შეგახსენებთ, კანონპროექტის უმთავრესი სიახლეა, რომ იზრდება თვითმმართველი ქალაქების რაოდენობა და ნაცვლად დღეს არსებული ხუთი თვითმმართველი ქალაქისა (თბილისი, რუსთავი, ქუთაისი, ფოთი, ბათუმი), ეს სტატუსი იმ ქალაქებსაც მიენიჭებათ, სადაც მოსახლეობის რაოდენობა 15 ათასზე მეტია (მაგალითად, ზუგდიდი, გორი, ოზურგეთი და ა.შ.).
აღნიშნულ კანონს, არაერთი სხვადასხვა დარგის სპეციალისტისა თუ არასამთავრობო ორგანიზაციის კრიტიკა მოჰყვა.
“საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველომ” ანგარიში გამოაქვეყნა, სადაც ნათქვამია, რომ “ცვლილებები, რომლებიც ადგილობრივი თვითმმართველობის მოდელის შეცვლასთან, ფინანსური და ეკონომიკური დამოუკიდებლობის მინიჭებასთან არის დაკავშირებული, არ შეიძლება დაჩქარებულ ვადებში განხორციელდეს. მიგვაჩნია, რომ საკითხი გაცილებით სიღრმისეულ შესწავლასა და ანალიზს საჭიროებს. დადებითი შედეგის მიღწევისთვის აუცილებელია გაიზარდოს კანონპროექტის განხილვაში დაინტერესებული პირებისა და ორგანიზაციების ჩართულობა. წინააღმდეგ შემთხვევაში კანონპროექტის დაჩქარებულად მიღებით შესაძლოა გარკვეული რისკები წარმოიშვას, რაც ქვეყნის ინტერესებს მნიშვნელოვნად დააზიანებს.“
დღეს კი ამავე ორგანიზაციმა კიდევ ერთი განცხდება გაავრცელა, სადაც ნათქვამი, რომ სახელმწიფომ ადგილობრივი თვითმმართველობის რეფორმის განხორციელება არ უნდა იჩქაროს და თითოეული საკითხი, რომელიც მის ინსტიტუციურ ცვლილებას გამოიწვევს, კარგად უნდა გამოიკვლიოს და შეისწავლოს.
“მიგვაჩნია, რომ საკითხი გაცილებით სიღრმისეულ შესწავლასა და ანალიზს საჭიროებს. დადებითი შედეგის მიღწევისთვის აუცილებელია გაიზარდოს კანონპროექტის განხილვაში დაინტერესებული პირებისა და ორგანიზაციების ჩართულობა. წინააღმდეგ შემთხვევაში კანონპროექტის დაჩქარებულად მიღებით შესაძლოა გარკვეული რისკები წარმოიშვას, რაც ქვეყნის ინტერესებს მნიშვნელოვნად დააზიანებს”, _ ნათქვამია განცხადებაში.
ორგანიზაცია ადგილობრივი თვითმმართველობის ახალი კოდექსთან დაკავშირებით უახლოეს დღეებში პარლამენტს შენიშვნების და რეკომენდაციების ვრცელ და დეტალურ დოკუმენტსაც წარუდგენს.
“ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსზე” ისაუბრა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია მეორემ. უწმინდესმა ქადგებაში აღნიშნა, რომ თვითმმართველობის კანონი თუ განხორციელდა, ეს საქართველოს დაშლა იქნება.
“ჩვენი პარლამენტი და ხელისუფლება დღეს განიხილავს და მსჯელობს თვითმმართველობის საკითხზე. ეს მეტად რთული საკითხია. თუ განხორციელდა, ჩვენ მივალთ საქართველოს დაშლისკენ. ჩვენ ამას არასდროს შევეგუებით და ყველაფერს გავაკეთებთ იმისთვის, რომ ეს არ შესრულდეს. საქართველო იყო და იქნება ერთიანი ერი, ერთიანი ქვეყანა. ჩვენ უნდა გვახსოვდეს, რომ როცა ძლიერი იყო ხელისუფლება და მის გარშემო მთელი ქვეყანა, ძლიერი იყო საქართველოც. ჩვენი აზრით, ყოველი რაიონი უშუალოდ დაკავშირებული უნდა იყოს ჩვენს ხელისუფლებასთან. ხელისუფლებამ უნდა იცოდეს ის პრობლემები, რომელიც არსებობს რაიონში. ამას არ სჭირდება შუა რგოლი.
ხელისუფლება თვითონ უნდა განიხილავდეს, უნდა შეისწავლოს რა სჭირდება თითოეულ რაიონს. ჩვენი ხელისუფლება უნდა ცდილობდეს, რომ პრობლემა, რომელიც არსებობს ამა თუ იმ რაიონში, იყოს გამოსწორებული. რატომღაც ზოგიერთი ცდილობს, რომ კანონი სასწრაფოდ უნდა იყოს მიღებული.
ჩვენი აზრით, ეს უნდა იყოს განხილული მთელი ერის მიერ. ხალხმა უნდა იმსჯელოს რა არის მისაღები საქართველოსთვის. ამიტომ, არ უნდა ვიჩქაროთ. ხალხი უნდა გაეცნოს თვითმმართველობის ამ კანონს. მე მინდა დიდი პატივისცემით მივმართო ჩვენს პარლამენტს და ხელისუფლებას, გაითვალისწინონ ეს საშიშროება და ნუ ავჩქარდებით ამის მიღებაში”, _ აღნიშნა უწმინდესმა.
იგივე მოსაზრებას იზიარებს “საქართველოს ეკონომისტთა ასოციაციის” თავმჯდომარე მიხეილ ჯიბუტი (იხ. ვრცელი ინტერვიუ) , რომელიც “გურია ნიუსთან” საუბრისას ამბობს, რომ აღნიშნული ცვლილებით შესაძლოა ყველა რეგიონში ახალი აფხაზეთი და სამხრეთ-ოსეთი მივიღოთ”
“სეპარატიზმის საფრთხე ყველა რეგიონში შეიძლება შეიქმნას, რაც ნაციონალური ან რელიგიური მოვლენა კი არ არის, არამედ ეკონომიკური მოვლენაა. მას მოცემულ ტერიტორიაზე წარმოშობილი ბიუროკრატიულ–ეკონომიკური ელიტა აყალიბებს, რომელსაც ეკონომიკური ინტერესები გაუჩნდება და სურს ის დაიკმაყოფილოს. ვიღაცას შეიძლება ისიც აკმაყოფილებს, რომ გურიის ბატონ-პატრონი იყოს, ამის შემდეგ იწყება გამართულებელი მოვლენები, მისი ინტერესების განსახორციელებლად. იწყება ამ განზრახვის ისე შეფუთვა, რომ მოიპოვოს მხარდაჭერა. იტყვის, რომ საჭიროა რეგიონს ჰქონდეს რეგიონული ენა. მხარდამჭერი გაჩნდება ევროპის სახით ,რომელსაც მიღებული აქვს რეგიონული ენების ქარტია. თუ გაქვს რეგიონი–რატომ არ გაქვს რეგიონული ენა–ეს ევროპისათვის გაუგებარია, მაგრამ რეგიონი თუ არ გაქვს– ის ამ საკითხს ვერ დასვამს, მაშინ რატომ ქმნი მას? ან შესაძლოა, გაჩნდეს რელიგიის კუთხით შეფუთვის ახალი ვარიანტი, რომ ჩვენ მუსულმანები ვართ ან მართლმადიდებლები და გვინდა ცალკე ვიყოთ, რადგან ვიჩაგრებით. ამის მაგალითად ბალკანეთი შეიძლება დასახელდეს, ერთი ჯიშის და სისხლის ხალხს სეპარატიზმის სურვილი გაუჩნდა და შემდეგ შეიფუთა ზოგჯერ რელიგიური, ზოგჯერ პოლიტიკური და სხვადასხვა ნიშნით. მთელი საფრთხე მხოლოდ ეთნოსზე არ არის მიბმული, შეფუთვის მომენტიც ძალიან მნიშვნელოვანია. ამასთან, შესაძლოა, დაყოფა პოლიტიკური ნიშნითაც მოხდეს, თუმცა მთავარი ისაა, რომ არავინ გვეუბნება ეს რატომ უნდა გაკეთდეს. რას გვაძლევს ეს, შედეგი რა იქნება?! არის ფრაზა, რომ თითქოს ეს გააუმჯობესებს თვითმმართველობის სერვისის მიტანას ადამიანებამდე. სინამდვილეში ესეც ტყუილია, რადგან თუ დღეს მუნიციპალიტეტებიდან სერვისს სადღაც მესამე ცენტრში ავიტანთ, ეს კი არ დაუახლოვებს მას მოსახლეობას, პირიქით, დააშორებს. მეორეც, მე-7 კარი თვითმართველობის განვითარების იდეას ეწინააღმდეგება და კიდევ უფრო მეტ ცენტრალიზაციას ახდენს, ვიდრე ეს წინა ხელისუფლებამ გააკეთა.
ეს დაშლას ემსახურება, ხოლო მუნიციპალიტეტებთან დაკავშირებით კი საქმე უფრო ჩახლართულია: აქ არსებული მუნიციპალიტეტების დაშლით მათ გამრავლებაზეა საუბარი. სავარაუდოდ, ორჯერ ან სამჯერ მეტი მუნიციპალიტეტი გვექნება, ვიდრე არის. შეთქმულების თეორიის მიმდევარი არ ვარ, მაგრამ როცა ფაქტების ჯაჭვი ემთხვევა ერთმანეთს, დასკვნა თავისით გაკეთდება. მგონია, რომ კანონპროექტი ან უგუნურად ან მტრულადაა შედგენილი. შუალედს ვერ ვტოვებ. დაყოფისკენ მიმართული ქმედების ეჭვს ისიც ამყარებს, რომ დღეს მოქმედი ორგანულ კანონში “ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ” არის მე-9 მუხლი, სადაც აღნიშნულია, რომ ადგილებზე საქმის წარმოების ენა სახელმწიფო ენაა. მოცემულ კანონპროექტში კი ენის საკითხი საერთოდ არ არის შეტანილი. დღესაც ბევრ მუნიციპალიტეტში ადამიანებს საქმისწარმოება სახელმწიფო ენაზე უჭირთ, მაგრამ მოტივაცია აქვთ, რომ სახელმწიფო ენა ისწავლონ. ახალი კანონით თუ ჩნდება რეგიონი, მაშინ რეგიონული ენაა საჭირო. უკვე ჯერარმიღებულმა კანონმა გააჩინა ამ მიმართულებით პატარ-პატარა კერები, წარმოიშვა პატარა ჯგუფები, რომელიც ამ მოტივით არიან შეპყრობილები”, _ ამბობს “გურია ნიუსთან” საუბრისას ჯიბუტი.
საფრთხის შემცველს უწოდებს აღნიშნულ ცვლილებებს საზოგდოებრივი კომუნიკაციების სპეციალისტი არჩილ გამზარდიაც. მისი თქმით, ადგილობრივი თვითმმართველობის ახალი კოდექსის მიღების შემთხვევაში, არ არის გამორიცხული, ქვეყანაში ფედერალური მოწყობის მოდელი მივიღოთ.
“თვითმმართველობის აღნიშნული კანონპროექტი მრავალმხრივ დაწუნებულია შესაბამისი დარგობრივი სპეციალისტების მიერ, მათ შორის კონსტიტუციასთან მიმართებაშიც არის ხარვეზები. ასევე, ძირითადი შფოთის საგნად წარმოდგენილია რეგიონალიზმის მოცემული პრინციპი, რომლის თანახმად, ტერიტორიული დაყოფისა და რეგიონალიზმის მიხედვით, იქმნება “დეცენტრალიზმის” მეტად უცნაური პრინციპი. არ არის გამორიცხული ამგვარი მიმართებით საქართველოს ფედერალიზაციისკენ წავიდეთ”, _ უთხრა “გურია ნიუსს” გამზარდიამ.
გაურკვეველი პოზიცია აქვთ საპარლამენტო უმრავლესობაში, სადაც ამბობენ, რომ სეპარატიზმის აღმოცენების საშუალებას მოქმედი კანონიც იძლევა და არ შეიძლება თვითმმართველობის კოდექსი ანტისახელმწიფოებრივი ზრახვების აღმოცენების მიზეზი გახდეს. თუმცა, იქვე დასძენენ, რომ პატრიარქის სიტყვები მნიშვნელოვანია და აუცილებლად “ჩაუღრმავდებიან”.
“არ შეიძლება რომელიმე კანონი სეპარატიზმის საფრთხეს ქმნიდეს ან მისი შემაკავებელი ბერკეტი იყოს. თუ ვინმეს ანტისახელმწიფოებრივი, სეპარატისტული ზრახვები აქვს, ის მაინც შეძლებს ამის გამოხატვას. სეპარატისტული იდეის აღმოცენების საშუალებას მოქმედი კანონიც იძლევა. კანონი თვითმმართველობის შესახებ განხილვის საგანია და ჯერ პარლამენტს კენჭი არ უყრია. ყველანაირი პოზიცია გათვალისწინებული უნდა იყოს, რომ გადაწყვეტილება ფართო კონსენსუსის საგანი გახდეს. პატრიარქმა თავისი პოზიცია გამოხატა ამ საკითხთან დაკავშირებით და ვფიქრობ, რომ მისი აზრი საქართველოს თითოეული მოქალაქისთვის მნიშვნელოვანია. ვეცდები, უფრო ღრმად გავერკვე, პატიარქი ამ კანონთან დაკავშირებით რა საფრთხეებს ხედავს”, – განაცხადა პრლამენტის ვიცე-სპიკერმა მანანა კობახიძემ.
