პირველი ცენზორები რომაელები იყვნენ. ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 443 წელს რომის მაგისტრატმა ცენზურა შემოიღო. მისი დამცველები მოსახლეობას აკონტროლებდნენ, თუ როგორ ასრულებდნენ ისინი ქალაქის ხელმძღვანელობის შეკვეთებს.
ცენზურის უკიდურესი ფორმაც არსებობდა – სიკვდილით დასჯა. მაგალითად, ბერძენი ფილოსოფოსი სოკრატე აიძულეს, ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 399 წელს დაელია საწამლავი მხოლოდ იმიტომ, რომ გააკრიტიკა ათენის დემოკრატია.
პირველი მასშტაბური ცენზურა – განკარგულება გამოიცა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 213 წელს. ჩინეთის დიდი კედლის ამშენებელმა ცინ ში ხუან დიმ ბრძანა, დაეწვათ ყველა წიგნი მეცნიერებაზე, მედიცინასა და სოფლის მეურნეობაზე. ასევე, აიკრძალა მკითხაობა და მკითხაობასთან დაკავშირებული ლიტერატურა. ბრძანების შედეგად სიკვდილით დასაჯეს 500 მეცნიერი. რეპრესირებულ იქნა კიდევ რამდენიმე ასეული ადამიანი.
იულიუს კეისარმა ბრძანება გასცა, ეგვიპტეში დაეწვათ ალექსანდრე დიდის ანტიკური ბიბლიოთეკა. 700 000 წიგნი და მასთან ერთად უნიკალური ისტორიაც ცეცხლმა შთანთქა. 400 წლის შემდეგ დამწვარი ბიბლიოთეკა წვალებით აღადგინეს, მაგრამ ახლა ის მეორე რომაელმა იმპერატორმა – ფეოდორსიმ დაწვა, მოტივით, წარმართულია და სახიფათოო. გავიდა 300 წელი და ზუსტად იმავე მოტივით ბიბლიოთეკა ხალიფა ომარმა გადაწვა – ეს წიგნები ყურანთან წინააღმდეგობაში მოდის და ამიტომ სრულიად უსარგებლოაო.
რომის პაპმა პავლე მეოთხემ მიქელანჯელო აიძულა, შეემოსა „საშინელი სამსჯავროს“ ფრესკაზე გამოსახული ადამიანები „სიქსტის კაპელაში“.
ავტორი
