ამ წამოწყებას არც ჩოხატაურელი ინტელიგენცია ჩამორჩა.
1885 წლის 3 ნოემბერს, ჩოხატაურის გიმნაზიის შენობაში ადგილობრივი სცენისმოყვარეების მიერ გაიმართა გ. ერისთავის ორმოქმედებიანი კომედია “ძუნწი” და აკაკი წერეთლის ვოდევილი “ბუტიაობა”. ეს დღე აღიარებულია ჩოხატაურის თეატრის დაარსების დღედ.
ჩოხატაურში სახალხო თეატრის შექმნას წინ უძღოდა საოჯახო წარმოდგენები, რომელებიც, როგორც დაბაში, ასევე სხვადასხვა სოფელში იმართებოდა.
პირველი წარმოდგენა სცენისმოყვარეებს 1885 წლის 3 ნოემბერს გაუმართავთ სკოლის შენობაში. წარმოუდგენიათ გ. ერისთავის ორმოქმედებიანი კომედია “ძუნწი” და აკ. წერეთლის ვოდევილი “ბუტიაობა”. უნდა აღინიშნოს, რომ ჩოხატაურში პირველი წარმოდგენები საქველმოქმედო მიზნით იმართებოდა. ამის დასტურია იმჟამინდელი ჟურნალ-გაზეთები: “თეატრი”, “ივერია”, “დროება”, “ცნობის ფურცელი”. წარმოდგენებზე შემოსული თანხით ეხმარებოდნენ სკოლებს, ღარიბ მოსწავლეებს, სამკითხველოებს. 1913 წელს, გრიგოლ თავდგირიძის თაოსნობით, გაიხსნა სახალხო სახლი, რომელსაც ლადო მესხიშვილის სახელი მიაკუთვნეს. 1921 წელს ჩოხატაურის თეატრის კომისრად დაინიშნა სერგო ბოლქვაძე, ხოლო რეჟისორად _ აკაკი ცინცაძე. დასი შეივსო ნიჭიერი სცენისმოყვარეებით _ სანდრო რამიშვილი, მიშა ჯალაღანია, ნიკო სიხარულიძე, ერმალო ბურჭულაძე, შოთა, დიმიტრი, ბიჭიკო ცინცაძეები, თამარ რამიშვილი, ვასილ, ლენა დუმბაძეები, ზინა ბერძენიშვილი, დარეჯან ჩიჩუა, ჟორა გურგენიძე, ბესარიონ ნინიძე, კოკი რამიშვილი, ლუბა მეგრელიშვილი და სხვები. ისინი შთამბეჭდავ სახეებს ქმნიდნენ სპექტაკლებში: გედევანიშვილის “სოფლის გმირები”, გუცკოვის “ურიელ აკოსტა”, ანდრეევის “დღენი ჩვენი ცხოვრებისა”, ყაზბეგის “არსენა”, ერისთავის “სამშობლო”, გუნიას “მონადირე” და სხვა.
1936 წელს, თვითმოქმედი დრამატული დასი სახელმწიფო თეატრად გადაკეთდა. თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელად და დირექტორად დაინიშნა მიხეილ ჯალაღანია. სახელმწიფო თეატრმა წარმატებით იმუშავა 12 წლის განმავლობაში. 1948 წელს, სამწუხაროდ, სახელმწიფო თეატრი გაუქმდა, მაგრამ შემოქმედებითი კოლექტივი კვლავ განაგრძობდა ნაყოფიერ მუშაობას. 1959 წელს, საქართველოს კულტურის სამინისტრომ მიიღო დადგენილება სახალხო თეატრის შექმნის შესახებ. რეჟისორად დაინიშნა ვლადიმერ ღამბაშიძე. 1960 წლის 4 იანვარს სახალხო თეატრმა სეზონი გახსნა შ. ბათიაშვილის პიესით _ “ოქროს სათუთუნე”.
ჩოხატაურის სახალხო თეატრი წლების მანძილზე მონაწილეობდა სხვადასხვა ფესტივალში _ 1960 წელს თბილისში კ. მარჯანიშვილის სახელობის თეატრში სახალხო თეატრების რესპუბლიკურ დათვალიერებაზე წარადგინა ტრიფონ რამიშვილის “სტუმარ-მასპინძლობა” (რეჟ. ვიქტორ ნინიძე); 1977 წელს შ. რუსთაველის სახელობის თეატრში, თვითმოქმედი მხატვრული შემოქმედების I სრულიად საკავშირო ფესტივალზე აჩვენა ა. ჩხაიძის “დაბრუნება” (რეჟ. ი. არობელიძე), 1980 წელს მოზარდ მაყურებელთა თეატრში აკ. დევიძის “ჩვენ ყველანი” (რეჟ. ზ ხვედელიძე), 1982 წელს გრიბოედოვის თეატრში _ მ. ბერძენიშვილის “დაჭრილი არწივი” (რეჟ. ი. არობელიძე).
ყველა ფესტივალზე ჩოხატაურის სახალხო თეატრის სპექტაკლებს საუკეთესო შეფასებას აძლევდნენ თეატრალური ხელოვნების წარმომადგენლები: დოდო ალექსიძე, აკაკი ხორავა, ვიქტორ ნინიძე, გაიოზ იაკაშვილი და სხვები. ჩოხატაურის სახალხო თეატრის სცენაზე წარმატებით დაიდგა სპექტაკლები: ი. ვაკელის “აპრაკუნე ჭიმჭიმელი”, ჯ. ხოხიაშვილისა და თ. მახარაძის “ცაო, ფრთები მომეც, ფრთები”, დ. კლდიაშვილის “დარისპანის გასაჭირი”, აკ. წერეთლის “ბუტიაობა”, ჰაჯიბეკოვის “არშინ მალ ალან”, ნახუცრიშვილის “ნაცარქექია”, ალ. ყაზბეგის “მოძღვარი”, ო. მამფორიას “იეთიმ გურჯი”, პ. კაკაბაძის “ყვარყვარე თუთაბერი”, მ. ჯაფარიძის “ბუღარა”, ვ. კანდელაკის “ამაღლებული სოფელი”, ნ. დუმბაძისა და გ. ლორთქიფანიძის “მე ვხედავ მზეს”, “მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი”, “საბრალდებო დასკვნა”, შ. შამანაძის “ღია შუშაბანდი”, “ერთხელ მხოლოდ, ისიც ძილში”, აზიზ ნესინის “ქალაქში მანიაკი დადის”, გ. ხუგაშვილის “ჩემი სიდედრი”, ნ. დუმბაძის “სისხლის ძახილი” და სხვა.
ჩოხატაურის თეატრში წლების მანძილზე მოღვაწეობდნენ რეჟისორები: ს. ბოლქვაძე, თ წეროძე, მ. ჯალაღანია. ნ კეჭაყმაძე, ვ. ნინიძე, აკ. სიხარულიძე, ო. ანდრონიკაშვილი, ს. რამიშვილი, რ. ყენია, ზ. ხვედელიძე, ვ. ღამბაშიძე, ჯ. ხოხიაშვილი, ი. არობელიძე და სხვა. მხატვრები შ. ძნელაძე, გ. ნინიძე, ს. ცინცაძე, ი. გორდელაძე, მ. ბერძენიშვილი, დ. უღრელიძე, ჯ. ცინცაძე და სხვები. მუსიკალური გამფორმებლები: მ. ბერულავა, ბ. ბენდელიანი, ა. მახარაძე, თ. შამილაძე და სხვა. მსახიობები: ა. ბარათაშვილი, ს. რამიშვილი, გ. სურმანიძე, თ. რამიშვილი, ა. შონია, ლ. პაიჭაძე, თ. მახარაძე, მ. გიორგაძე, ვ. ჟღენტი. მ. ჯინჭარაძე, ფ. კუტუბიძე, გ. ცინცაძე. ლ. დოლიძე, ზ. ბარამიძე, ვ. მაღულარია ლ. დოლიძე გ. ხვინჩიაშვილი, ნ. წივწივაძე, ვ. მგელაძე, მ. ჩიჩუა, ტ. შარაშიძე, ჯ. სიხარულიძე და სხვა.
თეატრში ყველაზე მეტი როლი შესრულებული აქვს გიორგი ცინცაძეს _ ოსიკო (დ. კლდიაშვილის “დარისპანის გასაჭირი”); ციცქა (ო. მამფორიას “იეთიმ გურჯი”), უჩა (ა. გეწაძის “მზე ნეკერჩხლის ტყეში); დათიკო (შ. შამანაძის “ღია შუშაბანდი”); კოწია ფოსტალიონი (ნ. დუმბაძის, გ. ლორთქიფანიძის “მე ვხედავ მზეს”), არჩილი (ა. ჩხაიძის “თავისუფალი თემა”); არტემ მინაიჩი (რ. ერისთავის “დედაკაცმა თუ გაიწია”), ლომკაცა (პ. კაკაბაძის “კოლმეურნის ქორწინება”), გია (ა. დევიძის “ბებიამ გათხოვება მოისურვა”), ალმასხანი (ჯ. ხოხიაშვილის, თ. მახარაძის “ცაო, ფრთები მომეც, ფრთები”), კონტროლიორი (აზიზ ნესინის “ქალაქში მანიაკი დადის”), ჭეიშვილი (ნ. დუმბაძის, გ. ლორთქიფანიძის “თეთრი ბაირაღები”), ბახუტია (გ. ხუგაშვილის “ჩემი სიდედრი”), ქიშვარდი (ნ. დუმბაძის “სისხლის ძახილი”). ოზურგეთის თეატრში შესრულებული როლები: გურამი (“შთამომავლობა”), ზანგი მონა (“ეზოპე”), ჭეიშვილი (“თეთრი ბაირაღები”), ყარამანი (“ყარამან ყანთელაძე”), მილიონერი (“ქინქლა”) და სხვა.
ჩოხატაურის სახალხო თეატრი დღესაც წარმატებით აგრძელებს შემოქმედებით მოღვაწეობას.
