ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის სოფელი შემოქმედი ხუთ თემს აერთიანებს: შემოქმედი, წითელმთა, კვირიკეთი, გონებისკარი, გომი.
მდებარეობს მდინარე ბჟუჟის ნაპირზე, ზღვის დონიდან 190 მეტრზე, ოზურგეთიდან 7 კილომეტრის დაშორებით.
შემოქმედი გურიის ერთ-ერთი ისტორიული სოფელია. იყო შემოქმედის საეპისკოპოსოს ცენტრი. სასოფლო საზოგადოება მოიცავდა საკუთრივ შემოქმედს, წითელმთას, გორისფერდს, მაკვანეთსა და გოგიეთს.
1820 წლის აპრილში იმერეთის აჯანყების დროს შემოქმედში მოკლეს იმერეთის დროებითი მმართველი, პოლკოვნიკი პუზირევსკი, რომელიც გურიაში ლაშქრობდა იქ თავშეფარებულ აჯანყების მეთაურთა დასაპატიმრებლად.
ამის გამო იმავე წლის 24 ივლისს გენერალ ველიამინოვის სარდლობით რუსთა ჯარმა აიღო და მიწასთან გაასწორა შემოქმედის ციხე და სოფელი. 1851-52 წლებში გლეხებმა დიანოს სურგულაძის და გოგია მამაკაიშვილის ხელმძღვანელობით შეიარაღებული გამოსვლა მოაწყვეს.
1874 წელს აქ 160 კომლი ცხოვრობდა, ხოლო ტერიტორია დიმიტრი ქაიხოსროს ძე გურიელს ეკუთვნოდა.
„გურიაში საპატიო ადგილი უჭირავს შემოქმედს, თავისი დიდებული წარსულით, აქ ძველისძველიდან აღმართულია დიდი მონასტერი, სადაც ისხდნენ მიტროპოლიტები, შემოქმედელად წოდებულნი…
სოფლის შუა ადგილას, რომელსაც „ჯვარს“ ეძახიან, რამდენიმე დუქანია ხისა, ზოგი საფართლე, ზოგიც საწვრილმანო, თავში უდგას მშვენიერი შენობა, სოფლის სასამართლო, ანუ ადგილობრივად რომ ვთქვათ „კანცელარია“, იმის გვერდით, მშვენიერსავე შენობაშია მოთავსებული სკოლა, აქვე გახლავთ წიგნსაცავი აქაური მემამულის თავ. კოწია გურიელის მეთაურობით დაარსებული, რომელიც 300 მანეთი დაჯდომიათ. მარცხნივ, მშვენიერი ეზოებიდან მდიდრული სახლები მოსჩანს აქაურ მკვიდრთა“ _ წერდა თედო სახოკია.
1930-40-იან წლებში სოფელში მდინარე ნაბჟუარას შტოზე, სოფლის ცენტრთან ახლოს აგებული იყო მცირე ჰიდროელექტროსადგური „ჩაქუხჰესი“, რომლის სიმძლავრე იყო 42 კვტ/სთ.
1958 წელს სოფელში აშენდა 600 ადამიანზე გათვლილი კულტურის სახლი. 1980 წლის 20-21 სექტემბერს პირველად აღინიშნა „შემოქმედობა“. 1983 წელს სოფელში გაიხსნა ვლადიმერ ნემიროვიჩ-დანჩენკოს ძეგლი და სახლ-მუზეუმი. 1984 წელს აღინიშნა ვარლამ სიმონიშვილის ასი წლის იუბილე და გაიხსნა მისი სახლ-მუზეუმი.
შემოქმედი დუმბაძეთა გვარის მშობლიური იყო. ამ გვარის წარმომადგენლები სასულიერო წოდებას განეკუთვნებოდნენ. ცნობილ დუმბაძეთა შორის იყვნენ ეპისკოპოსი იაკობ შემოქმედელი; გიორგი დუმბაძე მღვდელი და მგალობელი; ანტონ დუმბაძე, მგალობელი და ლოტბარი; მისი შვილები: დავით დუმბაძე, მღვდელი და მგალობელი; ივანე დუმბაძე, სამსონ დუმბაძე, ნიკოლოზ დუმბაძე, იოსებ დუმბაძე რუსეთის არმიის გენერლები; დავით დუმბაძის შვილები: სონია დუმბაძე ემიგრანტი საოპერო მომღერალი და ვასილ დუმბაძე, კომერსანტი და დიპლომატი.
სოფელში, მდინარე ბჟუჟის სამხრეთით, გორაკზე დგას განვითარებული შუა საუკუნეების სამონასტრო კომპლექსი. მონასტერი შედგება სამი ძეგლისგან. მათგან ორი ერთმანეთზე მიდგმული ტაძარია: XII საუკუნის ღვთაების ტაძარი (ბაზილიკა) და XVI საუკუნის გუმბათოვანი ეკლესია “ზარზმა”, რომელიც ვახტანგ I გურიელმა საგანგებოდ ააგო, რათა შიგ დაებრძანებინა ზარზმის მონასტრიდან XVI საუკუნეში გადმოსვენებული ფერიცვალების ხატი. მესამე ძეგლია XVI საუკუნის სამრეკლო, რომელიც 1831 წელსაა აღდგენილი. შემოქმედის მონასტერი იყო შემოქმედელი ეპისკოპოსებისა და გურიელების საგვარეულო საძვალე.
სოფელში იდგა გორისფერდის განვითარებული შუა საუკუნეების ეკლესიისა და გალავნის ნანგრევები. გორისფერდის ეკლესია განვითარებული შუა საუკუნეებით თარიღდებოდა. ეკლესია თავდაპირველად ქვით, შემდეგ კი ხით იყო აგებული.
ირგვლივ ქვის გალავანი ჰქონდა. მეოცე საუკუნის დასაწყისში შემორჩენილი იყო ძველი ეკლესიის გალავანი და ნანგრევები, აგრეთვე კანკელის ფრაგმენტი, რომელზეც გამოსახული იყო სახარების სცენა. ტაძარი თავდაპირველად გუმბათიანი უნდა ყოფილიყო და ის გურიის სხვა ეკლესიებისაგან გამოირჩეოდა განსაკუთრებული არქიტექტურით.
1992 წელს ნაეკლესიარზე აშენდა ახალი ტაძარი.
მომზადებულია ვიკიპედიას მასალების მიხედვით
