ამაღლება, განახლება _ 2010 წლიდან კი ისევ ამაღლება _ სოფელი ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტში, საქართველოს სამხრეთ-დასავლეთით ამაღლებულ ადგილზე.
სოფლის სახელი რელიგიურ დღესასწაულს _ იესო ქრისტეს ამაღლებას უკავშირდება. 1923 წელს, სოფელს სახელი გადაარქვეს და განახლება უწოდეს, თუმცა, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, 2010 წელს სოფელს ძველი სახელი დაუბრუნდა.
ჯერ კიდევ 1880 წელს სოფელში სამრევლო სკოლა ფუნქციონირებდა. 1890 წელს _ ორკლასიანი სასწავლებელი, 1936 წლიდან კი საშუალო სკოლა გაიხსნა.
სოფლის ცენტრში იყო მეთექვსმეტე საუკუნის ტაძარი, რომელიც კომუნისტებმა დაანგრიეს და ეკლესიის ქვებით სკოლა და მაღაზია ააშენეს. მოგვიანებით, ეკლესიის ქვით ნაშენი სკოლა დაანგრიეს და ახალი აშენდა. თუმცა, სოფლის ცენტრში დღესაც დგას ტაძრის ქვით ნაშენები სასურსათო მაღაზია.
მეთექვსმეტე საუკუნის ტაძრის ფოტო ისტორიას არ შემორჩენია. დღეს იმ ადგილზე მხოლოდ საძირკველია, რომელიც, აქაურების განმარტებით, მყარია.
1998 წელს სოფელში სამლოცველო აღადგინეს _ ბიბლიოთეკის ძველ შენობაში, რომლის კედლები ავარიულია. მას შემდეგ იქ წირვა-ლოცვა არ შეწყვეტილა.
_ ძალიან გვინდა, რომ სოფელში ტაძარი აშენდეს, თუმცა, არავინ გამოჩნდა ისეთი, რომელიც ამ უდიდეს სურვილს შეგვისრულებს, _ გვეუბნებიან ამაღლებელები.
სოფელში, სადაც ბევრი მეწყერსაშიში ადგილია, პრობლემა მრავლად აქვთ.
_ წყალი არ გვაქვს _ ყველაზე დიდი პრობლემა ეს არის. დიდი ხანია, ვითხოვთ ამის გაკეთებას, მაგრამ პატრონი არავინაა, _ ამბობენ სოფლელები, რომელთა ნაწილი ახალი ხელისუფლების მიმართ უკმაყოფილებას არ მალავს:
_ რამდენი ხანია, რაიონს გამგებელი ჰყავს. ერთხელაც არ გამოსულა და ამბავი არ უკითხავს. არადა, ბევრი გვაქვს სათქმელი, _ გვითხრა სოფლის ცენტრში შეკრებილმა მოსახლეობამ.
_ აი, შეხედეთ ამ შენობას _ სადაცაა დაინგრევა. ქვეწარმავლების ბუდედ იქცა. აქ ყოველდღე დადიან ბავშვები. გვინდა, რომ დაანგრიონ და ამასაც არ აკეთებენ. ეკონომიკის სამინისტროსაა და ჩვენ უფლება არ გვაქვსო. 87 წლის კაცი ვარ და ასეთი რამე ჯერ არ მინახავს. ასე ფეხებზე დაეკიდებინოთ ხალხი, პირველად ვნახე. გამოვიდეს ვინმე მაინც, გვკითხოს, რა გვიჭირს, რა გვილხინს, _ ამბობს "გურია ნიუსთან" საუბრისას ნიკოლოზ ზაქრაძე.
_ ეს ჩაიწერეთ და აუცილებლად გამოაქვეყნეთ. ეგებ, თქვენი საშუალებით მაინც მივაწვდინოთ ხმა იმ ადამიანებს, რომლებიც ავირჩიეთ და რომლებსაც ნდობა გამოვუცხადეთ.
გამგებლის წარმომადგენელი ვიტალი დოლიძე პრობლემების არსებობას არ უარყოფს და ამბობს, რომ მუშაობენ მათ მოსაგვარებლად:
_ ბატონი ირაკლი კი დადიოდა არჩევნებამდე და, როგორც ვიცი, გრაფიკში ჩასმული აქვს უახლოეს ხანში აქ გამოსვლა, _ გვითხრა დოლიძემ.
დოლიძის თქმით, სოფლიდან მიგრაცია ძალიან დიდი ხანია, დაიწყო.
_ აქ ახალგაზრდა არ ჩერდება. დაზუსტებით ვერ გეტყვით, რამდენი ადამიანი წავიდა ბოლო წლების განმავლობაში, თუმცა, ის შემიძლია გითხრათ, რომ ახალგაზრდებს აქ გაჩერება არ უნდათ, _ გვეუბნება გამგებლის წარმომადგენელი.
სოფელში არც ამბულატორია აქვთ. ბიბლიოთეკის შენობაში, ტაძართან ერთად, ექიმის კაბინეტიც არის მოწყობილი, რომელსაც უბნის ექიმი კვირაში ერთხელ სტუმრობს. სოფელში კვირაში ერთხელ "საპარიკმახეროც" მუშაობს.
ამაღლებაში ამაყობენ, რომ ქვეყნის სასიქადულო შვილი, ცნობილი კინორეჟისორი სიკო დოლიძე მათი სოფლიდან იყო და მის მიერ გადაღებული ფილმები _ "უკანასკნელი ჯვაროსნები", "შეხვედრა წარსულთან", "გაქცევა განთიადისას", ნაწილობრივ, მათ სოფელს უკავშირდება.
_ საამაყო ბევრი გაქვს, ოღონდ წარსულიდან. სამწუხაროდ, სოფელი დღეს არავის ახსოვს. მიმოიხედეთ, რამდენ საინტერესო რამეს დაინახავთ _ ბაღს, რომელიც დღეს მოუწესრიგებელია. დიდი ხანია, ტაძრის ქვები ასე ყრია, რამაც ქვეწარმავლები გააჩინა. აქ გაჩერება საშიშია. დასუფთავების და მოწესრიგების იდეა კი არავის გაუჩნდა. ცენტრში აუზიც არის… მიმდებარე ტერიტორიას გაწმენდა უნდა მხოლოდ. სოფელში ეს ერთადერთი ადგილია, სადაც წყალი მოდის, თუმცა, ამის გამკეთებელიც არავინაა. სახლში წასაღებად ხომ არაფერს ვთხოვთ, ხომ შეიძლება ცენტრი ცოტათი მაინც კეთილმოაწყონ?! ხომ შეიძლება რომ ჩვენს ბავშვებს აქ გაჩერება უხაროდეს და სოფლიდან გაქცევაზე ყველას არ ეჭიროს თვალი?! დავიჯეროთ, ამას ბევრი ფული უნდა?! _ აღნიშნავენ ამაღლების მაცხოვრებლები.
_ "მთავრობას იმ დროს ვახსენდებით, როცა სმა-ჭამაა. მაშინ იცოცხლე, ყველა მოდის. რომ იკითხო, ამაღლების დღესასწაულის მოსალოცად მოდიან. გაჩერდებიან, კონცერტს თვალს შეავლებენ და მერე საჭმელად გარბიან. ერთს არ გკითხავენ, რამე ხომ არ გინდათო. დაპირება არავის ავიწყდება, თუმცა, სოფლის კიდეს რავაც გადასცდება, "ცვინდება". ახალი მთავრობა რომ მოვიდა, გაგვიხარდა, ეგებ, ახლა მაინც გვეშველოსო, მაგრამ რავარი ნაშველი გვაქვს, კი ხედავთ!" _ გვითხრეს ამაღლებაში.