მასტიტი სარძევე ჯირკვლის არასპეციფიკური ანთებითი დაავადებაა, რომელიც სარძევე ჯირკვლის ქსოვილში ბაქტერიის მოხვედრით ვითარდება.
საქონლის მასტიტის დროს, ცურში ანთებითი პროცესები მიმდინარეობს. პროცესის დამძიმება ცურის არასრული გამოწველის დროს ხდება. მასტიტის მრავალი სახეობა არსებობს: სეროზული, ფიბრიდული, ჩირქოვანი, სუბკილინიკური. ეს უკანასკნელი უფრო ფარულია და მხოლოდ ლაბორატორიული გამოკვლევით დგინდება. დანარჩენს კი კლინიკური გამოკვლევა სჭირდება.
ვეტექიმი თამაზ კილაძე მასტიტის წინააღმდეგ უპირველეს პირობად მიიჩნევს სისუფთავის დაცვას:
_ ჰიგიენის პირობების დაცვა უპირველესი მოვალეობაა. ხბოს მოგების პერიოდში, მასტიტი ყველა საქონელს აქვს. მასტიტის გართულებამ, შესაძლოა, უმძიმესი შედეგი მოიტანოს _ პირუტყვი მომდევნო ნაყოფიერებისთვის უვარგისი გახდეს. ამიტომ აუცილებელია, ფურის სრულად ჩამოწველა, დღეში ორჯერ. რა თქმა უნდა, ჩამოწველა ცალკე ჭურჭელში უნდა მოხდეს და რძე შემდეგ დახურულ ორმოში გადაისხას. არ შეიძლება ახალმოგებული ფურის რძის გამოყენება.
სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ ბევრგან ვხვდებით ასეთი რძის გამოყენების ფაქტს, რაც ყოვლად დაუშვებელია. რძე ვარგისია და დაწმენდილი მხოლოდ ოცი დღის შემდეგ, _ ამბობს კილაძე და აკონკრეტებს მასტიტის წინააღმდეგ სამუშაო ჰიგიენიურ წესებს: _ ყველაზე ადვილი და უდანახარჯო მეთოდი ჰიგიენის წესების დაცვაა,-მეთქი, რომ ვამბობ, ამასაც დაკვირვება უნდა, ცური უნდა ჩამოიბანოს თბილი წყლით, საგულდაგულოდ გავამშრალოთ და მერე მოხდეს მაგარი ჩამოწველა. დედოხსენი, რომელის ცურშია, მეტად ცხიმოვანია და კარგად უნდა ჩამოიწველოს _ ამ დროს მიკრობს აქვს ძალიან კარგი პირობა განვითარებისთვის. რძე, უბრალოდ, ადამიანს ჭრილობაზე რომ დაეწვეთოს, იწვევს გაღიზიანებას. ამიტომ, სასწრაფოდ უნდა მოხდეს ჩამობანა. სულ ცოტა, 20 დღის განმავლობაში, საჭიროა დღეში ორჯერ ჩამოწველა და მასაჟი ზემოდან ქვემოთ _ ეს არის აუცილებელი პროცედურა.
მასტიტის მოსარჩენად ვეტერინარი ექიმის ჩარევა საჭირო არ გახდება, თუ პირუტყვის მეპატრონე მითითებულ წესს დაიცავს. მასტიტის მოურჩენლობა და სისასტიკე, შესაძლოა, მხოლოდ ჩვენმა დაუდევრობამ გამოიწვიოს. მთავარია, გვახსოვდეს, მასტიტი საწყის ეტაპზე ყველა პირუტყვს აქვს და თუ გართულდა, აუცილებლად უნდა მივმართოთ ვეტექიმს, რომელიც მოახდენს ცურში წამლის შეყვანას. უმჯობესია, საქმე აქამდე არ მივიყვანოთ, რადგან გართულებულ მდგომარეობას უმძიმეს შედეგთან მივყავართ.
