“საბეჭდი მანქანიდან რადიო არხამდე”

საქართველოს ფოლკლორის სახელმწიფო ცენტრის დირექტორი გიორგი უშიკიშვილი მალე სოლო კონცერტებს გამართავს საქართველოს რეგიონებში, ასევე საფუძვლიანად გაეცნობა ყველა ფოლკლორული ანსამბლისა და საერთოდ, კულტურულ-საგანმანათლებლო დაწესებულებების მუშაობას. დღეს გიორგი უშიკიშვილი ჩვენი სტუმარია.

_ მოდით, ცოტა ხნით ბავშვობაში დავბრუნდეთ, როგორი ბავშვი იყავით?

_ ზომიერად ცელქი ბავშვი ვიყავი. ბავშვებთანაც კარგად ვგრძნობდი თავს და უფროსებთანაც მიყვარდა ყოფნა, ყურადღებით ვუსმენდი და მეც ჩავერთვებოდი ხოლმე, როცა სერიოზულ საკითხებზე საუბრობდნენ.

_სკოლაში როგორ სწავლობდით, გამორჩეულად რომელი საგნები გიყვარდათ?

_ ჰუმანიტარული საგნები მიყვარდა, ტექნიკურ საგნებს რატომღაც ალღო ვერ ავუღე, თუმცა დედაჩემი მეუბნებოდა, უშიკიშვილებს მათემატიკური ტვინი აქვთ და შენ რატომ არ გაქვს მიდრეკილება ამ საგნებისკენო. საერთოდ , ასეთი ადამიანი ვარ, თუ რაიმე არ მაინტერესებს, ალღოს ვერ ავუღებ. სამაგიეროდ, ძალიან მაინტერესებდა და მიყვარდა ქართული ენა და ლიტერატურა. საქართველოს ისტორია, გეოგრაფია ჩემი ერთ-ერთი უსაყვარლესი საგანი იყო, ბუნებას ვსწავლობდი ძალიან კარგად. ერთი სიტყვით, შეიძლება ითქვას, ჰუმანიტარული საგნების დიდი მოტრფიალე ვიყავი. ასევე არ შეიძლება, არ გავიხსენო დაწყებითი კლასის დოდო მასწავლებელი, მას არაჩვეულებრივი კალიგრაფია ჰქონდა და ყველა მშობელს უნდოდა მისი შვილი ამ მასწავლებელთან მოხვედრილიყო. იგი დიდი მონდომებით გვიტარებდა მუსიკის გაკვეთილებს. ძალიან კარგად მღეროდა და უკრავდა ფანდურზე, ჩონგურზე. ასე რომ, პირველი კლასიდან სიმღერის ატმოსფეროში მოვხვდი.

_ თქვენ სოფელ ახმეტაში გაიზარდეთ, სადაც ძალიან მშრომელი ხალხი ცხოვრობს, თქვენ თუ გიყვარდათ მიწასთან მუშაობა?

_ დიახ, სოფელში გავიზარდე და აქედან გამომდინარე, მეც თავისთავად ჩართული ვიყავი მიწასთან მუშაობის ფერხულში. პაპაჩემი იორდანე, როცა ვენახის გასასხლავად და ყანის სათოხნად მიდიოდა, მეც თან მივყვებოდი, მუშაობის დროს სიმღერებს მასწავლიდა, ხალასი იუმორის გრძნობით იყო დაჯილდოებული და უამრავ სახუმარო ამბებს მიყვებოდა. დავდიოდით ალაზანზე სათევზაოდ. მის გვერდით ყოფნა ყოველთვის მიხაროდა. ბავშვობის პერიოდის გახსენება საუკეთესო ემოციებს აღძრავს ჩემში.

_ მუსიკალურ ოჯახში გაიზარდეთ. თქვენი და, მშობლები, პაპები, ბებიები, ბიძები _ ყველანი მღერიან…

_ დიახ, და ფაქტობრივად ის, რომ ჩემი ცხოვრების გზა ამერჩია, ამაში ჩემი ოჯახის წევრებს და ახლობლებს მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვით. ისინი ყველანი მღერიან ცეკვავენ, უკრავენ სხვადასხვა ინსტრუმენტებზე. შეიძლება ითქვას, ჩემს ირგვლივ ხალხური ფოლკლორის უბადლო შემსრულებლები იყვნენ. ამ ადამიანებთან ურთიერთობამ, ჩემმა სოფელმა, მიწასთან მუშაობამ. მაგრძნობინა, რომ მათთან სამუდამოდ ვარ დაკავშირებული იმ სიმებით, რასაც ქართული ფოლკლორი ჰქვია.

_ ლიდერობა თუ გიყვარდათ ბავშვობაში?

_ ეს თვისება გამოკვეთილად არ ყოფილა ჩემში, თუმცა “ვერძი” ვარ, რომელიც ბუნებით ლიდერია. სკოლაში არა, მაგრამ აი. ინსტიტუტში უფრო აქტიური ვიყავი. როცა დავინახე, რომ ჩემს გვერდით იყვნენ ახალგაზრდები, რომლებიც სწავლობდნენ ხალხურ სიმღერას და ნაკლები შეხება ჰქონდათ ამ სიმღერების შემსრულებლებთან, რომლებიც სოფელში ცხოვრობდნენ, მე თვეში ერთხელ ან ორჯერ ინსტიტუტში ჩამომყავდა ისინი და ვაწყობდი კონცერტებს, რითაც ჩემი მეგობრები ძალიან მადლიერნი იყვნენ.

_ რამდენი წლის იყავით, როცა “მართვეში” მიხვედით?

_ 10 წლის ვიყავი, როცა “მართვეში” მივედი. ახმეტიდან დავდიოდი კვირაში 2-ჯერ. შემდეგ, ჩემმა დამ ნიჭიერთა მუსიკალურ ათწლედში ჩააბარა, აქედან გამომდინარე მშობლებმა მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ თბილისში გადმოვსულიყავით საცხოვრებლად. რის შემდეგაც ანსამბლში ინტენსიურად დავიწყე მეცადინეობა. “მართვე” ეს იყო დიდი ოჯახი, სადაც ვცხოვრობდით მე და ჩემი მეგობრები. მოვიარეთ უამრავი ქვეყანა, გავიცანით ძალიან ბევრი კარგი ადამიანი, ეს იყო დიდი სკოლა ურთიერთობების, სიმღერის შესწავლის, მეგობრობის. მე მოხარული ვარ, რომ “მართვეს” მრავალწლიანი მუშაობა დაფასდა და ანსამბლის ვარსკვლავი გაიხსნა.

_ “ლაშარი” როგორ შეიქმნა?

_ “მართვეს” შემდეგ მე და ჩემმა რამდენიმე მეგობარმა, იმის გამო, რომ სიმღერა არ მიგვეტოვებინა, გადავწყვიტეთ, შევკრებილიყავით და ერთად გვემღერა. დავიწყეთ მეცადინეობა. ეს იყო 1995 წელი. ამ დროს ტელევიზიაში არსებობდა ხალხური შემოქმედების გაერთიანება სახელწოდებით _”ლაშარი”, რომლის ხელმძღვანელი იყო მიშა ჩიქვილაძე. მათ სურდათ, რომ ჰყოლოდათ ახალგაზრდული ფოლკლორული ანსამბლი. ჩვენი არსებობის შესახებ იცოდნენ და ერთ დღეს მიგვიწვიეს მოსასმენად. რის შედეგადაც გადაწყდა, რომ ტელევიზიასთან ვითანამშრომლებდით. “ლაშარიც” ამ შემოქმედებითი გაერთიანების სახელწოდებიდან გამომდინარე დაგვერქვა. ამის შემდეგ რეპეტიციებს ტელევიზიაში ვატარებდით. არანაირი ანაზღაურება არ გვქონდა, მათ მხოლოდ სარეპეტიციო დაგვითმეს. ფაქტობრივად, ტელევიზიაში ჩვენი მოღვაწეობა დასაწყისი გახდა მომავალი შემოქმედებითი წარმატების მთავარი გარანტი. მერე საქართველოს რადიოშიც ვთანამშრომლობდით, სადაც დაგვინიშნეს ხელფასი. რადიოში ჩვენი მისვლა იმითაც იყო მნიშვნელოვანი, რომ ხელი მიგვიწვდებოდა უნიკალურ ჩანაწერებთან. ჩვენ იქ აღმოვაჩინეთ თუ რა სხვანაირი ყოფილა ქართული სიმღერა. ჩვენი ანსამბლის რეპერტუარის ჩამოყალიბება და საერთოდ ჩვენი ჩამოყალიბება როგორც შემსრულებლებისა მოხდა რადიოს ოქროს ფონდის დახმარებით.

_ ახლა, რაც შეეხება რეგიონებთან თქვენს ურთიერთობას

_ რაც შეეხება რეგიონებთან ჩემს ურთიერთობას, მინდა მაქსიმუმი გავაკეთო იმისთვის, რომ საქართველოს ყველა კუთხეს მიეცეს საშუალება გამოავლინოს თავისი შესაძლებლობები. მე წელს ყველა რაიონში ჩავალ. ჩემს ძალიან დიდ ინტერესს წარმოადგენს ადგილზე ვნახო თუ რა მდგომარეობაა დღეს ხალხურ შემოქმედებაში და ზოგადად, კულტურის დარგში. როგორ ნაწილდება თანხები, იხარჯება თუ არა ის მიზნობრივად და ა.შ. მოგეხსენებათ ყოველ პარასკევს რადიოში მაქვს საავტორო გადაცემა, სადაც რეგიონებში არსებულ პრობლემებსა და სიახლეებზე ვესაუბრები თითქმის მთელ საქართველოს. თუმცა ჩვენი რადიო ჯერ ჩოხატაურში არ ფუნქციონირებს, მაგრამ იმედი მაქვს, რომ ახლო მომავალში, ქველმოქმედი ადამიანების დახმარებით, ამ პრობლემას მოვაგვარებთ.

_ ბატონო გიორგი, გურიაში გელოდებიან, როდის ჩამოხვალთ?

_გურიაში მალე ჩამოვალ, აუცილებლად წინასწარ შეგატყობინებთ. მე გასულ წელს ვიყავი ჩოხატაურში ანსამბლ “გურიას” არაჩვეულებრივ შემოქმედებით საღამოზე. სწორედ ასეთი ღონისძიებები უნდა ვაჩვენოთ მომავალ თაობას. ასე რომ, გურიაში მე ველოდები ახალ ინიციატივებს და საინტერესო შეხვედრებს. სექტემბრიდან ვიწყებ სოლო კონცერტების ჩატარებას საქართველოს რეგიონებში. ჩემთან ერთად კი იმღერებენ ის ხანდაზმულები და ახალგაზრდები, რომლებიც სხვადასხვა რაიონებში მღერიან და შეიძლება მათ არც კი იცნობენ. საერთოდ, რეგიონები ჩემთვის, როგორც გიორგი უშიკიშვილისთვის, როგორც მომღერლისთვის, როგორც ქართველისთვის მთავარი პრიორიტეტია. იგივე ფოლკლორის ეროვნული პრემია, რომელიც ჩვენ დავაწესეთ, ლაურეატთა 95% არის რეგიონებიდან. მოგეხსენებათ, მათ შორის არის ბატონი ოთარ ბერძენიშვილი, რომელიც ჩემი ერთ-ერთი პედაგოგი გახლავთ. ჩვენ დღეს თუ რამეს წარმოვადგენთ და შეგვიძლია რამე გავაკეთოთ, ეს იმ ხალხის დამსახურებაა, რომლებიც რეგიონებში მოღვაწეობენ და ჩვენამდე მოიტანეს უნიკალური ხალხური შემოქმედება. მე თუ დღეს რამეს წარმოვადგენ და რამე შემიძლია, ეს არის იმ ხალხის დამსახურება რომლებიც ცხოვრობდნენ: კახეთში, გურიაში, სვანეთში და ა.შ. იმიტომ, რომ მე მათი სიმღერების მოსმენით ვისწავლე და შევიყვარე ქართული ხალხური სიმღერა. მიხარია, რომ რაც დრო გადის, მით უფრო მეტი ახალგაზრდა ეუფლება ქართულ ფოლკლორს, ჩვენთან ახლახან ზემო რაჭიდან ჩამოვიდა 21 წლის თორნიკე სხირელი, რომელმაც ჩამოგვიტანა ძალიან დიდი სიმდიდრე რაჭული ფოლკლორისა. საუკეთესოდ მღერის, ცეკვავს, ზეპირსიტყვიერების ნიმუშებიც აქვს, უკრავს სხვადასხვა ინსტრუმენტზე. ასეთი ახალგაზრდები თუ გვეყოლება ჩვენ საქართველოს რეგიონებში, ეს იქნება ჩვენი უდიდესი სიხარული და სიმდიდრე.