“ვიდეომეთვალყურეობის სისტემების დამონტაჟება-ექსპლუატაციის მოთხოვნა ზიანს აყენებს, როგორც აფთიაქის მესაკუთრეების, ასევე მომხმარებლის ინტერესებს. მისი შემოღება ჩვენს პირობებში გაუმართლებელია და ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციასა და ადამიანის უფლებათა დაცვის სფეროში მიღებულ საერთაშორისო დოკუმენტებს”, _ ამ განცხადებას ორგანიზაცია “ახალგაზრდები სამართლიანობისთვის” ავრცელებს.
განცხადებაში ნათქვამია, რომ “აფთიაქებში ვიდეომეთვალყურეობის სისტემების დამონტაჟება საქართველოს კონსტიტუციის მე-20 მუხლითა და ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციის მე-8 მუხლით გარანტირებული პირადი ცხოვრების პატივისცემის უფლების შეზღუდვას წარმოადგენს. ისევე, როგორც ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციის პირველი დამატებითი ოქმის პირველი მუხლითა და საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლით დაცულ საკუთრების უფლებაში ჩარევას, ვინაიდან აფთიაქების მიერ ვიდეომეთვალყურეობის სისტემების დამონტაჟება-ექსპლუატაციის ვალდებულების დარღვევას შესაძლებელია, მოჰყვეს ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა და საბოლოოდ, შეიძლება საქმე იქამდეც კი მივიდეს, რომ აფთიაქის მეპატრონე ფინანსური სახსრების უქონლობის გამო, იძულებული გახდეს, შეწყვიტოს საქმიანობა. ასეთ პირობებში კი ლიცენზიის/ნებართვის ფლობა, რომელიც ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ, აღიარებულია ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციის პირველი დამატებითი ოქმის პირველი მუხლით დაცულ სიკეთედ, კარგავს პრაქტიკულ მნიშვნელობას.”
ამ განცხადების საფუძველს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის ბრძანება #397\ნ წარმოადგენს.
იგი 2010 წლის 7 დეკემბრით თარიღდება და მას ხელს ჯანდაცვის მინისტრი ანდრია ურუშაძე აწერს.
“…საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2009 წლის 24 ნოემბრის #387\ნ ბრძანებით დამტკიცებული “აფთიაქის (სპეციალიზებული სავაჭრო ობიექტის) და საცალო რეალიზაციის სავაჭრო ობიექტის სანიტარულ ჰიგიენურ\ტექნიკური პირობების”, პირველ მუხლს დაემატოს შემდეგი შინაარსის მე-16 პუნქტი. “16, აფთიაქს შიდა და გარე პერიმეტრზე უნდა გააჩნდეს ვიდეომეთვალყურეობის სისტემა, რომელიც შეესაბამება “აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების (გარდა წამახალისებელი გათამაშებისა) ადგილებზე და გარე პერიმეტრზე ვიდეომეთვალყურეობის სისტემებისა და მათი დამონტაჟება ექსპლოატაციის წესის დამტკიცების შესახებ” საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2007 წლის 29 აგვისტოს # 1143 ბრძანებით განსაზღვრულ ვიდეომეთვალყურეობის სისტემებისა და მათი დამონტაჟება ექსპლუატაციის წესებს”, _ ესაა ამონარიდი ბრძანებიდან, რომელიც მინისტრის ხელმოწერისთანავე ამოქმედდა.
ბრძანებაში პირდაპირ აღნიშნულია, რომ 1 თებერვლამდე ვიდეოთვალების დამონტაჟება მხოლოდ თბილისში ფუნქციონირებადი აფთიაქებისთვის არის სავალდებულო. მიუხედავად ამისა, ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებადი აფთიაქების მეპატრონეები ამბობენ, რომ მათთან შინაგან საქმეთა სამინისტროს ოზურგეთის მთავარი სამმართველოს თანამშრომლები მივიდნენ და აცნობეს, რომ 1 თებერვლამდე უნდა უზრუნველყონ ვიდეოთვალის დამონტაჟება.
რაც უნდა გასაკვირი იყოს, პოლიციელებს ფარმაცევტებისა და პროვიზორებისთვის არ განუმარტავთ, რომელი კანონის ან ვისი ბრძანების თანახმად მოქმედებდნენ. მათ მხოლოდ ფარატინა, ხელმოუწერელი, ბეჭედდაუსმელი ფურცლები დაუტოვეს, რომელზეც აღნიშნულია სიტყვა _ “დანართი”. თუ რა დანართია ეს, აფთიაქარებისთვის აბსოლუტურად გაუგებარია. პოლიციის თანამშრომლებმა მათ ხელი მოაწერინეს რაღაც დოკუმენტზე, თუმცა რა დოკუმენტია ეს, ვერცერთი მათგანი ვერ აკონკრეტებს.
“გურია ნიუსთან” საუბარში ერთ-ერთი აფთიაქის მეპატრონე ამბობს, რომ ხელი მოაწერინეს, მაგრამ რაზე, ეს არ იცის:
_ პოლიციელებმა ხელი მოგვაწერინეს, მაგრამ არ ვიცი, ვისი ბრძანება იყო. ათი დღეა, რაც ჩამოიარეს და გაგვაფრთხილეს. გვითხრეს, ბრძანებას ვასრულებთ და პირველი თებერვლიდან ჯარიმები იქნებაო. სად არ ვიკითხეთ, თბილისშიც გადავრეკეთ, მაგრამ ზუსტ ინფორმაციას ვერავინ გვაწვდის. ვისი ბრძანებაა, არ ვიცით _ ჯანმრთელობის სამინისტროს თუ შინაგან საქმეთა სამინისტროსი(?!).
_ თქვენ არ გაგიჩნდათ შეკითხვა, თუ ვის ბრძანებას ასრულებდნენ სამართალდამცავები?
_ კი, შევეკითხეთ კიდეც, მაგრამ არ ვიცით, ჩვენ მხოლოდ ბრძანებას ვასრულებთო, _ გვითხრეს.
_ რა ღირს ვიდეოთვალი?
_ ოთხი თვალი უნდა დამონტაჟდეს. ამას ვინ შეძლებს ან პრაქტიკულად როგორ უნდა გაახორციელო? მთელი ჩვენი კაპიტალი უნდა წაიღოს, მერე კი უნდა დავიხუროთ ქუდი და სახლში წავიდეთ. ამხელა თანხას ვინ გადაიხდის? 6000 ლარამდე ჯდება. მე რატომ მევალება გარეთ დავამონტაჟო ვიდეოთვალი? ჩემს აფთიაქს დაცვა ჰყავს, რისთვისაც გადასახადს ვიხდი. ქუჩის გაკონტროლება თუ აინტერესებთ, მაშინ ეს შესაბამისმა ორგანოებმა უნდა გააკეთონ, ჩვენ რატომ გვევალება?
ერთ-ერთი აფთიაქის თანამშრომელი აღნიშნავს, რომ ამ ბრძანების შესრულებით უფრო პოლიციაა დაინტერესებული, ვიდრე ჯანდაცვის სამინისტროს წარმომადგენლები.
დანართში, რომელიც პოლიციელებმა ყველა აფთიაქში დატოვეს, ვკითხულობთ: “გარე პერიმეტრზე დამონტაჟებული ვიდეომეთვალყურეობის სისტემით მიღებული მონაცემების (ინფორმაციის) ამოღება და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ან/და უფლებამოსილი პირისთვის გადაცემა, შესაძლებელი უნდა იყოს ციფრული ვიდეოჩამწერიდან (დვდ, ჰდდ, უსბ ან იტჰერნეტ ინტერფეისით). მეპატრონე ვალდებულია, იქონიოს იმგვარი ტექნიკური უზრუნველყოფის საშუალებები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ჩაწერილი ინფორმაციის გადატანას ინფორმაციის ელექტრონულ მატარებელზე, გამოსახულების ხარისხის დანაკარგის გარეშე”.
_ ეს დაგვიტოვეს პოლიციელებმა. შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ უნდა გაიცეს სერთიფიკატები. რამდენადაც ვიცით, სერთიფიკატი გაცემული არ არის, არადა პირველი თებერვლიდან ჯარიმები იქნებაო, გაგვაფრთხილეს. დაზუსტებული არ არის, სად იყიდება ეს ტექნიკა და ვიდეოთვალი. მე მგონი, ამ ორ დღეში დამტკიცდება. აი, ეს ქაღალდი მოგვცა პოლიციამ, _ გაუგებარი წარმოშობის ფურცელი გვაჩვენეს აფთიაქებში.
ადვოკატი კახა ჩავლეშვილი: _ ადამიანს რომ დაუტოვებ ამ ფარატინა ფურცელს, რისი დანართია, ის მაინც ხომ უნდა იცოდეს და მისი გადამოწმება ხომ უნდა შეეძლოს? მან უნდა იცოდეს, ვინ იძლევა ამ ბრძანებას ან ვინ აფრთხილებს მას. ნორმატიულ აქტებს სახელმწიფო გამოსცემს, წესსა და რიგს სახელმწიფო ადგენს, მაგრამ მოქალაქეებთან ურთიერთობაში მეტი პასუხისმგებლობაა საჭირო და ეს განმარტებები უფრო დეტალურად უნდა გაკეთდეს.
ჯანმრთელობის სამინისტროს წარმომადგენელი გურიაში დავით დოლიძე ამ საკითხში კომპეტენტური არ აღმოჩნდა: _ ვერ გეტყვით, არ ვარ კომპეტენტური ამ საკითხში. მეც მასე ვიცი, რომ აფთიაქებმა უნდა დაამონტაჟონ ვიდეოკამერები. ვისი ბრძანებაა და ვინ მისცა გაფრთხილება ამ ხალხს, ვერ გეტყვით, _ გვითხრა დოლიძემ.
_ გარდა იმისა, რომ მომხმარებელმა არ იცის, თუ რა არის ვიდეომეთვალყურეობის სისტემის დამონტაჟების რეალური მიზანი, მათ არ გააჩნიათ ინფორმაცია, თუ როგორ იქნება გამოყენებული ამ სისტემის მეშვეობით გაკეთებული ჩანაწერები. არ არსებობს მკაფიოდ ჩამოყალიბებული და სამართლებრივად ცხადი მექანიზმი, რომელიც დაიცავს მომხმარებელს ამ ჩანაწერების მათი ინტერესების საზიანოდ თვითნებური გამოყენებისგან, რაც გამოიწვევს მომხმარებლის პირადი ცხოვრების პატივისცემის უფლების დარღვევას. აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ ადამიანის კონკრეტული უფლების შემზღუდავი ზომა აუცილებლად უნდა იყოს მიღებული კანონის შესაბამისად. ამასთან დაცული უნდა იყოს ბალანსი კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის და მიღებული ზომა უნდა იყოს მისაღწევი მიზნის პროპორციული, _ ამბობენ იურისტები.
ამონარიდი განცხადებიდან, რომელსაც ხელს 19 არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლები აწერენ: “მიგვაჩნია, რომ აღნიშნული ბრძანება არაეთიკურია, რადგან ჯანდაცვის სამინისტრო ჯანდაცვის ობიექტებში არ უნდა აწესებდეს პროფესიონალისა და მომხმარებლის ურთიერთობის ვიდეოთვალთვალს. ამასთანავე, ფარმაცევტულ ბაზარზე, მედიკამენტების ფასების მოსალოდნელ გაზრდაზე პასუხისმგებლობა დაეკისრება ჯანდაცვის მინისტრს, რადგან ეს ზრდა სწორედ ჯანდაცვის სამინისტროს მიერ იქნება პროვოცირებული”.
