2016 წლის 2 დეკემბრამდე საქართველოს მთავრობამ ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმების 2017-2020 წლების სამოქმედო გეგმა უნდა განსაზღვროს. თუმცა, იმის მიუხედავად, რომ დოკუმენტი საჯარო იყოს და მის განხილვაში მონაწილება სამოქალაქო სექტორმაც მიიღოს, მათი განცხადებით, ხელისუფლება გახსნის გადაწყვეტილებას არ იღებს.
დღეს, საგარეო საქმეთა სამინისტროში ასოცირების დღის წესრიგის განხილვის პროცესში სამოქალაქო საზოგადოების აქტიური ჩართვის მიზნით არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლებთან შეხვედრა გაიმართა.
თუმცა, როგორც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები აცხადებენ, უწყებისგან შეფასებული “აქტიური შეხვერა” “აბსურდული შეხვედრა” უფრო იყო, რადგან სამინისტრომ დოკუმენტი, რომელზეც უნდა ემსჯელათ, მათ არ წარმოუდგინა.
საგარეო საქმეთა სამინისტროში კი აცხადებენ, რომ ღონისძიების მონაწილეებს დოკუმენტის ძირითადი მიმართულებები და პრიორიტეტები გააცნეს. იმსჯელეს ევროკავშირთან ასოცირების ახალი დღის წესრიგის (2017-2020წწ) პოლიტიკურ, მართლმსაჯულებისა და უსაფრთხოების საკითხებზე.
მომდევნო შეხვედრა, რომელიც დღის წესრიგით გათვალისწინებული სექტორული თანამშრომლობის საკითხებს დაეთმობა, 24 ოქტომბერისთვის დაინიშნა.
“შეხვედრა ინტერაქტიულ რეჟიმში წარიმართა. არასამთავრობო სექტორმა წამოადგინა საკუთარი წინადადებები, რომელთა ასახვაც მათი მოსაზრებით მნიშვნელოვანი იქნება ახალ დოკუმენტში. შეხვედრაზე საგარეო საქმეთა სამინისტროს მიერ აღინიშნა, რომ არასამთავრობო სექტორის მხრიდან წარმოდგენილი რეკომენდაციები, ზოგადად, დღის წესრიგის ტექსტის პროექტში ასახულია და გამოითქვა მზაობა, რომ შეხვედრაზე მათ მიერ დამატებით გაჟღერებული რეკომენდაციები ევროკავშირთან შემდგომი მოლაპარაკებების პროცესში მაქსიმალურად იქნას გათვალისწინებული.
საგარეო საქმეთა სამინისტრო გააგრძელებს 2017-2020 წწ–სთვის ასოცირების დღის წესრიგის შემუშავებაში არასამთავრობო სექტორის ღია და აქტიურ ჩართულობას“, _ აცხადებენ სამინისტროში.
შეხვედრაში მონაწილეობა 50-მდე არასამთავრობო ორგანიზაციამ მიიღო, თუმცა, როგორც მათი ნაწილი აცხადებს, მსგავსი ფორმატში ამ შეხვედრების გაგრძელებას აზრი არ აქვს.
როგორც “გურია ნიუსთან” საუბრისას ფონდ “ღია საზოგადოება- საქართველოს” ევროინტეგრაციის პროგრამის მენეჯერი ივანე ჩხიკვაძე ამბობს, ევროკავშირი დოკუმენტის გახსნის წინააღმდეგი არ არის, თუმცა არგუმენტირებული დასაბუთება, თუ რატომ არ ხსნის საქართველო აღნიშნულ დოკუმენტს, დღეს ვერ მოისმინა.
“მონიტორინგის ჯგუფმა, რომელიც 9 არასამთავრობო ორგანიზაციას აერთიანებს, 2016 წლის მარტში მივწერეთ ევროპის საგარეო ურთიერთობათა სამსახურს და მის ხელმძღვანელს ფედერიკა მოგერინის. ვიცოდით რა, რომ იწურებოდა არსებული დღის წესრიგი, რომელიც 2014-2016 წლებს ფარავს, კონსულტაციის პროცესში ჩართვა ვთხოვეთ. გვქონდა წარსულის გამოცდილება, რომ საქართველოს ხელისუფლება ხელს იშვერდა ევროკავშირისკენ და ამბობდა, რომ ასეთ დოკუმენტებზე წვდომას ვერ გვაძლევდა, რადგან ამის წინააღმდეგი თითქოს ევროკავშირი იყო. მოგერინისგან აპრილში მივიღეთ პასუხი, რომ ისინი მხარს უჭერდნენ ამ პროცესში სამოქალაქო საზოგადოების ჩართვას. ამასობაში, ჩვენ მოვამზადეთ ე.წ. ჩრდილოვანი ასოცირების დღის წესრიგი, ის საკითხები, რაც ჩვენი აზრით უნდა ჩასმულიყო ასოცირების დღის წესრიგში. დოკუმენტი გადავუგზავნეთ როგორც საგარეო საქმეთა სამინისტროს, ასევე ევროპისა და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატს, ევროკავშირს, ბრიუსელს და მის წევრ ქვეყნებს.
ამის შემდეგ, ივნისში გვქონდა შეხვედრა სახელმწიფო მინისტრის აპარატთან, რომელმაც უზრუნველყო თავისი კოლეგების დასწრება შესაბამისი სტრუქტურებიდან და გავაცანით ჩვენი ხედვები. ივლისში კი, საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ მიიღო ასოცირების შეთანხმების დღის წესრიგი. მიუხედავად იმისა, რომ ვითხოვდით დოკუმენტის განხილვაში მიგვეღო მონაწილეობა, ეჩვენებინათ რა საკითხებია შესული ჩვენი რეკომენდაციებიდან, თუ სახელმწიფოს გადაწყვეტილებით ამ მნიშვნელოვან დოკუმენტში, ხელისუფლების მხრიდან სამი თვის განმავლობაში არანაირი უკუკავშირი ამ მოთხოვნაზე არ ყოფილა.
არაოფიციალურად ვიცით, რომ ევროკავშირი მიესალმება ჩვენთან კონსულტაციებს და არანაირი შეზღუდვა არა აქვთ. ფორმა უნდა განსაზღვროს ხელისუფლებამ გახსნის თუ არა ამ დოკუმენტს. დღეს იყო პირველი შეხვედრა და ჩვენი მოლოდინიც იყო, რომ დოკუმენტს გვაჩვენებდნენ, იმას მაინც, ძირითადი პასაჟები რაც არის. თუმცა, ის ფორმატი, რაც საგარეო საქმეთა სამინისტრომ შემოგვთავაზა, აბსოლუტურად ფუჭი და აზრსმოკლებულია. რეალურად ისინი არ გვეუბნებოდნენ თემებს. წიგნის სარჩევი რომ წაიკითხო, ამ დონეზე გავჩერდით, სამწუხაროდ. როგორც ჩანს არ არის ერთი ან ორი კაცის პოლიტიკური ნება, რომ ეს დოკუმენტი გახსნან”, _ აღნიშნავს ჩხიკვაძე.
მისივე თქმით, დოკუმენტის გახსნა ხელისუფლებას 2016 წლის 2 დეკემბერს მაინც მოუწევს, როცა საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების საბჭოს სხდომა ჩატარდება.
“ეს არ არის არანაირი საიდუმლო დოკუმენტი, რომელიც ჩვენ არ უნდა ვნახოთ. მას გრიფი არ ადევს, თუმცა გაასაიდუმლოეს. ეს არის სამუშაო ვერსია. საბჭომ დოკუმენტი 2 დეკემბერს უნდა დაამტკიცოს, მაგრამ მასში ცვლილებები ამ დრომდე უნდა შევიდეს. შეხვედრა დღეს იყო, წარმოგვიდგინეს ძირითადი საკითხები, მაგრამ არცერთი საკითხის დეტალებში არ შევსულვართ. არადა, ეს დეტალებია მთავარი. შეიძლება ისეთი რამ ჩადონ დოკუმენტში, რომელიც აბსოლუტურად არ გამოხატავდეს სამოქალაქო საზოგადოების მოთხოვნას. “, _ ამბობს ჩხიკვაძე.
“_არც ის ვიცით, ჩვენს მიერ მომზადებული ე.წ. ჩრდილოვანი ასოცირების დღის წესრიგიდან რა საკითხებია შესული ამ დოკუმენტში და გათვალისწინებულია თუ არა რეკომენდაციები. ბოლომდე ვერცერთ დასმულ კითხვაზე პასუხი ვერ მივიღეთ. არც ის ვიცით, საბოლოოდ გახსნიან თუ არა ამ დოკუმენტს. დოკუმენტის დახურვა პროცესს არ წაადგება, რადგან ეს არის დღის წესრიგი, რომელმაც უნდა განსაზღვროს საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობა 2017-2020 წლებში. ეს არ არის დოკუმენტი, რომელიც უნდა მოილაპარაკოს მარტო საგარეო საქმეთა მინისტრმა, დეპარტამენტებმა, ან 100-მა ძალიან ჭკვიანმა საჯარო მოხელემ. ეს არის დოკუმენტი, რომელიც ეკუთვნის ქვეყანას და მისი განხილვის პროცესში ძალიან დიდი წარმომადგენლობა უნდა იყოს ჩართული რეალური შედეგების მისაღებად. ევროინტერგრაცია არ არის არც საგარეო საქმეთა სამინისტროს, არც მინისტრის, არც რომელიმე საჯარო მოხელის ექსკლუზიური უფლება”, _ ამბობს ჩხიკვაძე.
შეხვედრის ის ფორმატი, რომელიც დღეს საგარეო საქმეთა სამინისტროში გაიმართა მიუღებელია სხვა არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვისაც.
“პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის” ხელმძღვანელი ანა აბაშიძე “გურია ნიუსთან” საუბრისას ამბობს, რომ საგარეო საქმეთა სამინისტრომ არაარგუმენტირებული უარი უთხრათ დოკუმენტის გახსნაზე, რაც, მისი თქმით, არასერიოზულია.
“ვასუბრობდით ვირტუალურ ფორმატში. ვსვამდით კითხვებს და იმის მიხედვით გვპასუხობდნენ, იყო თუ არა ეს საკითხი შესული დოკუმენტში. ეს საკმაოდ უცნაური და არასერიოზული ფორმატი იყო. არაარგუმენტირებულად გვეთქვა უარი ამ დოკუმენტის გახსნაზე, თუმცა იმ ადამიანებს, რომლებიც უწყებებიდან იყვნენ წარმოდგენილები, ეტყობოდათ, რომ დოკუმენტის გახსნის წინააღმდეგები არ იყვნენ.
ჩვენ ბავშვთა უფლებების საკითხებს ვამონიტორინგებთ უკვე მეორე წელია. რამდენიმე თვის წინ საკმაოდ ამომწურავად მივაწოდეთ საკითხები, რომელიც ვთვლით რომ ასოცირების დღის წესრიგში უნდა ყოფილიყო, თუმცა აღმოჩნდა, რომ ამ საკითხებიდან მხოლოდ ნახევარი გაითვალისწინეს, როგორც გვითხრეს, მაგრამ არის თუ არა ნამდვილად ეს ასე, არ გვინახავს. როგორც გვეუბნებიან, ჩადებულია დოკუმენტში ბავშვთა მიმართ ძალადობის თემა, იძულებითი შრომის საკითხი, მართლმასჯულების საკითხები და სიღარიბის თემები”, _ ამბობს აბაშიძე და დასძენს, რომ მნიშვნელოვანი ის არის, ეს საკითხები როგორ არის დოკუმენტში ჩადებული.
“ზოგადი საკითხის მიღმა, რა კონკრეტული ქვეთავებია გათვალისწინებული. თუ ისე არის ჩადებული როგორც წინა დღის წესრიგში სიღარიბის საკითხის დაძლევა იყო, მაშინ ეს ქვეყანას არანაირად არ წაადგება. მაშინ ჩვენ სახელმწიფომ ბავშვებში სიღარიბის დაძლევისთვის მოედნების გაშენება შემოგვთავაზა. ასეთი აბსურდული რომ არ ყოფილიყო საკითხები, ამიტომ გვინდოდა დოკუმენტის ნახვა. თუ თემა არასწორადაა ჩადებული, ამას მნიშვნელობა ეკარგება, რისი გადამოწმების საშუალებაც არ მოგვეცა.
გვითხრეს, რომ დოკუმენტში არ არის ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელ ბავშვთა ფორმალურ განათლებაზე წვდომა, ინკლუზიური განათლების პრობლემები როგორც სასკოლო, ასევე სკოლამდელი აღზრდის ნაწილში. დიდი ზომის ინსტიტუციების საკითხიც არ აღმოჩნდა დღის წესრიგში პრიორიტეტად, ისევე როგორც, ამ ტიპის დაწესებულებებში საზოგადოებრივი მონიტორინგის თემა; ასევე, ბავშვთა რეაბილიტაციის და აბილიტაციის პროგრამების გაფართოება, რომელიც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია შშმ ბავშვებისთვის, ეს უკვე ძალიან ცუდია. გვითხრეს, რომ ამ საკითხების ჩადებას დღის წესრიგში არა პირებენ, რაზეც ჩვენი მხრიდან ადეკვატური შეპასუხება იყო. საბოლოოდ კი დაგვთანხმდნენ, რომ კიდევ ერთხელ გადახედავენ და დაფიქრდებიან ამაზე”, _ აღნიშნა აბაშიძემ გურია ნიუსთან” საუბრისას.
“საგარეო საქმეთა სამინისტროში ვარ, შეგვპირდნენ გაგაცნობთ ევროკავშირთან ასოცირების დღის წესრიგის ახალ დოკუმენტსო. მოვედით და სადაა დოკუმენტი? არაო, არ განახებთო. სარჩევი წაგვიკითხეს და ვიმსჯელოთო.
მერე გვქონდა მცდელობა კონკრეტული საკითხები გამოგვეკითხა, არ გამოვიდა. მივიღეთ პასუხი “ეს საკითხი გათვალისწინებულია, ეს საკითხი გათვალისწინებული არ არის”, რას ნიშნავს არის გათვალისწინებული? როგორ არის გათვალისწინებული? რა წერია კონკრეტულად არ ვიცით.
რამოდენიმე დეტალი გავიგეთ, მაგრამ ნეტა არ გამეგო. ასე მაგალითად, ვიკითხე
რელიგიურ და სექსუალურ უმცირესობებზე თუ წერია რამე–თქო. ანტიდსიკრიმინაციული კანონმდებლობის იმპლემენტაცია წერიაო და ჩვენ ვცდილობთო (ჩვენ, ანუ საქართველოს ხელისუფლება) ჩავწეროთო “სიძულვილის ენასთან” ბრძოლა. ეს იცით რას ნიშნავს? აი, ადრე გედევანს რომ ჰქონდა ინიციატივა ცენზურა შემოეტანა და სიტყვის თავისფლება შეეზღუდა “სიძულვილის ენის” აკრძალვის სახელით, იმის გაცოცხლებას აპირებენ. თან უნდათ, რომ ევროკავშირისკენ გაიშვირონ ხელი და ასოცირების დღის წესრიგი გვავალებსო ამ რეგულაციასო თქვან.
დოკუმენტზე კონსულტაციები, როდესაც დოკუმენტს არ განახებენ, აბსურდია. ბუნებრივია, ამით არ დავკმაყოფილდებით მესამე სექტორი და ვითხოვთ უფრო შინაარსიან თანამშრომლობას მთავრობასთან. აქვე დავამატებ, რომ ევროკავშირი არ არის წინააღმდეგი დოკუმენტი გაიხსნას, ეს ჩვენი ხელისუფლების გადაწყვეტილებაა ასეთი”, _ დაწერა შეხვედრის შემდეგ უფლებადამცველმა ბაია პატარაიამ სოციალურ ქსელში.
არასამთავრობო ორგანიზაციების შენიშვნების შემდეგ, “გურია ნიუსი” საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსამსახურს დაუკავშირდა; უწყებიდან მინისტრის მოადგილის, გიგი გიგიაძის კომენტარი გამოგვიგზავნეს, სადაც აღნიშნულია, რომ არასამთავრობო სექტორთან დღეს პირველად ვერსიაზე იმსჯელეს და არა უკვე ჩამოყალიბებულ დოკუმენტზე.
“გურია ნიუსი” გიგი გიგიაძის კომენტარს უცვლელად გთავაზობთ:
“ეს არ არის დოკუმენტის სრული ვერსია; ეს არის პირველადი სამუშაო ვერსია, რომელიც ჯერ ისევ განხილვაშია და მსჯელობა მიმდინარეობს შიდაუწყებრივ დონეზე სამინისტროებში. როგორც კი მოხდება ყველა საკითხის შეთანხმება, მათ შორის სამოქალაქო სექტორის მაქსიმალური ჩართულობით, მათი ინციატივების გათვალისწინებით, ეს დოკუმენტი ღია გახდება ყველა დაინტერესებული მხარისთვის.
ჩვენი სურვილია, ამ პროცესში მაქსიმალურად ჩართული იყოს სამოქალაქო საზოგადოება, დღევანდელი შეხვედრა სწორედ ამ მიზანს ემსახურებოდა, რომ მომხდარიყო მათი აზრის გაზიარება. გავაგრძელებთ ამ პროცესს; მზად ვართ რომ ინდივიდუალურ რეჟიმში ამოვწუროთ ის საკითხები, რომელიც დღეს დაისვა უფრო დეტალურად და სიღრმისეულად.
ეს დოკუმენტი რამდენიმე ნაწილისგან შედგება, დღეს საუბარი გვქონდა დოკუმენტის პირველ ნაწილზე. ეს ნაწილი მნიშვნელოვანია როგორც ქვეყნისთვის, ასევე არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვისაც, რომლებიც დღეს შეხვედრაზე იყვნენ დაპატიჟებული ამ საკითხებზე სასაუბროდ. კიდევ ერთხელ დავაფიქსირეთ ჩვენი მზადყოფნა, რომ ნებისმიერ დროს უფრო სიღრმისეულად და დეტალურად დავსხდეთ და ვისაუბროთ ყველა ამ საკითხზე, რომელიც ასოცირების ახალ დღის წესრიგშია.
ჩვენი სურვილია, აქტიურად იყოს ჩართული სამოქალაქო საზოგადოება დოკუმენტის შემუშავების პროცესში და მათ მიიღონ მონაწილეობა თითოეული საკითხის განხილვაში”, _აცხადებს გიგიაძე.
