გლობალური სიცხის რეკორდი თითქმის ყოველთვიურად ირღვევა. ამ თემას ვრცელ სტატიას უძღვნის მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმი.
სტატიაში წერია, რომ აშშ-ის გარემოსდაცვითი ინფორმაციის ეროვნული ცენტრის (NCEI) უახლესი გლობალური კლიმატის ანგარიშის მიხედვით, 2024 წლის ივლისი იყო ყველაზე ცხელი თვე, რაც კი ოდესმე დაფიქსირებულა 1850 წლიდან, გლობალური რეკორდების დაწყებიდან. ეს იყო ასევე ზედიზედ მე-14 თვე, როდესაც ტემპერატურის რეკორდი მოიხსნა.
NCEI ამბობს, რომ აფრიკასა და ევროპას ჰქონდა რეკორდულად ყველაზე თბილი ივლისი, სადაც ტემპერატურა წინა რეკორდულ თბილ ივლისს 0.05°C-ით აჭარბებს. მათივე ცნობით, ყველაზე ცხელი ივლისი დაფიქსირდა აზიაშიც, განსაკუთრებით მაღალი საშუალო მაჩვენებელი კი დაფიქსირდა პაკისტანში.
ექსტრემალური სიცხე ჯანმრთელობის დიდ საფრთხეს წარმოადგენს
ექსტრემალური სიცხის შედეგები ჯანმრთელობაზე შესაძლოა, კატასტროფულიც აღმოჩნდეს. 2022 წლის ზაფხულში ევროპაში სიცხემ 60000-ზე მეტი ადამიანის სიკვდილი გამოიწვია. 2021 წელს კი, მეცნიერებმა, რომლებიც 43 ქვეყნის 732 ადგილის მონაცემებს აანალიზებდნენ, დაასკვნეს, რომ 1991-2018 წლებში სიცხესთან დაკავშირებული სიკვდილიანობის 37% შეიძლება კლიმატის ცვლილებას მიეკუთვნებოდეს. სიცხე ასევე აძლიერებს ჯანმრთელობის უფრო ირიბ რისკებს, მათ შორის მალარიის გამომწვევი კოღოების რაოდენობის ზრდას, რომლებიც თბილ ტემპერატურაზე უფრო კარგად მრავლდებიან.
ცხელ კლიმატთან ადაპტაცია
უახლოეს ათწლეულებში, ტემპერატურის მატება გამოწვევას შეუქმნის ადამიანებს და მრავალ სფეროს, მათ შორის ეკონომიკას. მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის მიერ გამოქვეყნებული კვლევის თანახმად, 3,5 მილიარდზე მეტ ადამიანს დასჭირდება ადაპტაცია ტემპერატურასთან, რომელიც ადამიანებისთვის კომფორტულ დონეს აღემატება.
ადამიანები ტრადიციულად ცხოვრობენ რეგიონებში, სადაც საშუალო ტემპერატურა 11°-15° გრადუსს შორის მერყეობს. PNAS ამბობს, რომ გლობალური მოსახლეობის ერთი მესამედი ცხოვრობს ადგილებში, სადაც საშუალო ტემპერატურა 29°C-ზე მეტია, რომელიც ამჟამად დედამიწის ხმელეთის ზედაპირის 0.8%-შია.
მაღალ ტემპერატურაზე ადაპტაცია სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, განსაკუთრებით ქალაქებში. შეიძლება გამოყენებულ იქნას მთელი რიგი ურბანული სტრატეგიები მოსახლეობის ადაპტაციაში დასახმარებლად. ექსტრემალური სიცხის რისკების საპასუხოდ, ქალაქები მთელი მსოფლიოდან აჩვენებენ, რომ არსებობს ეფექტური გადაწყვეტილებები, რომელთა განხორციელებაც შესაძლებელია.
მაგალითად, მაიამში დააწესეს ყოველწლიური “სითბოს სეზონი”, როგორც სტრატეგია ცნობიერების ამაღლების მიზნით, რომელიც საფრთხეს უქმნის ექსტრემალურ სიცხეს.
ათენი, საბერძნეთი – აღადგენს 1500 წლის რომაულ აკვედუქს ადგილობრივი სარწყავად, რაც გაამწვანებს მის ტერიტორიებს და შეამცირებს მაღალ ტემპერატურას.
სევილია, ესპანეთი – ავითარებს მსოფლიოში პირველ სიცხის ტალღების დასახელებისა და კატეგორიზაციის სისტემას, რომელიც ჯანმრთელობაზე პროგნოზირებულ ზემოქმედებას ეფუძნება.
ფრიტაუნი, სიერა ლეონე – ახორციელებს ბუნებაზე დაფუძნებულ გადაწყვეტილებებს “ფრიტაუნი ხეების ქალაქი” ინიციატივით, 1 მილიონი ხის დარგვის მიზნით, როგორც პრაქტიკული ნაბიჯი ქალაქის გაგრილებისთვის.
