"9 მაისის ემოციური დღის შემდეგ, გადავწყვიტე, ინტერნეტში მომეძებნა ინფორმაცია ჩემი ბიძის _ ბორის ლომჯარიას შესახებ, რომლის ფრონტიდან გამოგზავნილი უკანასკნელი სამკუთხა ბარათი, ოჯახში 1941 წლის ივლისში მოსულა.
ჩემი ბავშვობის მეხსიერებას მტკივნეულად შემორჩა სურათი _ ბებიას და ბაბუას უსაზღვრო მოლოდინი, ყოველი გაჩერებულ მანქანის ხმაზე, შუაღამეც რომ ყოფილიყო, აივანზე რომ გარბოდნენ, იქნებ, მოვიდესო … ყოველივე ეს დღემდე ტკივილად შემომრჩა… სწორედ ამიტომ mail.ru_ზე შევიტანე მონაცემები და ჩემდა გასაოცრად, მივიღე პასუხი, რომ ბორის ლომჯარია 1941 წელს ტყვედ ჩავარდა. იმყოფებოდა გერმანიის ქალაქი ზანდბოსტელის საკონცენტრაციო ბანაკში. გარდაიცვალა იმავე წლის 13 ნოემბერს", _ გვიამბობს ოზურგეთელი ნუნუ მიქელაშვილი, რომელმაც ბებიისგან და დედისგან გადმოცემით იცოდა შინმოუსვლელი ბიძის შესახებ, მერე ძებნა გააგრძელა და მოულოდნელად შედეგიც დადგა.
დიდ სამამულოდ წოდებულ ომში ასეულათასობით ქართველი დაიღუპა და შინმოუსვლელთა უამრავი გვარ-სახელი არსებობს, რომლებსაც დღემდეც კი ეძებენ ნათესავები, შთამომავლები. ერთ-ერთი ასეთი შინმოუსვლელი იყო ოზურგეთის მკვიდრი ბორის ლომჯარია, რომელიც იმ დღეებში, როცა გერმანია შემოიჭრა საბჭოთა კავშირში, სამხედრო სავალდებულო სამსახურს უკრაინაში იხდიდა. მისი ბოლო წერილი, რომელიც მშობლებს გამოუგზავნა, 1941 წლის 10 ივლისით თარიღდება. გაყვითლებული სამკუთხა ბარათი ოპტიმიზმითა და რწმენითაა სავსე: "სალამი დედას, მამას… არ შეშინდეთ. მე, ჯერჯერობით, კარგად ვარ. უკან ვიხევთ. ეშელონით მოვდივართ და ის ტერიტორია, რაც მტერმა წაგვართვა, იწვის. ჩვენ არ გვეგონა, თუ გერმანია დაგვესხმებოდა თავს. იმედი მაქვს, რომ გავიმარჯვებთ… ბიჭებს უთხარით, ჯარში წამოიყვანებენ და არ შეშინდნენ. იქნებ, სოსოს მოუწიოს წამოსვლა, არ შეშინდეს! თვითმფრინავი თუ გამოჩნდეს, თხრილში ჩაწექით. უცხო კაცი ოჯახში არ შემოუშვათ."
სოსო უმცროსი ძმაა და ის ომში მოხალისედ მაინც წავიდა იმ მოტივით, რომ "ფრონტზე წასული ჩემი მეგობრების დედებს თვალებში ვერ შევხედავო". მოგვიანებით ისიც უგზოუკვლოდ დაიკარგა.
მოხდა ისე, რომ აღნიშნული ბარათი ბოლო აღმოჩნდა. თუმცა, ომის დამთავრებიდან მრავალი წლის შემდეგაც, შინმოუსვლელ ბიჭს მშობლები მუდამ ელოდნენ.
_ ბიძაჩემი რომ დაიკარგა, მე მაშინ დაბადებულ არ ვიყავი, თუმცა, მახსოვს ბებიასთან გატარებული ბავშვობა, სოფელ ჭანიეთში. ღამით, როცა მანქანა გაჩერდებოდა, მუდამ გარეთ იყურებოდა, იქნებ, რომელიმე ჩემი შვილი დაბრუნდაო. ამ იმედით იკრიფებოდა ყურძენი ყოველ წელს, მათ სახელზე იწურებოდა ღვინო, იქნებ, რომელიმეს მოუწიოს დალევაო, _ ემოციას და ცრემლებს ვერ იკავებს ნუნუ მიქელაშვილი.
ქალბატონ ნუნუს კარგად ახსოვს ტრადიციული ოჯახის სითბო და ნათესავთა უსაზღვრო სიყვარული და პატივისცემა ერთმანეთისადმი.
იგი გვიამბობს იმასაც, როგორ გამოცხადდა 1976 წელს გაზეთ "პრავდაში", შინმოუსვლელთა ძებნის შესახებ. იქ იბეჭდებოდა კითხვები. მაშინ, დედის, თინა ლომჯარიას სახელით გაგზავნა შეკითხვა, თუ ვინმემ რაიმე იცოდა ბორის ლომჯარიას შესახებ. მალე გაიგეს, რომ ბორის ლომჯარია 1941 წლის 28 ივლისს ტყვედ ჩავარდნილა "სტარაია რუსასთან".
_ ხოლო ის, რაც ახლა გავიგეთ ინტერნეტის მეშვეობით, მართლა სასწაულია. საბუთი-ანკეტა, რომელიც გერმანელების მიერ საკვირველი სიზუსტითაა შევსებული, ბიძაჩემის ბორის ლომჯარიას ტყვედ ჩავარდნის და გარდაცვალების თარიღებს მიუთითებს. აქ აღწერილია, რომ ტყვედ ჩავარდნის შემდეგ ის მოუთავსებიათ ქალაქ ზანდბოსტელის ბანაკში. მითითებულია: "ბორის ლომჯარია. დაბადების წელი 1918 წლის 2 ივნისი. მახარაძე, სოფელი ჭანიეთი. აღმსარებლობით მართლმადიდებელი. მამა ლომჯარია, დედა ქავთარაძე. წაბლისფერთმიანი". ანკეტაზე ასევე დასმულია მისი თითის ანაბეჭდი…
მალე დედაჩემის დაბადების დღეა. სასაფლაოზე აუცილებლად წავალ და დედას და ბებიას უნდა ჩავძახო, რომ მის ძმაზე რაღაცით მტერსაც უზრუნია, რომ უგზოუკვლოდ არ გამქრალიყო _ თუ ამას ზრუნვად ჩავთვლით.
ვიცი, რომ საოცრად თბილი ბებია-ბაბუა მყავდა. თურმე, მათი მეორე შვილი რომ ომში წავიდა, მალე წერილი მოსულა _ დაჭრილი იყო და კიროვაკანის სამხედრო ჰოსპიტალში იწვა. დედა წასულა თავის ძმასთან ერთად, მაგრამ ადგილზე როცა ჩავიდნენ, ნახეს, რომ ჰოსპიტლის ევაკუაცია წინა დღით მომხდარა. ვერაფერი გაიგეს, სად წავიდნენ. ასე დაბრუნებულა შინ და მას შემდეგ ორი შინმოუსვლელის დედა გამხდარა… _ გვიამბობს მტირალი ქალბატონი.
ნუნუ მიქელაშვილი მიიჩნევს, რომ, რაც ახლა მოხდა, ეს იგივე შინმოუსვლელის დაბრუნებაა:
_ ბებია ბოლოს ნატრობდა, სცოდნოდა, სად და როგორ დაიღუპნენ მისი შვილები. ვფიქრობ, ეს ნატვრა აუხდა და მე, მისი შვილიშვილი, რაღაცით გავხდი ამის მონაწილე, ასე მგონია, იგრძნობს, როცა მის სულს სანთლებს ავუნთებ და ამის შესახებ მოვუყვები… _ ამბობს ნუნუ მიქელაშვილი.
