მსოფლიომ “უავტორო” ხანძრების მთელი სერიები იცის. თუმცა, საქართველომ ბლომად ის მხოლოდ ბოლო წლების განმავლობაში ნახა.
ჩვენ ახლა ვისაუბრებთ უნებლიედ გაჩენილ “უავტორო” ხანძრების შესახებ, რომელიც ბუნებაში, სხვადასხვა დასახლებულ თუ დაუსახლებელ პუნქტებში არაერთხელ გვხვდება და დიდია ინტერესიც, თუ რატომ ჩნდება ის.
სინესტის შთანთქმის შედეგად, სხვადასხვა გამხმარი თუ ზეთოვანი მცენარის, ნახშირის, თივის და სხვადასხვა ნათესის ნარჩენის გროვაში ვითარდება ისეთი მიკრობიოლოგიური პროცესები, რომელთაც სითბოს საგრძნობი რაოდენობით გამოყოფა მოსდევს. ამიტომ თუ ასეთი გროვები საკმარისად არ ნიავდება, იგი იმ ზომამდე შეიძლება გაცხელდეს, რომ ენდოგენურად აალდეს კიდეც.
ეს პროცესები განსაკუთრებით ადვილად მიმდინარეობს ახალგაზრდა, გეოლოგიურად გვიან წარმოქმნილ ნახშირებში, ვინაიდან ისინი წყლის ორთქლს უფრო კარგად შთანთქავენ. ამ შემთხვევაში მეტი სითბოც კი გამოიყოფა, ვიდრე ჟანგბადის ადსორბციის შედეგად.
ჩვენს ქვეყანაში, “უავტორო” ხანძრების უმეტესობა, ძირითადად, დაუდევრობის და უნებლიე ქმედებების შედეგია.
მსოფლიოში იციან 17-მდე სხვადასხვა მიზეზი “უმიზეზო” ხანძრებისა, რომელთა უმეტესობა ცხელი ამინდების დროს ხდება და ადამიანმა, სასურველია, იცოდეს.
ცნობილია შემთხვევა, როცა ხანძარი გამოიწვია წყლით სავსე სფერულმა მინის ჭურჭელმა, მზის სხივების გარდატეხის შედეგად.
გასული საუკუნის 50-ან წლებში, ინდოეთში, ცეცხლმა მთლიანად გაანადგურა და უსიცოცხლო უდაბნოდ აქცია ტყის უზარმაზარი კორომი. დიდი ძიების შემდეგ გამოირკვა, რომ ხანძარი გამოიწვია ტყის უბრალო ყვავილმა, რომელიც ადვილად აქროლად ეთეროვან ზეთებს გამოყოფდა და ბლომად იყო იმ მხარეში. სწორედ ამ ზეთების ორთქლის აალება გამოუწვევია ინდოეთის მწვავე მზის სხივებს, რასაც ხანძარი მოჰყვა.
იქნებ, დაუჯერებელია, მაგრამ “უავტორო” ხანძრის გაჩენა შეძლებია მტრედებსაც და არც ისე იშვიათად. ცნობილია, რომ ეს ფრთოსნები ანტისანიტარიით გამოირჩევიან. მათი ბუდობის ადგილზე, ყველგან, სადაც უნდა ბინადრობდნენ, დიდძალი ნაკელი გროვდება. როდესაც სახლის სახურავი ან ის გარემო ცხელდება, სადაც ბუდობენ, ნაკელი სწრაფად ხურდება და ადვილად აალებადი ხდება. ხანძარიც ადვილად და სწრაფად წარმოიქმნება.
გარდა ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებისა, კარგად არის ცნობილი ჭექა-ქუხილის შედეგად გაჩენილი ხანძრები.
