინარე შედის ცვლილება “ადგილობრივ თვითმმართველობის კოდექსში” და მუნიციპალიტეტებისთვის უფლებამოსილების დელეგირების შემთხვევაში, დარგობრივი ზედამხედველობის ორგანოდ, სამინისტროებთან ერთად, სპეციალური დანიშნულების სახელმწიფო დაწესებულებაც ჩაიწერება.
ცვლილება, რომელიც “ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსში” შედის, მთავრობაში დაგეგმილი სტრუქტურული ცვლილებით არის გამოწვეული. საქმე ეხება ჩანაწერს, რომლითაც თვითმმართველობებისთვის უფლებამოსილების დელეგირება სპეციალური დანიშნულების სახელმწიფო დაწესებულებასაც შეეძლება.
საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახური საკუთარი უფლებამოსილების ნაწილს, დელეგირების უფლებით, მუნიციპალიტეტებს გადასცემს და დარგობრივ ზედამხედველობასაც გასწევს. ამ დრომდე ადგილობრივი თვითმმართველობები, მაგალითად, სტიქიების დროს ქმნიდნენ საგანგებო შტაბს, რომელიც კოორდინაციას უწევდა სტიქიის სალიკვიდაციო სამუშაოებს.
საქართველოს კანონის _ “საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის შესახებ” თანახმად, სპეციალური დანიშნულების სახელმწიფო დაწესებულებაა, ასევე, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური. კანონში გაჩენილი ამ ჩანაწერით კი სუს-ს ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობაში ჩარევის კანონიერი შესაძლებლობა ეძლევა.
ამ უწყების გავლენებზე მუნიციპალიტეტებში კულუარული ინფორმაციები ხშირად გავრცელებულა, მათ შორის, მერების სახელისუფლებო კანდიდატების შერჩევისა და შემდგომში მათი საქმიანობის გაკონტროლების შესახებ. ამიტომაც, ახლა უკვე საკანონმდებლო დონეზე საკითხის ამგვარი დარეგულირება რისკებს აორმაგებს.
კანონპროექტის თანახმად, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს უფლება ექნება, საიდუმლო თანამშრომელი მიავლინოს აღმასრულებელი ხელისუფლების ნებისმიერ ორგანოში (ყველა სამინისტროში, სსიპ-სა თუ ა(ა)იპ-ში), კერძო საწარმოში, დაწესებულებასა თუ ორგანიზაციაში; მივლინებულ მოსამსახურეს არ ექნება უფლება, გაამჟღავნოს სამსახურისადმი კუთვნილება; “ჩანერგილ” მოსამსახურეს უფლება ექნება, მივლინებულ უწყებაში დაიკავოს ნებისმიერი თანამდებობა და ვალდებული იქნება, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს მიაწოდოს ინფორმაცია.
საკანონმდებლო ცვლილებების პროექტს სამოქალაქო სექტორისა და პოლიტიკური პარტიების პროტესტი უკვე მოჰყვა. არასამთავრობო ორგანიზაციები ამბობენ, რომ ხელისუფლება ცდილობს, სუს-ის მეშვეობით, ტოტალური კონტროლი დააწესოს საჯარო თუ კერძო უწყებებზე.
“გურია ნიუსი“ დაინტერესდა, რას ფიქრობენ ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები აღნიშნულთან დაკავშირებით.
ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის მერი კონსტანტინე შარაშენიძე ამბობს, რომ ის აღნიშნულ საკითხს ჯერ არ იცნობს, აქედან გამომდინარე, კომენტარს ვერ გააკეთებს.
ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილე გიორგი ღურჯუმელიძე ამბობს, რომ თუ როგორი ჩანაწერით დარეგულირდება ეს კანონმდებლობაში, საქართველოს პარლამენტის გადასაწყვეტია: „საგანგებო სიტუაციების, ხანძრების და ბუნებრივი კატაკლიზმების დროს ადგილობრივ თვითმმართველობასთან მჭიდრო კოორდინაცია საჭირო და აუცილებელია. თუ როგორი ჩანაწერით დარეგულირდება ეს კანონმდებლობაში, საქართველოს პარლამენტის გადასაწყვეტია.
გურიის გუბერნატორი მერაბ ჭანუყვაძე აღნიშნავს, რომ ეს საკითხი უკავშირდება სამთავრობო სტრუქტურულ რეფორმას და “ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსში” ცვლილებებიც ამ პროცესის ნაწილია.
_ სტიქიის ან სხვა საგანგებო შემთხვევაში, მუნიციპალიტეტებს დელეგირებული კვლავ ის ფუნქციები ექნებათ, რაც მანამდე შინაგან საქმეთა სამინისტროსგან ჰქონდათ. იცვლება ის, რომ საკანონმდებლო ცვლილებების შემდეგ, შსს-თან ერთად, კოდექსში სპეციალური დანიშნულების სახელმწიფო დაწესებულებაც ჩაიწერება. პრემიერ-მინისტრის მიერ დაანონსებული რეფორმის ფარგლებში, სახელმწიფო უსაფრთხოებისა და კრიზისების მართვის საბჭოს ბაზაზე იქმნება სპეციალური დანიშნულების სახელმწიფო დაწესებულება – საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახური, რომლის დაქვემდებარებაშიც შსს-ს საგანგებო სიტუაციების მართვის სააგენტოც შევა.
