ქართულ ხალხურ ქორეოგრაფიას მრავალი საუკუნის ისტორია აქვს.
ქართულ ცეკვას, მსოფლიოს ყველა ცეკვას შორის, უძლიერესი ემოციები ახლავს, რითაც უცხოელებს აჯადოებს და ხიბლავს.
ქართული ცეკვების შემსწავლელ სტუდიებში უამრავი ბავშვი დადის.
რა ასაკიდან არის სასურველი ბავშვის ცეკვაზე მიყვანა, როდის ხდება ცნობილი გახდება თუ არა ცეკვა მოზარდის პროფესია და შეძლებს თუ არა რომელიმე დიდ ანსამბლში ცეკვას_ ამ საკითხებზე „გურია ნიუსი“ ანსამბლ „თოლიგეს“ ხელმძღვანელს, „მამულის“ ყოფილ სოლისტსა და რეპეტიტორს, „სუხიშვილების“ ყოფილ მსახიობ-მოცეკვავეს, დიანა ბლიაძეს ესაუბრა.
ანსამბლის ხელმძღვანელის თქმით, ცეკვის სასწავლად 5 წლის ბავშვის მიღებაც შეიძლება, თუმცა, ბავშვის მიყვანა, სკოლაში სწავლის დაწყების შემდეგ არის სასურველი.
„ბავშვი ჯერ უნდა მივიდეს სკოლაში, მიეჩვიოს დისციპლინას, გაიჩინოს მეგობრები და შემდეგ მოვიდეს ცეკვაზე. 7 წელი არის კარგი ასაკი ცეკვაზე სიარულის დასაწყებად, რადგან ამ ასაკის ბავშვს ადაპტაციის პერიოდი უკვე გავლილი აქვს. მიჩვეულია, რომ სკოლაში ერთი გაკვეთილის შემდეგ მეორე გაკვეთილი იწყება, მასწავლებელი სთხოვს, დავალება მოამზადოს და მიუტანოს. ცეკვაც ამას ითხოვს, რომ რაღაც დავალებას აძლევ და მეორე რეპეტიციაზე დარბაზში უნდა მოიტანოს, ასე რომ, 7 წლის ასაკიდან მიყვანა რომ ხდებოდეს, ძალიან კარგი იქნებოდა.
თუმცა, არის შემთხვევები, როცა ნიჭიერია ბავშვი და შეიძლება 5 წლიდან მიღებაც, მაგრამ ის 45 წუთიანი თუ 1 საათიანი გაკვეთილი 5 წლის ბავშვისთვის უნდა იყოს მისი ფიზიკური მონაცემებიდან გამომდინარე შესატყვისი ყველა მოძრაობის.
ბავშვს, რომელიც ცეკვის სასწავლად შემოყავთ, მშობელთან ერთად ვასწრებ პირველ გაკვეთილს და ვცდილობ მაქსიმუმი გამოვამჟღავნო, როგორც სითბოსი, ასევე სიმკაცრის, რადგან მუსიკა ხმამაღლაა ჩართული, მეც ხმამაღლა მიწევს შენიშვნის მიცემა ან შექება და ბავშვს ამ ხმამაღალი საუბრის არ უნდა შეეშინდეს, არ უნდა იფიქროს, რომ ვუყვირით.
ისინი ცეკვავენ და ჩემი ხმა ესმით. ეს ისეთი მომენტია, რომ გამოხედვაც კი არ შეიძლება. მე შეიძლება მარცხნივ ვდგავარ და ბავშვი მარჯვნივ იყურებოდეს. უნდა შეეჩვიოს იმას, რომ ჩემი ხმა უნდა ესმოდეს“,_ ამბობს ბლიაძე.
თუ ბავშვი ძალიან აქტიურია, სულ ცეკვავს და ეს მას სიამოვნებს_ ამ შემთხვევაში ქორეოგრაფი მშობლებს ურჩევს, რომ პატარა საბავშვო ბაღებთან არსებულ ცეკვის სტუდიებში ატარონ და არა შერეულ კოლექტივში, თუმცა, ბავშვს აუცილებლად უნდა ჰკითხოს მშობელმა უნდა თუ არა ცეკვაზე სიარული.
ანსამბლ „თოლიგეს“ ხელმძღვანელი ასევე აღნიშნავს, რომ ბავშვს ეზოში ჩასვლის დრო აუცილებლად უნდა ჰქონდეს.
„პატარებს განსხვავებული მიდგომა სჭირდებათ. მალე იღლებიან, შეიძლება წამოწოლა მოუნდეთ და უნდა წამოაწვინო, უნდა შეუმცირო მეცადინეობის დრო- 1 საათი მათთვის ძალიან ბევრია, ასეთ ჯგუფში 2-3 პედაგოგი უნდა მუშაობდეს, ჩვეულებრივ სტუდიებში კი ამის საშუალება არ არის, ამიტომ ვისაც სურს, რომ ბავშვი ცეკვაზე ძალიან ადრე შეიყვანოს, სწორედ ადაპტირებული ჯგუფები უნდა მოიკითხოს. პირადად მე, არ მაქვს ის ფუფუნება, რომ 5 და 8, 9 წლის ბავშვები ერთმანეთს დავაშორო. ძალიან კარგია, როდესაც ბავშვი აქტიურია და მხოლოდ ეზოში სირბილზე, რომ არ დახარჯოს ენერგია მოჰყავთ ცეკვაზე, მაგრამ ბავშვს უნდა შეეკითხონ უნდა კი მას, რომ იცეკვოს?
მე, მაგალითად დედაჩემმა მკითხა მინდოდა თუ არა სიარული ცეკვაზე, რადგან არ ვჩერდებოდი, სულ ვცეკვავდი და ამიტომ ვიყავი უბედნიერესი ცეკვის დროს. ამიტომ თუ ბავშვია აქტიურია და ხშირად ცეკვავს კარგი იქნება მიიყვანონ, არსებობს ბაღთან არსებული სტუდიებიც. ქართული -ხალხური ცეკვა დისციპლინაა პირველ რიგში და ამ დისციპლინას ვაჩვევთ. რაც უფრო დატვირთვა აქვს ბავშვს კარგია, მაგრამ მას აუცილებლად უნდა ჰქონდეს დრო, რომ ეზოში ჩავიდეს“,_ ამბობს ის.
ცეკვაზე მისული ბავშვი კი ჯერ ძელთან ურთიერთობას სწავლობს, შემდეგ ხელების, ფეხების კუნთების დაჭიმვას, მოძრაობებს, რომლებიც სხეულის სხვადასხვა ნაწილის ლამაზად ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს, შემდეგ ამა თუ იმ ცეკვის სვლებს და ბოლოს ცეკვის ილეთებს.
თუმცა, არის გამონაკლისი შემთხვევებიც, როცა ბავშვი რამდენიმე წელი დადის სტუდიაში და ცეკვის სვლები არ იცის.
„ჯერ ბავშვმა ცეკვის სვლები უნდა ისწავლოს და შემდეგ ილეთები. ყოფილა შემთხვევები, რომ ბავშვი მოსულა და არ იცის ქართულის, ოსურის ან სხვა ცეკვის სვლა და ჩემთვის ეს არის ტრაგედია, როგორ, ბავშვი დადის რამდენიმე წელი ცეკვაზე და არ იცის ცეკვის სვლა“, _ამბობს ბლიაძე.
ანსამბლ „თოლიგეს“ ხელმძღვანელის თქმით, შეუძლებელია წინასწარ განსაზღვრა ბავშვი გახდება თუ არა პროფესიონალი, რომელიმე დიდი ანსამბლის მოცეკვავე, რადგან მონაცემები, რაც შეიძლება ცეკვის დაწყების პერიოდში ქებას იმსახურებს, გარდატეხის ასაკში დაიკარგოს ან სულაც ტრავმა მიიღოს და ცეკვაზე საერთოდ უარის თქმა მოუწიოს.
ის ასევე პირველი კონცერტის, სცენაზე პირველად გასვლის მნიშვნელობაზე საუბრობს.
„ვერანაირად ვერ დაგეგმავ ბავშვი უნდა გახდეს პროფესიონალი მოცეკვავე თუ არა. არის 4 წლიანი სწავლება სტუდიაში, შემდეგ უკვე პედაგოგი ჩათვლის საჭიროდ რომ გადაიყვანოს ანსამბლში თუ არა. მე არ მაქვს იმის ფუფუნება, რომ ბავშვები ავარჩიო. ვარ ვალდებული, რომ ისინი ესთეტიურად გამოიყურებოდნენ კარგად, ამას სჭირდება 2-3 წელი და მესამე წელს უკვე ვაძლევ ბავშვს საშუალებას, რომ რომელიმე კონკრეტული ცეკვით გამოვიდეს.
სცენა ისეთი რამეა, შეიძლება გამოიწვიო დიდი აღფრთოვანება ან პირიქით. ამიტომ ძალიან დიდ რამეს ნიშნავს პირველი კონცერტი და სცენაზე პირველად გამოსვლა. იშვიათად ხდება, მაგრამ შეიძლება ბავშვმა მეორედ აღარ მოინდომოს.
13-14 წლის ასაკი გარდატეხის ასაკია, როცა ცეკვაც ეზარებათ, რაღაც პერიოდი ფორმებსაც კარგავენ, გოგონები შეიძლება გასუქდნენ, ბავშვს, რომელსაც 7 წლის ასაკში კარგი მონაცემები ჰქონდა, შეიძლება გარდატეხის პერიოდში საერთოდ შეეცვალოს ფორმები. მე მაგალითად, ბავშვთა კოლექტივში მყავს 2 საოცარი ბუთქუნა გოგონა, რომლების შეიძლება მომავალშიც ამ წონაზე დარჩნენ, მაგრამ ამ შრომას რაც გავწიეთ ვერ დავუკარგავ, ვიდრე ბავშვები არიან.
თუ ბავშვმა შეინარჩუნა ფორმა, სიყვარული, თავდადება თავისთავად ცხადია, რომ ცდილობს დიდ ანსამბლებშიც მოსინჯოს თავის ძალა, ამაში ჩვენც ვეხმარებით, ვეუბნებით, რა პერსპექტივა აქვთ, რა შეცდომები აქვთ გამოსასწორებელი, რომ იცოდნენ რაზე აქვთ სამუშაო. შეიძლება ძალიან კარგი მონაცემებიც ჰქონდეს, მაგრამ სახელმწიფო ანსამბლში ვერ მოხვდეს, რადგან სიმაღლემ არ შეუწყოს ხელი“,_ ამბობს ბლიაძე.
