აგვისტოდან შესაძლებელი იქნება საპენსიო აქტივების ინვესტირება საშუალო და მაღალრისკიან პორტფელებში,_ ამ სიახლის შესახებ შეხვედრა საპენსიო სააგენტომ მედიის წარმომადგენლებთან თბილისში, სასტუმრო Holiday Inn-ში.
შეხვედრას საპენსიო სააგენტოს უფროსი საინვესტიციო ოფიცერი გოგა მელიქიძე უძღვებოდა.
გოგა მელიქიძემ წარმოადგინა პრეზენტაცია, განიხილა საინვესტიციო პროცესები და არსებული შედეგები.
როგორც მელიქიძემ შეხვედრაზე საუბრისას განაცხადა, ამ დროისთვის არსებული მომაცემებით, საპენსიო სააგენტოს დაგროვებითი პენსიის სქემაში 1, 422, 707 მონაწილეა. ჩართულია 102, 379 ორგანიზაცია. სულ გაცემულია 10 მილიონზე მეტი ლარი, დაგროვებითი პენსიით ისარგებლა 3 500-ზე მეტმა მონაწილემ. წმინდა საპენსიო აქტივები 3.7 მლდ ლარს შეადგენს, დარიცხული საინვესტიციო სარგებელი 638 მილიონი ლარია, ფონდის დაარსების დღიდან დღემდე საინვესტიციო მომგებიანობა (ნომინალური ამონაგები): 49.5%-ს შეადგენს, გარდა ამისა, საინვესტიციო მომგებიანობა (რეალური ამონაგები): 10.4%-ია.
შეხვედრაზე განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო სიახლეს, რომელსაც 6 აგვისტოდან აამოქმედებს საპენსიო სააგენტო.
” დღეს ჩვენ გვაქვს დაბალ რისკიანი პორტფელი, ხოლო 7 აგვისტოდან, რადგან 6 აგვისტო კვირააა, დაემატება საშუალო რისკიანი და მაღალრისკიანი პორტფელები. მნიშვნელოვანია, რომ ყველა მონაწილემ იცოდეს ის შესაძლებლობა, რაც 6 აგვისტოდან ეძლევა. მათ მიერ შერჩეული საინვესტიციო პორტფელის მიხედვით მოხდება დანაზოგების განთავსება და ინვესტირება, რაც მეტი სარგებლის მიღების საშუალებას მისცემს ყველა დასაქმებულს რომელიც ჩართულია სქემაში“,– განაცხადა მელიქიძემ.
რაც შეეხება პორტფელებს შორის სხვაობას, მელიქიძის თქმით, ისაა რომ ნაკლებ რისკიანში არის ნაკლები უცხოური ვალუტა და გლობალური აქციები, საშუალო რისკიანში უფრო მეტი, სადღაც 40%-მდე, ხოლო მაღალ რისკში იქნება 60%-მდე უცხოური ვალუტა და გლობალური აქციები.
აქვე, მელიქიძე აღნიშნავს, რომ გრძელვადიან პერსპექტივაში, მაღალ რისკიან პორტფელს ზრდის ნახვის უფრო მეტი შანსი აქვს.
გაწევრების მომენტისთვის, 40 წლამდე მონაწილის საპენსიო აქტივები – მაღალრისკიან საინვესტიციო პორტფელში, 40 წლიდან 50 წლამდე ასაკის მონაწილის საპენსიო აქტივები – საშუალორისკიან საინვესტიციო პორტფელში, ხოლო 50 ან 50-ზე მეტი წლის მონაწილის საპენსიო აქტივები ნაკლებად რისკიან საინვესტიციო პორტფელში განთავსდება. თუმცა, აღნიშნავენ, რომ მონაწილეებს თავადაც შეეძლებათ რისკისშემცველი პორტფელის არჩევა 6 აგვისტოდან 7 სექტემბრამდე პერიოდში. ამის შემდეგ კი პორტფელი დაიხურება და ცვლილების გახორციელება, არჩეული პორტფელის შეცვლის სურვილის ქონის შემთხვევაში, ერთი წლის შემდეგ იქნება შესაძლებელი.
რაც შეეხება უშუალოდ პორტფელებს, მათში დაშვებული ინვესტირება, წარმოდგენილი პრეზენტაციის მიხედვით, ასე გამოიყურება: ნაკლებადრისკიანი პორტფელი: ფულადი სახსრები და დეპოზიტების 75%, უცხოური ვალუტა 20%, სასესხო ფასიანი ქაღალდები 100%, წილობრივი ფასიანი ქაღალდები 20%. რაც შეეხება საშუალო რისკიან პორტფელს: ფულადი სახსრები და დეპოზიტები 50%, უცხოური ვალუტა 40%, სასესხო ფასიანი ქაღალდები 75%, წილობრივი ფასიანი ქაღალდები 20%-40%, სხვა აქტივები 10%. მაღალრისკიანი პორტფელი კი ასეთია: ფულადი სახსრები და დეპოზიტები 25%, უცხოური ვალუტა 60%, სასესხო ფასიანი ქაღალდები 50%, წილობრივი ფასიანი ქაღალდები 40%-60%, სხვა აქტივები 10%.
აღსანიშნავია, ისიც, რომ ამჟამად პარლამენტი მუშაობს კანონპროექტზე, რომლის მიღების და ამოქმედების შემთხვევაშიც, არსებული ყველა პორტფელი გადაინაცვლებს დაბალრისკიან პორტფელში, თუმცა დაგროვებითი პენსიის სქემის მონაწილეებს, ნებისმიერ დროს ექნებათ შესაძლებლობა, რომ საკუთარი აქტივები საშუალო და მაღალრისკიან პორტფილებში განათავსონ. ასევე არსებობს აქტივების დივერსიფიცირებულად განთავსების საშაულებაც.
ინფორმაციისთვის, დაგროვებითი საპენსიო სქემის ადმინისტრირება საქართველოში საპენსიო სააგენტოს მიერ 2019 წლიდან დაიწყო. მისი მიზანია, დაგროვებითი საპენსიო სქემის მონაწილეთა ინტერესების დაცვით საპენსიო შენატანების შეგროვება, მართვა და ინვესტირება. სააგენტო ასევე უზრუნველყოფს სქემის მონაწილეებისთვის მათ მიერ დაგროვებული საპენსიო შენატანების და შენატანებზე დარიცხული ამონაგების გაცემას პენსიის სახით. სააგენტოს საინვესტიციო საქმიანობის რეგულირებას კი საქართველოს ეროვნული ბანკი ახორციელებს.
საპენსიო რეფორმა საქართველოში 2018 წლის 6 აგვისტოს ამოქმედდა და კანონის თანახმად, დაგროვებით საპენსიო სქემაში გაწევრიანება, დასაქმებულისთვის, გარდა იმ დასაქმებულისა, რომელსაც ამ კანონის ამოქმედებამდე კაცის შემთხვევაში შეუსრულდა 60 წელი, ხოლო ქალის შემთხვევაში – 55 წელი, სავალდებულოა. თუმცა, პირს, რომელიც რეფორმის ამოქმედების თარიღისთვის 40 წლის ან მეტის გახლდათ, სქემაში გაწევრიანებიდან სამი თვის შემდეგ ორი თვის ვადაში, შესაძლებლობა აქვს, საკუთარი განაცხადების საფუძველზე გავიდეს სქემიდან.
დაგროვებით საპენსიო სქემაში გაწევრიანებულ მონაწილეს მის საპენსიო ანგარიშზე ყოველთვიურად ხელფასის 6% უგროვდება. საიდანაც 2% მონაწილის ხელფასიდან, 2-2% კი დამსაქმებლის და სახელმწიფოს მიერ მონაწილის სასარგებლოდ გროვდება.
საპენსიო აქტივები წარმოადგენს მონაწილის საკუთრებას, რომელიც დაცულია კანონით. ის არ ექვემდებარება აღსრულებას და მასზე არ მოქმედებს რაიმე სახის ანგარიშსწორების პროცედურა.
მონაწილის საპენსიო აქტივები საპენსიო სააგენტოს საინვესტიციო სამსახურის მიერ ინვესტირდება სხვადასხვა ფინანსურ ინსტრუმენტებში, ხოლო ინვესტირებიდან მიღებული ამონაგები კვლავ მონაწილეს უბრუნდება პირად საპენსიო ანგარიშზე.
საპენსიო აქტივის გამოყენება ჩვეულებრივ საპენსიო ასაკის მიღწევის შემდეგ არის შესაძლებელი. მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, საპენსიო ასაკის მიღწევისას, საპენსიო აქტივების შესაბამისი თანხა გაიცემა ერთიანი გადახდით, ან პროგრამული ( ყოველთვიური) გატანით. კანონი ასევე ითვალისწინებს საპენსიო აქტივების გამოყენების შესაძლებლობებს, თუ მონაწილეს აქვს შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირის სტატუსი ან მონაწილე სამუდამოდ ტოვებს საქართველოს. მონაწილის გარდაცვალების შემთხვევაში კი საპენსიო აქტივები, ისევე როგორც სხვა ნებისმიერი ქონება, სამკვიდრო მოწმობის საფუძველზე გადაეცემა მის კანონიერ მემკვიდრეს ან მემკვიდრეებს. ვისაც შეუძლია, ერთიანად ისარგებლოს საპენსიო აქტივებით ან გადაიტანოს თანხა საკუთარ საპენსიო ანგარიშზე და ამგვარად განაგრძოს დაგროვება.
საპენსიო შენატანების ადმინისტრირების ელექტრონულ სისტემაში საპენსიო სქემის თითოეული მონაწილისთვის შექმნილია სამუშაო სივრცე, რომელიც დასაქმებულს საშუალებას აძლევს პირადად ჰქონდეს წვდომა საკუთარ ინდივიდუალურ საპენსიო ანგარიშზე, სადაც დეტალურად არის ასახული მისი აქტივები, საპენსიო შენატანები, დარიცხული ამონაგები და საინვესტიციო პორტფელის განაწილება.
პირადი საპენსიო გვერდის საშუალებით, თითოეულ დასაქმებულს შესაძლებლობა აქვს სასურველ ფორმატში ჩამოიტვირთოს ცნობები და დეტალური ამონაწერი საპენსიო შენატანების შესახებ. ამასთანავე, მონაწილის მხრიდან კანონით გათვალისწინებული სხვადასხვა გადაწყვეტილებების მიღებისთვის ( მაგალითად, სხვადასხვა რისკიანობის საინვესტიციო პორტფელების არჩევა) მონაწილეს ასევე შეეძლება პირადი გვერდის გამოყენებით. გარდა ამისა, ინდივიდუალური საპენსიო გვერდი მონაწილეს საჭირო ინფორმაციის მიღებისთვის და საპენსიო სააგენტოსთან კომუნიკაციისთვის სჭირდება. ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ თითოეულ დასაქმებულს ჰქონდეს წვდომა საკუთარ საპენსიო გვერდთან.
საპენსიო შენატანების ადმინისტრირების ელექტრონულ სისტემაში რეგისტრაციისთვის, დასაქმებული უნდა შევიდეს საკუთარ საპენსიო გვერდზე მომხმარებლის სახელით, რომელიც წარმოადგენს მის პირად ნომერს და დროებითი პაროლით, რომელიც პირველადი რეგისტრაციისას დასაქმებულმა უნდა მოსთხოვოს დამსაქმებელს. მონაწილე ასევე უფლებამოსილია საპენსიო გვერდზე რეგისტრაციისთვის დროებითი პაროლის მიღების მიზნით, მიმართოს საპენსიო სააგენტოს, საპენსიო სააგენტოს მისამართზე ან იუსტიციის სახლებში გამოცხადების გზით.
საპენსიო შენატანების ადმინისტრირების ელექტრონული სისტემის მეშვეობით დამსაქმებლებს დასაქმებულთა რეგისტრაციისთვის საჭირო მომხმარებლის სახელი და დროებითი პაროლი დამსაქმებლის გვერდზე გადაეცემათ.
დამსაქმებელი ვალდებულია, დროებითი პაროლი ყველა იმ პირს გადასცეს, ვინც მის კომპანიაში მუშაობს და ჩართულია სქემაში. თუ დასაქმებულს ერთზე მეტი დამსაქმებელი ჰყავს, რეგისტრაციისთვის დასჭირდება 2 პაროლი. რეგისტრაციის შემდეგ, პირადი ინფორმაციის დაცვის მიზნით, საჭიროა დროებითი პაროლის ახლით შეცვლა.
ავტორი
