ლურჯი მოცვი _ პერსპექტული კენკროვანი კულტურა

სოფლის მეურნეობის აკადემიური დოქტორი, მეხილეობის ექსპერტი ზვიად ბობოკაშვილი ლურჯი მოცვის შესახებ გვესაუბრება:

_ ლურჯი მოცვი ბუჩქოვანი, კენკროვანი კულტურაა, რომელიც იძლევა ლურჯი ფერის მრგვალ ნაყოფს. მაღალი კვებითი და დიეტური თვისებების გამო, იგი ფართოდ გავრცელდა მსოფლიოში და მომხმარებელთა დიდი ყურადღება დაიმსახურა. კენკრის ორიგინალური, მომჟავო-მოტკბო გემო კიდევ უფრო ზრდის მის პოპულარობას.

ლურჯი მოცვი საზაფხულო მოხმარების კენკრაა და იკრიფება მაისის დასასრულიდან აგვისტომდე. ხასიათდება მკვრივი ნაყოფით, ვიდრე სხვა ნებისმიერი კენკროვანი კულტურა. ლურჯი მოცვის დარგვა შეიძლება, როგორც შემოდგომაზე, ასევე გაზაფხულზეც.

ლურჯი მოცვი მიეკუთვნება Vaccinium -ის გვარს, რომელშიც ასევე აერთიანებს საქართველოში გავრცელებულ მოცვს. ჩრდილო ამერიკაში წარმოშობილი ეს კენკრა, კარგად არის ადაპტირებული განსხვავებულ კლიმატურ პირობებთან. განასხვავებენ ლურჯი მოცვის რამდენიმე სახეობას: ჩრდილოეთ მაღალბუჩქოვანი (Vaccinium corymbosum L.), სამხრეთ მაღალბუჩქოვანი, ნახევრად მაღალბუჩქოვანი, “კურდღლისთვალა” და სხვა.

ლურჯი მოცვი გაშენებისთვის მოითხოვს ტენიან, მსუბუქ და კარგი დრენაჟის მქონე სპეციფიკურ ნიადაგს _ იგი კარგად ხარობს მხოლოდ მჟავე ნიადაგებზე, ანუ იმ ნიადაგებზე, რომელიც რეკომენდებულია ჩაის გასაშენებლად.

რადგან ჩაიც ვახსენეთ, აქვე აღვნიშნავთ, რომ ჩაი საბჭოთა კავშირის პერიოდში ერთ-ერთი წამყვანი კულტურა იყო საქართველოსათვის და განსაკუთრებით გურიის რეგიონისთვის, სადაც ზოგადად გავრცელებულია მჟავე ნიადაგები, რომელიც შესაფერისია ჩაისთვის. სამწუხაროდ. ბაზრის დაკარგვის შემდეგ, ჩაის აღნიშნული პლანტაციები გაველურდა და მოუსავლიანი გახდა.

ჩაის კულტურის ჩანაცვლების ერთ-ერთ პერსპექტულ კულტურას კულტურული მოცვი ანუ ლურჯი მოცვი წარმოადგენს, რომელიც ფართოდ არის გავრცელებული მსოფლიოს წამყვან ინდუსტრიულ ქვეყნებში.

პირველად, იდეა აღნიშნულ კულტურის გამოცდასთან დაკავშირებით, 2004 წელს ერთ-ერთ სემინარზე გამართულ ადგილობრივი და უცხოელი ექსპერტების დისკუსიის დროს წარმოიშვა. ამის შემდეგ შემუშავებული იქნა მოცემული კულტურის გამოცდა-გავრცელების სამოქმედო გეგმა USAID-ის მხარდაჭერით.

2006 წელს ლურჯი მოცვის ნერგები აშშ-დან ჩამოიტანეს და საცდელი მიზნით პირველად დარგეს იმერეთში, სოფელ სიმონეთში, ფერმერ ალფაიძის ნაკვეთში. შემდეგ, 2007-2008 წლებში, მოცვის ნერგები გაშენდა იმერეთში, გურიასა და სამეგრელოში.

მოცვის პირველი მოსავალი 2009 წელს უკვე ოზურგეთის რაიონში მიიღეს და შედეგებმა დაადასტურა, რომ გურიის ეკოლოგიური პირობები სრულად არის შესაფერისი ამ კულტურის წარმოებისთვის. საქართველოში, 2011 წელს, დამატებით გაშენდა ოთხი ნაკვეთი.

საბოლოოდ შეიძლება ითქვას, რომ ლურჯი მოცვი შედარებით ახალი მაღალშემოსავლიანი სასოფლო-სამეურნეო კულტურაა საქართველოსთვის, რომლის დანერგვა თავის პოზიტიურ როლს შეასრულებს ადგილობრივი ფერმერების წარმოების და შემოსავლების გაზრდის კუთხით. თუმცა, ჯერ, ეს ყველაფერი საცდელ ეტაპზეა.

რჩევები მოცვის კულტურის გავრცელებით დაინტერესებულ პირებს:

_ ლურჯი მოცვის პლანტაციის გაშენება ხდება შემდეგი კვების არით: 3,0 – 3,2 მეტრი X 0,9 – 1,2 მეტრზე. საშუალოდ, ერთი ჰექტრის გასაშენებლად საჭიროა 2 800 _ 3 300 ნერგი;

_ ნიადაგის რეაქციის ოპტიმალური PH მაჩვენებელი უნდა იყოს 4.0-დან _ 5.5-მდე;

_ დარგვის წინ, ნიადაგის სტრუქტურის გაუმჯობესება ხდება ნიადაგის ზედაფენაში ნახერხის, კომპოსტის ან ტორფის შერევით;

_ ახლად დარგული მცენარე აუცილებლად უნდა დაიმულჩოს ორგანული ან სხვა სახის მულჩის 25-40 სმ სიგანის 10-15 სმ სისქის ფენით. მულჩის შეტანა ხდება რიგებში, მცენარის გარშემო, 30-60 სმ სიგანის ზოლებად. მულჩირების სისტემა საგრძნობლად აძლიერებს მცენარის ზრდას, მცენარეს ფესვებს იცავს სარეველებისა და ტემპერატურული გადახურებისგან, ინარჩუნებს ტენიანობას და ნიადაგს ამდიდრებს ორგანული ნივთიერებებით;

_ თანამედროვე ინტენსიური ტექნოლოგია ლურჯი მოცვის გაშენებისთვის აუცილებლად ითვალისწინებს მცენარეების დარგვას შემაღლებულ ბაზო-კვლებზე.

შემაღლებული ბაზო-კვლების უპირატესობებია:

_ ფესვების გაუმჯობესებული უზრუნველყოფა ჰაერით;

_ ტენის უკეთესი რეგულაცია;

_ ნიადაგის სტრუქტურის გაუმჯობესება;

_ ჭარბი ტენის მოცილება ფესვებიდან;

_ რეკომენდებულია შემდეგი პარამეტრების შემაღლებული ბაზო კვალის მოწყობა: სიგანე 60-90 სმ, სიმაღლე 18-25 სმ.