ადგილობრივი წარმოების პროდუქციის ექსპორტი გაზრდილია, რეექსპორტი – შემცირებული
"საქსტატმა" საგარეო ვაჭრობის 2014 წლის მონაცემები გამოაქვეყნა. მონაცემების მიხედვით, 2014 წელს საქართველოში საქონლით საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ 11.4 მლრდ. აშშ დოლარი შეადგინა, რაც წინა წლის მაჩვენებელზე 5 პროცენტით მეტია. აქედან ექსპორტი 2.86 მლრდ. აშშ დოლარს შეადგენს, რაც 2013 წელთან შედარებით 1.4%-იანი ვარდნაა. იმპორტის მაჩვენებელმა 8.59 მლრდ. აშშ დოლარი შეადგინა და 2013 წლის მაჩვენებელს 7 პროცენტით გადააჭარბა.
საქართველოს უარყოფითმა სავაჭრო ბალანსმა 2014 წელს 5.7 მლრდ. აშშ დოლარი და საგარეო სავაჭრო ბრუნვის 50 პროცენტი შეადგინა.
ექსპორტის შემცირებას ბევრი მითქმა-მოთქმა მოყვა. ერთი შეხედვით, თუ სიღრმეებში არ ჩავალთ, წარმოების შემცირებას უნდა ნიშნავდეს. იმის შესაფასებლად, წარმოება დაეცა თუ რაიმე სხვა ფაქტორმა იქონია გავლენა, საჭიროა გადავხედოთ ექსპორტის სტრუქტურას.
საქართველოს ექსპორტში რომ ავტომობილებს წლებია პირველი ადგილი უჭირავს, არახალია, ისიც კარგად ვიცით, რომ ავტომობილებს საქართველო არ აწარმოებს. შესაბამისად, ქართული ექსპორტის მნიშვნელოვანი ნაწილი რეექსპორტი, ანუ ჯერ იმპორტირებული, ხოლო შემდეგ ექსპორტზე გატანილი პროდუქცია, ამ შემთხვევაში ავტომობილები შეადგენს.
ვნახოთ, როგორ შეიცვალა ექსპორტის სტრუქტურა და ადგილობრივი წარმოების პროდუქციის ექსპორტი შემცირდა, თუ რეექსპორტის.
ვითარება შემდეგია:
როგორც ცხრილიდან ირკვევა, ექსპორტის კლება მოხდა მსუბუქი ავტომობილების ხარჯზე, ანუ რეექსპორტის ხარჯზე. ამას თავისი ობიექტური და ჩვენთვის არასასიამოვნო საფუძველი გააჩნია.
მოგეხსენებათ, 2014 წლის გაზაფხულზე აზერბაიჯანმა შემოიღო ევრო-4-ის სტანდარტი, რომლის გამოც ქვეყანაში 2005 წლამდე ავტომობილების შეყვანა აიკრძალა. არადა, აზერბაიჯანი სწორედ ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ბაზარი იყო, სადაც საქართველოდან ავტომობილების რეექსპორტი ხდებოდა. შესაბამისად, ამ ბაზრის შეზღუდვამ შეამცირა საქართველოდან აზერბაიჯანში ავტომობილების გაყიდვა და შექმნა ექსპორტის კლების სურათი. რომ არა საკანონმდებლო ცვლილებები აზერბაიჯანში, რის გამოც ავტომობილების ექსპორტი დაახლოებით 200 მილიონი დოლარით შემცირდა, ექსპორტი არათუ შემცირდებოდა, არამედ 5%-ით გაიზრდებოდა.
თუ გადავხედავთ ადგილობრივი წარმოების პროდუქციის ექსპორტის დინამიკას, ეთილის სპირტის და სპირტიანი სასმელების გარდა, სადაც უმნიშვნელო კლება დაფიქსირდა, სხვა მიმართულებებით ექსპორტი მნიშვნელოვნად გაიზარდა.
სურათი კიდევ უფრო ნათელი გახდება თუ მთავარ საექსპორტო ბაზრებს გადავხედავთ. ყველაზე მნიშვნელოვანი კლება სწორედ აზერბაიჯანზე მოდის, რაც ზემოთხსენებული ფაქტორის გავლენის კიდევ ერთი დადასტურებაა. 2014 წელს მნიშვნელოვნად (53%-ით) გაიზარდა ექსპორტი აშშ-ში, თითქმის 3-ჯერ გაიზარდა ჩინეთში, მნიშვნელოვანი მატებაა ევროკავშირის ქვეყნების მიმართულებით. რუსეთში 2014 წელს განხორციელებულმა ექსპორტმა, 2013 წელთან შედარებით 44%-იანი ზრდა განიცადა. რაც შეეხება კლებას, მნიშვნელოვნად დაეცა უკრაინაში ექსპორტი, რაც იქ განვითარებული მოვლენებით აიხსნება.
რაც შეეხება იმპორტს, უმსხვილესი საიმპორტო სასაქონლო ჯგუფი 2014 წელს ნავთობი და ნავთობპროდუქტები იყო, რომლის იმპორტმა 918 მლნ. აშშ დოლარი და მთელი იმპორტის 11 პროცენტი შეადგინა. მეორე ადგილზე იმყოფებოდა მსუბუქი ავტომობილების სასაქონლო ჯგუფი 715 მლნ. აშშ დოლარით, რაც იმპორტის 8 პროცენტი იყო. მესამე ადგილზე ნავთობის აირებისა და აირისებრი ნახშირწყალბადების სასაქონლო ჯგუფი დაფიქსირდა 369 მლნ. აშშ დოლარით (იმპორტის 4 პროცენტი).
ქვეყნების მიხედვით ექსპორტის და იმპორტის სტრუქტურა შემდეგნაირად გამოიყურება:
წყარო: bfm.ge
