ქართული თეატრის დღე, ოზურგეთის სახელმწიფო დრამატულ თეატრში, როგორც ყოველთვის, სიყვარულითა და პროფესიული პასუხისმგებლობით აღინიშნა. მართალია, ბოლო წლებში მაყურებლით ნაკლებად იჭედება ლოჟები თუ იარუსები, მაგრამ თეატრს მაინც ჰყავს “მტვერნაჭამი” ტრფიალნი, როგორც მაყურებელთა რიგებში, ისე _ მსახიობებში. აქ განსაკუთრებული სიყვარულით საუბრობენ “კოჭოიაზე,” მსახიობ ვალერიან კანთელაძეზე, ვისაც დუნია ამ შესისხლხორცებული მეტსახელით იცნობს და ნაკლებად იციან მისი პასპორტისეული მონაცემები.
ვალერიან კანთელაძე ოზურგეთში, 1957 წლის 24 თებერვალს დაიბადა. კვირიკეთის რვაწლიანი სკოლის დამთავრების შემდეგ, სწავლა მუშა-ახალგაზრდობის სკოლაში განაგრძო, სადაც დაავალდებულეს, დღისით აუცილებლად უნდა იმუშაო, წესი ასეთიაო. შინაურები ბიჭისთვის სამსახურის ძებნას შეუდგნენ.
_ რა უნდა მექნა? _ იხსენებს მსახიობი, _ მამამ ოზურგეთის თეატრში მიმიყვანა, სადაც სცენის მომწყობ მუშად მიმიღეს. ცნობილმა თეატრალურმა მოღვაწემ რეზო სარიშვილმა, ახალმოსულზე იკითხა თურმე, ეს ვინ არის, ახალი “კოჭოია” მიიღეთო? მერე პატარ-პატარა როლებიც შესთავაზეს, კოჭები მოუსინჯეს და მალე ანა ანდღულაძის, სერგო ლომიძის, შურა ცქიტიშვილის და ლუბა კალანდაძის გვერდით დგომა შეიფერა.
ამასობაში, გურიაში გამოცხადდა კონკურსი თეატრალურ ინსტიტუტში მისაღებ აბიტურიენტთა შესარჩევად, რომელიც წარმატებით გაიარა. ასევე უპრობლემოდ გადალახა მეორე ტური თბილისში და თეატრალური ინსტიტუტის სტუდენტი გახდა. 1981 წელს, ინსტიტუტის დამთავრების შემდეგ, ოზურგეთის თეატრს დაუბრუნდა და აქედან ფეხი არ მოუცვლია.
_ ან სად წავიდოდი?! ამათ გარეშე სიცოცხლე, არც მაშინ წარმომედგინა და არც ახლა შემიძლია; თეატრის მტვერს ისეთი “მოწამვლა” სცოდნია, სიყვარულით ტარიელზე მეტად შეგშლის, _ ამბობს “კოჭოია” და განსაკუთრებული სიყვარულით რაიკომის მდივან გრიგოლ ვარდანიჩზე საუბრობს, რომელსაც პაპაიანის სპექტაკლში თამაშობდა, _ არ დამავიწყდება მკერდქვეშ გულის ბაგა-ბუგი, როცა ცნობილი მსახიობები მიცქერდნენ, მეგონა, გული ამომვარდებოდა. მსახიობი თემურ კვირკველია სპექტაკლის მსვლელობისას “მაშანტაჟებდა” _ სოსო ჯაჭვლიანი ჩამოვიდა, დარბაზში ზის და გიყურებსო. სოსო ჩემი ძმადნაფიცია და იცის, მისი ძალიან დიდი რიდი რომ მაქვს… მერე ხანგრძლივმა ტაშმა მომაფხიზლა და ბურუსი ნელ-ნელა გაიცრიცა _ ვერ ვიჯერებდი, რომ მაყურებელი ასეთი ოვაციით მაჯილდოვებდა.
პირველი წაარმატების შემდეგ, როგორც ვალერიან კანთელაძე ამბობს, როლები “დაზვავდა,” _ დუმბაძის ნაწარმოებებიდან სოსოია და ზურიკელა მოირგო, “დარისპანის გასაჭირში” _ ოსიკო, “ნეაპოლი-მილიონერთა ქალაქში”_ ჯენარო, “ჯაყოს ხიზნებში” _ თეიმურაზ ხევისთავი, “თეთრ ბაირაღებში” _ გამომძიებელი გაგუა… თავისებური თვითშეფასების ლოგიკა გააჩნია, _ ვინ მოთვლის, დღემდე რადენი როლი “გამიფუჭებია,” მაგრამ მაყურებელს მოსწონებია და სული ამით მომითქვამს, _ ამბობს იგი და მის თავმდაბლობასა და გულწრფელობაში ეჭვი სულაც არ გეპარება.
“კოჭოიას” განსაკუთრებული შემოქმედებითი ბედნიერება უცხო ქვეყნებში საგასტროლო მოგზაურობებია. “გამარჯობათ, ხალხო!” წარმატებით დაიდგა მოსკოვში, ბამზე, უნგრეთში.
_ მაყურებელი არ გველეოდა, რასაც აღფრთოვანებამდე მივყავდით და სტიმული გვემატებოდა. მოსკოვის თეატრში ვითამაშე, ანგელინა სტეპანოვნას “განარებზე” გავიარე და როგორც მსახიობი, ბედნიერი ვარ! _ ასეთია მისი თეატრალური ცხოვრების წარსული ქრონიკის მეხსიერებითი ექო.
1988 წელს, ოზურგეთის ალ. წუწუნავას სახელობის სახელმწიფო აკადემიური თეატრის 120 წლის იუბილეზე, ვალერიან კანთელაძეს, მაშინდელი სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის საპატიო სიგელი მიენიჭა, ეს მაშინ სერიოზულ ჯილდოდ ითვლებოდა. მოხდა ისე, რომ იმ პერიოდში “კოჭოია” ავარიაში მოყვა და ჯოხის დახმარებით მოსიარულე, მტკივან ფეხს იშუშებდა. დაჯილდოების დროს, როცა გიგა ლორთქიფანიძემ სიგელი გადასცა, თან ჯოხი მოუქნია, _ უჰ, შე, გლახაო. მისი იუმორის ქვეტექსტი უმალ იგრძნო “კოჭოიამ” და მსწრაფლ, თვითონაც თავისი ჯოხი ჯოხს მიურტყა ბატონ გიგას. ხარხარმაც არ დააყოვნა.
თეატრში 36-წლიანი მოღვაწეობის მანძილზე, ვალერიან კანთელაძეს მხოლოდ თეატრალური როლების საუკეთესო შემსრულებლად არ იცნობენ. იგი საკმაოდ ენაკვიმატია და, პოეტური ნიჭის წყალობით, არაერთი კაფია თუ ფუნაგორია შეუქმნია, მშვენიერი ლექსების ავტორიცაა.
მშობლიურ თეატრში ვალერიან კანთელაძეს კოლორიტულ პიროვნებად აღიქვამენ და მის მიმართ გამორჩეული პატივისცემით განწყობილნი, გულღიად საუბრობენ ერთგულ კოლეგაზე: _ იყო წლები, როცა თეატრის რეპერტუარი “კოჭოიას” მხრებზე იდო და თავისი პროფესიონალიზმით ძალიან ბევრი შემატა ამ დიდ ოჯახს. იქნებ ბევრმა არც იცის, რომ ზურიკელას როლის პირველ შემსრულებლად აღიარეს გოგი ქავთარაძის შემდეგ, _ ამბობს ოზურგეთის თეატრის მმართველი ზაზა ჯინჭარაძე, _ მასზე ბევრის თქმა შეიძლება, მაგრამ ახლა მეტს არაფერს ვამბობ, რადგან ისევ გვპირდება, უნდა გაგაკვირვოთ, ერთი ოვაციის ხიბლი კიდევ უნდა მოვიპოვოო, ამბობს. ვნახოთ, რას “გაკვაჭავს” ჩვენი კოჭოია…
თეატრის მთავარი რეჟისორი ოთარ კუტალაძე მიიჩნევს, რომ ვალერიან კანთელაძე თეატრზე უსაზღვროდ შეყვარებული მსახიობია, თვითმყოფადი ნიჭით გამორჩეული პროფესიონალი, რამაც განაპირობა შარშან გამოცხადებულ კონკურსში _ “მაყურებლის ოვაცია,” მისი გამარჯვება: _ მის სახეზე არაერთხელ მინახავს ბედნიერი ღიმილი, მაგრამ ასეთმა გამარჯვებამ ამ ასაკში ფრთები შეასხა და გაორმაგებული ენერგიით “შეუტია” როლებს. იუმორის კარგი გრძნობა აქვს, კურიოზებიც ოხრად გადახდენია, ფული არსებობისთვის სჭირდება, თორემ დიდად არ ეპიტნავება, ერთი ისეთი კურიოზი გადახდა თავს, რომ როლის შესრულებაში განსაკუთრებით დაეხმარა და მაყურებელმა დაუვიწყარი ტაში უსახსოვრა…
“კოჭოიას” ბევრი ვეხვეწეთ, მოეთხრო ამ გამორჩეული კურიოზის შესახებ, და ძლივს დავითანხმეთ. ვალერიან კანთელაძე სპექტაკლში “გამარჯობათ, ხალხო!” სოსოიას როლს თამაშობდა. როგორც ყოველთვის, მაქსიმალური მონდომებით, თუმცა მოხდა გაუთვალისწინებელი რამ _ “კოჭოიას” მუცელი ატკივდა. ვერც ის გაიხსენა, რა ჭამა ისეთი წინა დღით, რომ შუა თამაშში ტუალეტში გაქცევაზე ფიქრობდა. მაქსიმალურად იკავებდა თავს, მაყურებელს ეს რომ არ შეემჩნია. _ რა გჭირს, მუნიანო! _ შესძახა ამირან ქადეიშვილმა, რის შემდეგაც კანთელაძემ კიდევ უფრო სცადა თავის შეკავება და “შინაგანი” ტანჯვა სახეზე სრულად გამოეხატა. როგორც იქნა, ანტრაქტის დროც დადგა და “კოჭოიამ”, მძლავრი ტაშის ფონზე,” თავქუდმოგლეჯილმა გაქუსლა კულისებს მიღმა. მერე, როცა სპექტაკლი განიხილეს, თეატრალურმა საბჭომ არაორაზროვნად აღნიშნა, რომ ეს იყო განსაკუთრებული ოსტატობით შესრულებული როლი!
თუ როგორია ვალერიან კანთელაძის პირადი ცხოვრება, იმის იქით, რომ ჰყავს ოთხი ვაჟიშვილი, არაფერს ამბობს. ალბათ, გულისხმობს, რომ ამით ყველაფერი თქვა.
_ მე რომანტიკული ბუნების კაცი ვარ, თავს არც არასოდეს ვაბეზრებ ვინმეს, არც ლექსებით მივლია რედაქციების კარდაკარ და თუ ჩემი სულის ზედმეტ ბრჭყვიალებად არ ჩათვლით, ეს სტრიქონები გამიხმოვანეთ:
წვიმის წვეთები ატირებულ სანთლებს მაგონებს,
გზააბნეული მგზავრის ბედით ვზივარ სადგურში და
ვათვალიერებ მწვანე ვაგონებს…სად მივალ? _ არსად…
ეგ სულერთია, საითაც წავალ,
ოღონდ წავიდე და გავშორდე ამ წყეულ ქალაქს,
ტაკიმასხარებს, ვითომ ძმებს და ვითომ ძმაკაცებს,
რომ გიცინიან, გატყუებენ, სახეს მალავენ…
და გამომყევი, მეგობარი, როგორც რჩეული,
მე აღარ ვივლი სადგურ-სადგურ გზააბნეული…
