ისტორიული მუზეუმის, დირექტორი გოგა ტრაპაიძე “გურია ნიუსთან” საუბრის დროს ამბობს, რომ ამ ფაქტის შესახებ 21 იანვარს გახდა ცნობილი: “მე კონკრეტულად არ ვიცი, რა მოხდა. გუშინ გავიგეთ, რომ გურიანთაში ვაშნარის ტერიტორია გაყიდული არისო და ახლა ვარკვევთ თუ რა მოხდა,” _ უთხრა გოგა ტრაპაიძემ “გურია ნიუსს”.
ექვთიმე თაყაიშვილის სახელობის გურიის მხარის არქეოლოგიური მუზეუმების მმართველ დათო ხურციძის თქმით, 2011 წელს აუქციონზე არის გატანილი ის ადგილი, სადაც ვაშნარის უნიკალური ძეგლია.
“ინტერნეტში მოვიძიეთ ინფორმაცია, რომ მესაკუთრე ტიტე ფასიეშვილი არის. მეტი ჩვენ არაფერი არ ვიცით. კულტურის სამინისტრო უკვე ჩავაყენეთ საქმის კურსში,” _ თქვა დათო ხურციძემ.
ვაშნარის ციხექალაქის შესახებ “გურია ნიუსში” მანანა ლომაძე, ოზურგეთის ისტორიული მუზეუმის ფონდების მცველი ხშირად წერდა.
მანანა ლომაძე:
“ისტორიკოს მკვლევართა მიერ ძეგლი მიჩნეულია IV-VIII საუკუნეების მნიშვნელოვან სამონასტრო კომპლექსად. თავისი ციხე ქალაქით, წამებულის განსასვენებლით-მარტირიუმით, საკათედრო ტაძრით – სამნავიანი ბაზილიკით და სასიმაგრო სისტემით. მეცნიერთა ვარაუდით, კომპლექსი აიგო IV საუკუნეში და VIII საუკუნის შუა წლებში შეწყვიტა არსებობა. სავარაუდოდ, ციხე-ქალაქი დაინგრა მურვან ყრუს შემოსევების შედეგად.
ვაშნარი 1833 წელს მოინახულა შვეიცარიელმა მოგზაურმა და სიძველეთა მკვლევარმა დიუბუა დე მონპერემ, რომელმაც იგი მიიჩნია პეტრას ციხედ. ეს აზრი უარყო დიმიტრი ბაქრაძემ და ვაშნარი ბერძნულ ახალშენად ჩათვალა. 1897 წელს გურიაში იმოგზაურა თედო სახოკიამ. ვაშნარი ნანგრევების სახით ნახა და თავის “მოგზაურობაში” გადმოგვცა დიუბუას სიტყვები: “მე ვიდექი იქ, სადაც დიდი ხნის წინათ, შეიძლება, ათასი წელიწადიც იყოს მას აქეთ, არსებობდა გურიის ერთ-ერთი უძველესი ქალაქთაგანი. აქვეა ლეგენდაც: “აქ ყველგან სიმდიდრე იყო ჩაფლული, მაგრამ ვერავინ მიაგნო იგი, არც წინათ და არც შემდეგ, ამიტომ “უჩინარი” დაერქვა.
პრობლემა საბოლოოდ გადაიჭრა 1949 წელს, როდესაც აქ გათხრები აწარმოა ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტის არეოლოგიურმა ექსპედიციამ (ხელმძღვანელი გერმანე გობეჯიშვილი). 1949 წელს აქ დაიწყო ჩაის გადასამუშავებელი ფაბრიკის მშენებლობა, რომლის დროსაც აღმოჩნდა შიდა ციხის ნაწილი, სამნავიანი ბაზილიკა და წამებულის საპატივცემულოდ გამართული მარტირიუმი _ განსასვენებელი. არქეოლოგიური გათხრების მიმდინარეობისას, პარალელურად წარმოებდა მოლაპარაკება სამშენებლო სამუშაოების შეჩერება-შეწყვეტის შესახებ, მაგრამ, სამწუხაროდ, იმდროინდელი ადგილობრივი ხელისუფლების გადაწყვეტილებით, სამუშაოები გაგრძელდა, რამაც ძეგლის მიწისზედა ნაწილი შეიწირა კიდეც. 1961 წელს ხელოვნებათმცოდნე ვადიმ ლექვინაძემ ძეგლი არქიტექტურულად შეისწავლა”.
“გურია ნიუსი” ამ საკითხთან დაკავშირებით აგრძელებს მუშაობას.
