(გურია ნიუსი, ლანჩხუთი) _ რამდენიმე კვირის წინ, ლანჩხუთის “გურიის” ლეგენდარულ მწვრთნელს შალვა კაკაბაძეს 75 წელი შეუსრულდა. შალვა კაკაბაძე “გურიისთვის” თითქმის ისეთივეა, როგორც ევგრაფ შევარდნაძე, იმედო დუნდუა, თემურ ჩხაიძე და სხვები. ბატონი შალვა 25 წელი გუნდის მთავარი მწვრთნელი იყო, თან მთელი ეს პერიოდი სასტუმროს ერთ ნომერში ცხოვრობდა. წლების წინ მან სკანდალური ინტერვიუ მისცა ერთ-ერთ გაზეთს, რომელშიც აღნიშნავდა, რომ მას ლანჩხუთში “ბევრი ქალი” ჰყავდა. სასტუმროში მცხოვრებ მწვრთნელს რომ ამ მხრივ “ხელ-ფეხი გახსნილი” ჰქონდა, რა გასაკვირია, მაგრამ წერილის სათაური და ერთი ფრაზა (“ქვრივები ჩემთან დადიოდნენ”) შეურაცხმყოფელი იყო ლანჩხუთისათვის და აქაურმა მეგობრებმა მას პასუხი მოსთხოვეს. ბატონი შალვა ამტკიცებდა, რომ ეს მხოლოდ ჟურნალისტის ინტერპრეტაცია იყო და ლანჩხუთისთვის შეურაცხყოფის მიყენება აზრადაც არ მოსვლია. რა თქმა უნდა, “გურიის” მწვრთნელ-ლეგენდას აპატიეს და როგორც ამბობენ, მისსავე რესტორანში ერთი კაი პურმარილიც აკისრებინეს.
დღეს შალვა კაკაბაძე საფეხბურთო კლუბ “გაგრას” დირექტორატში მუშაობს. სწორედ კლუბმა გაავრცელა მისი იუბილის მაუწყებელი ცნობა. ალბათ, ჩვენი მკითხველისთვის ინტერესმოკლებული არ იქნება თვალი გადავავლოთ, შალვა კაკაბაძის, იგივე “შალიკია კაკაბაძის” ლანჩხუთურ მოღვაწეობას:
ევგრაფ შევარდნაძის პატრონობისას “გურიას” არაფერი უჭირდა. ამიტომაც იყო, ვინც თბილისის “დინამოში” ვერ მოხვდებოდა, ყველა ლანჩხუთისაკენ მოიჩქაროდა, პრემია-ხელფასიც უმაღლესლიგელებზე არანაკლები იყო. ევგრაფი, ედუარდისაგან განსხვავებით, კადრების დიდი ერთგული გახლდათ, ამიტომაც იყო, რიგი ფეხბურთელები წლების მანძილზე, უმეტესად კარიერის დასრულებამდე, გურულთა განკარგულებაში იყვნენ. 25 წლის განმავლობაში კლუბის მთავარი მწვრთნელი შალვა კაკაბაძე იყო და ამ ხნის მანძილზე სასტუმროს ერთ ნომერში ცხოვრობდა. მას წარმატებებთან ერთად, რა თქმა უნდა, ჩავარდნებიც ჰქონდა, მაგრამ ჰყავდა ერთგული “კრიშა” _ ევგრაფ შევარდნაძე. სწორედ შალვა კაკაბაძეს ეკუთვნის სიტყვები: ჩვენ ორნი ვართ ქვეყანაზე _ მე და ევგრაფ შევარდნაძე. როცა კაკაბაძე რაიკომის მდივანთან ან სხვა ჩინოვნიკთან მიდიოდა და საკითხს არ გადაუწყვეტდნენ, დაამატებდა _ ევგრაფიმ გამომგზავნაო და საკითხი უმალ გვარდებოდა!
ლანჩხუთში ფეხბურთი ძალიან უყვარდათ. მაშინ ამის შესახებ კიდეც ხუმრობდნენ _ ლანჩხუთში ორი საქმის კეთება იციან მხოლოდ, ჩაის კრეფა და ფეხბურთის თამაშიო. “გურიაში” მოხვედრა ადვილი ნამდვილად არ იყო. შალიკო კაკაბაძე ფეხბურთელებზე თავგადაკლული იყო და მათთვის ყველაფერს აკეთებდა. მოსკოვი-ბათუმის მატარებელი მაშინ მხოლოდ ნატანებში ჩერდებოდა, მაგრამ ლანჩხუთმა მოსკოვის მატარებელი თავის სადგურში მაინც გააჩერა ხუთი წუთით, რათა გუნდები ჩამოსულიყვნენ. როცა კითხულობდნენ რუსები, სად არის ლანჩხუთიო, რადგან რუკაზე არ ვიყავით, უხსნიდნენ, ქუთაისსა და ბათუმს შორის რომ იყო… მაგრამ ეს არ გაუკეთებია მხოლოდ შალიკო კაკაბაძეს, არამედ უბრალო მეჩაიედან დაწყებული, დამთავრებული რაიკომის მდივანით, ყველა ჩვენთან ერთად იყო, ჭირშიც და ლხინშიც. ლანჩხუთში არ იყო ოჯახი, სეზონზე ოცმანეთიანი აბონემენტი რომ არ ჰქონოდა. გუნდს შემოსავალი უნდა ჰქონოდა, მაგრამ მოსახლეობა სტადიონზე სიხარულით მოდიოდა, სულ სავსე იყო.
შალიკო კაკაბაძეს “გურიას” გარეშე ცხოვრება ვერ წარმოედგინა, ამბობდა _ ჩვენ ორნი ვართ ქვეყანაზე _ მე და ევგრაფ შევარდნაძეო და როცა “გურიადან” გაუშვეს, აპროტესტებდა _ 25 წელი 25-ე ნომერში ვცხოვრობდი და არ დამიფასესო. მუდამ მორიდებულმა გია თავაძემ ერთხელაც ვეღარ მოითმინა და უთხრა, თურმე _ მერედა გადასულიყავი 28 ნომერში და ერთი სამი წელი კიდევ გამუშავებდნენო. შალვა კაკაბაძე ლანჩხუთში დაფასებული კაცი იყო. მაშინ გუნდს ყველა ეხმარებოდა: რაიკომი, საწარმოები, კოლმეურნეობები, მილიცია, თქვენ წარმოიდგინეთ, კულაშელი ებრაელებიც, რომლებიც ლანჩხუთში ვაჭრობდნენ. მოშემ შალვას უთხრა, მილიციის უფროსთან კარგად ხარ და თუ კულაშში ჩამომიყვან, მაგარ ქეიფს ვკისრულობო. ანუ შემდეგ უფრო თავისუფლად ივაჭრებდნენ. კაკაბაძე დათანხმდა და მილიციის უფროსი სამშე მჟავანაძე კულაშში წაიყვანა. სუფრაზე მოხვედრილი სამშე მიხვდა, რაც “გაუჩალიჩა” მეგობარმა, მაგრამ არ შეიმჩნია და ქეიფს შეუდგა. მოშე ჭკუაზე არ არის, მილიციის უფროსი მის ოჯახს სტუმრობს. მოშე შალვასთან მივიდა და ჩუმად უთხრა, თუ ამხანაგი სამშე იარაღიდან გაისვრის, თითო გასროლაზე 100 მანეთს ვკისრულობო. შეზარხოშებულმა მილიციელმა არც ამაზე დაიხია უკან. მოშე თავიდან გახარებულია, მაგრამ მას შემდეგ, რაც მჟავანაძემ მჭიდი შეცვალა და ზედიზედ გაუშვა, შალვასთან მივარდა:
_ რას შობი, რას შობი, მღუპავ, შალიკია, მღუპავ?! “ტავარის” ფულს აღარ მიტიებ…
ეს ამბავი დიდ ტრიუმფამდე რამდენიმე წლით ადრე მოხდა: რუსეთის ერთ-ერთ ქალაქში საკმაოდ დაძაბული შეხვედრა “გურიამ” სასურველი ანგარიშით დაასრულა. სანამ ფეხბურთელები გასახდელში არიან, გუნდის ხელმძღვანელობამ ქალაქის ტელეფონიდან ლანჩხუთში დარეკა, ბატონ ევგრაფის დეტალურად უამბეს მატჩის პერიპეტიები. საუბარს ისე შეყვნენ, რომ საკმაო დრო გავიდა, მიირბინეს ავტობუსთან, მაგრამ ფეხბურთელები არ ჩანან. სად არ ეძებეს და ვერაფრით წარმოიდგინეს, ბიჭები ამდენ ხანს აბანოში თუ შეჩერდებოდნენ. გაგზავნეს ადმინისტრატორი და რას ხედავს _ ამ 16 შიშველ ფეხბურთელს 16 გოგონა “დაუთრევია”…
გუნდის ხელმძღვანელმა ყვირილი დაიწყო: _ დროზე გამოყარეთ გარეთ მაი უნამუსოები!
_ კაი, პაწე ხანს ვაცალოთ, ალალია მათზე ქალები, იმფერი თამაში მოგვაგებიეს… ქე მაინც ბოლომდე ისიამოვნონ… _ მწვრთნელმა ფეხბურთელები შეიცოდა.
_ კი ვაცლით, მარა თქვენ რა გენაღვლებიენ, მაი სიამოვნების შედეგი იქნება, მომავალში აქანე რომ ჩამუალთ, 16 ბაღანას დაგვახვედრებენ და მაგენის ალიმენტიც ჩვენი გადასახდელი იქნება!
“გურიის” ტრიუმფის სულისჩამდგმელი გახლდათ ევგრაფი შევარდნაძე _ ბავშვობიდან ინვალიდმა კაცმა თავისი ცხოვრება საყვარელ კლუბს მიუძღვნა. მოგვიანებით სფფ-ის პრეზიდენტი მერაბ ჟორდანია იტყვის, რომ შევარდნაძემ 40 წლის წინ შექმნა 21-ე საუკუნის პრეზიდენტის სახე. იგი დაბადებული იყო ფეხბურთისთვის და ფეხბურთელზე ერთი ცუდი სიტყვაც არასდროს დასცდენია მთელი 25 წლის მანძილზე. როცა ამა თუ იმ საკითხს შალიკო კაკაბაძეც ვერ წყვეტდა, მაშინ საქმეში უკვე “მძიმე არტილერია” _ ევგრაფი შევარდნაძე ჩაერთვებოდა. რა თქმა უნდა, ედუარდ შევარდნაძის ძმას უარს ვერავინ გაუბედავდა.
დღეს ბევრი ფიქრობს, რომ იმ დროს, ფეხბურთის მატჩების უმეტესობა ჩაწყობილი იყო. რა თქმა უნდა, ამ “ხერხს” გურულებიც მიმართავდნენ. თუმცა, როგორც ამბობენ, უშუალოდ ამ საქმეში ბატონი ევგრაფი არ ერეოდა, ერთი ეგ იყო, რაც შეეძლო, კლუბს ფინანსურად ეხმარებოდა, ხელფას-პრემია, ფაქტობრივად, სახლში არ მიჰქონდა, ბევრი თანამოაზრეც ჰყავდა და… როცა თამაშის ყიდვაზე სიტყვას გადაუკრავდნენ, ევგრაფი აღშფოთდებოდა თურმე, ყველაზე კაი ხელფასი ჩვენებს აქვთ და კეთილი ინებონ და პატიოსნად მოიგონო. რუსეთის ერთ ქალაქში, როცა “გურია” 0:3-ს აგებდა და შეეშინდათ, ევგრაფს ეგ როგორ ვუთხრათო, იმდენი “იჩალიჩეს”, სტადიონის ელექტრიკოსს “პოლლიტრა” უყიდეს და განათება მოკლე ჩართვით გაათიშვინეს. მეორე დღეს გათამაშება ლანჩხუთელებმა მოიგეს. ევგრაფი შევარდნაძის გავლენა განუზომელი გახლდათ თურმე _ ერთხელ, შალვა კაკაბაძეს მოწინააღმდეგე გუნდის ფეხბურთელი მოსწონებია და კოლეგისათვის, მურთაზ ხურცილავასათვის მისი დათმობა უთხოვია. ლეგენდარულ ქართველ მობურთალს უთქვამს _ მომეცი შევარდნაძე და მთელ გუნდს დაგითმობო.
სანამ დიეგო მარადონა 1986 წლის მსოფლიო ჩემპიონატზე გოლს ხელით გაიტანდა და შემდეგ ამას “ღმერთის ხელს” უწოდებდა, ხელით გოლი “გურიის” ფეხბურთელმა, ამირან სევასტოპულომაც შეაგდო, თანაც გადამწყვეტ და უპრინციპულეს შეხვედრაში. იმ სეზონში “გურიასა” და სამტრედიის გუნდს შორის უნდა გადაწყვეტილიყო პირველი ლიგის საგზურის მფლობელის ვინაობა. სამტრედიელებს მაშინ კახა კალაძის მამა კარლო კალაძე ხელმძღვანელობდა. “გურიას” უმნიშვნელოვანეს შეხვედრა ჰქონდა ყაზანში. მთელი სამტრედიაც იქ არის ჩასული და ადგილობრივებს ქომაგობს. “გურია” მოგებით საგზურს ინაღდებს. ბოლო წუთებზე, როცა 0:0 იყო, კალაძე კაკაბაძეს აშაყირებს _ მოგიწია ხონში წასვლა, ლანჩხუთისკენ შენთვის გზა გადაკეტილია, არავინ შეგიშვებს გურიაშიო. კაკაბაძემ თავდამსხმელ სევასტოპულოს დაუძახა გაბრაზებულმა _ ფეხით ვერ იტან, თავით ვერ იტან, ხელით მაინც შეაგდე-მეთქი! მართლაც, კუთხურიდან ჩაწოდებული ბურთი მეკარემ ხელში დაიჭირა. მსაჯი ცენტრისკენ გარბის, სევასტოპულომ ხელით წაართვა ბურთი და კარში ფეხით შეაგორა! მსაჯებმა ვერ ან არ დაინახეს ხელით თამაში და გოლი ჩაითვალა. ყაზანელები მსაჯს მიცვივდნენ, ედავებიან. არბიტრმა ორი მათგანი გააძევა. სავარაუდოდ, გურულებს მსაჯებზე წინასწარ ჰქონდათ “ნამუშევარი”, ხოლო სამტრედიელებს აშკარად მასპინძლები ჰყავდათ “წახალისებულები”. მასპინძლებმა თამაში მიატოვეს. კაკაბაძემ ჭკუა იხმარა, მასპინძლები დააშინა _ “ფუტბოლ-ჰოკეის” წარმომადგენელი ვიქტორ პონედელნიკი ამ ამბავს მოსკოვში ჩაიტანს და საერთოდ მოგხსნიანო. ამან გაჭრა და “გურია” პირველ ლიგაში გადავიდა!
ეს დიდი ამბავი იყო იმ დროს _ საქართველოს სსრკ-ის პირველ ლიგაში მეორე გუნდი ეყოლებოდა ქუთაისის “ტორპედოს” შემდეგ. გუნდი კოპიტნარში ჩამოფრინდა. ტრაპთან გურულებს ქუთაისის ქალაქკომის მდივანი, ნატანების კოლმეურნეობის თავმჯდომარე გივი წითლიძე, ევგრაფ შევარდნაძე და ათასამდე ლანჩხუთელი ქომაგი დახვდა. მათი ორგანიზებული ჩაყვანა ევგრაფ შევარდნაძემ თავისი “ატეკის” ტრანსპორტით მოახერხა. აეროპორტი ხალხით იყო სავსე. კოპიტნარიდან ლანჩხუთამდე ხალხი იყო გამოსული, შალვა კაკაბაძემ კალაძის გაშაყირება განიზრახა და კოლონით სამტრედიაში “შევლა” გადაწყვიტა, მაგრამ ეს ვერ მოახერხა _ სამტრედიელებს თადარიგი დაეჭირათ და უშიშროებამ ზედმეტი გართულებების ასაცილებლად, “გურიას” ქომაგთა კოლონა სამტრედიაში შესასვლელი ხიდიდან უკან გამოაბრუნა. ისედაც საგზური ცხვირწინ აწაპნეს ლანჩხუთელებმა და სამტრედიელებმა მთავარი მეტოქის ზეიმი საკუთარ ქალაქში აღარ ისურვეს!
ალბათ, არსად ისეთი დაუნდობელი არ არის დერბი საქართველოში, როგორც გურიაში _ ლანჩხუთისა და ოზურგეთის სპორტული დაპირისპირების ინტრიგები ნახევარ საუკუნეზე მეტს ითვლის. ერთხელ “მერცხალმა” “გურიას” 5:2 მოუგო და დამოუკიდებელი ეროვნული ჩემპიონატის ჩემპიონობა ცხვირწინ ააცალა. “გურიას” ფეხბურთელებს წინადღით თანაგუნდელის ქორწილი ჰქონდათ, ნაბახუსევზე იმედი ჰქონდათ, თანაკუთხელები თამაშს დაუთმობდნენ, მაგრამ მწარედ შეცდნენ. სამაგიეროდ, მომდევნო სეზონში “გურიამ” 8:2-ით “მერცხალი” პირველი ლიგისკენ გაისტუმრა. საქართველოში, სადაც “ახლობლობა მოსულა”, ერთადერთი, რის ანგარიშსაც ვერ პროგნოზირებენ, გურული დერბია _ აქ დათმობა და მიცემ-მოცემობა გამორიცხულია! შალიკო კაკაბაძე ამბობდა თურმე _ ამ სეზონში მე-15-ზე (16-გუნდიან ჩემპიონატში!) გავიდეთ და გავვარდეთ ლიგიდან, ოღონდ _ ოზურგეთი იყოს ჩვენს ქვემოთო. ეს ხუმრობა ორივე მხარეს ლამის დევიზად ჰქონდათ, რაც, რა თქმა უნდა, არ ნიშნავდა, რომ რომელიმეს გავარდნა სურდა, მაგრამ ყველაზე “პრესტიჟული” ის იყო, თუ ვინ იქნებოდა უფრო მაღალ ადგილზე და ვინ მოიგებდა დერბის!
დასასრულ, ჩვენც ვუერთდებით მილოცვებს და “გურიის” ყველა დროის ერთ-ერთ გამორჩეულ თავკაცს წარმატებებს და ჯანის სიმრთელეს ვუსურვებთ!
