“გურია ნიუსი” თემურ ჭკუასელს პირად ცხოვრებაზე, პოლიტიკაზე და სამომავლო გეგმებზე ესაუბრა.
_ თემურ ჭკუასელი 1944 წელს მოევლინა წუთისოფელს, სოფელ ჩიბათში, დედულეთში… მამის სოფელი კი საჭამიასერია. მოკლედ, საიდანაც არ უნდა მომიარონ, მთლიანად, სისხლით და ხორცით გურული ვარ, _ ასე დაიწყო ჩვენთან საუბარი ჭკუასელმა.
_ დედა და მამა ერთად არ ცხოვრობდნენ. თერთმეტი თვის ვიყავი, რომ დაშორდნენ. როგორც ხდება ხოლმე, ბებიებმა გამზარდეს. ძალიან მადლიერი ვარ ჩემი გურიის და იმ ხალხის, რომელთანაც მიწევდა ურთიერთობა. დედა დიასახლისი იყო _ სამი შვილი ვყავდით. მამა, დავით ჭკუასელი კი ძალიან ძლიერი ფიზიკოსი გახლდათ _ არა საქართველოს, არა საბჭოთა კავშირის, არამედ მსოფლიოს მასშტაბით. ეს იყო ადამიანი, რომელმაც შექმნა საბჭოთა ატომური ბომბი არა ტექნიკური თვალსაზრისით, არამედ გამდიდრებული ურანი მიიღო გერმანელ მეცნიერთან ერთად.
_ როგორც თქვენ ამბობთ, სულით და ხორცით გურულს, გიცნობთ ჩოხატაური?
_ ჩოხატაური იცნობს თემურ ჭკუასელს. ერთ ფაქტს გავიხსენებ: ორი წლის წინ, ჩოხატაურში ვიყავი ჩამოსული. კვირა დღე იყო და ახლობელს ველოდებოდი ბაზართან. ძალიან ცხელოდა და გადმოვედი მანქანიდან. მარტო ვიდექი. მალევე დაახლოებით 15-მდე ადამიანი შეიკრიბა ჩემს გარშემო. ყველა ჩოხატაურელი იყო. მეუბნებოდნენ თავიანთ სახელებს, თანამდებობებს. გამგებელიც მოვიდა და საკრებულოს თავმჯდომარეც. ყველა იმას კითხულობდა, რატომ იდგა თემურ ჭკუასელი მარტო, რა ხდებოდა, მაგრამ ახლა, იგივე სიტუაციაში ჩემთან არავინ მოვა. თემურ ჭკუასელს იცნობენ, როგორც პიროვნებას და მომღერალს მხოლოდ და მხოლოდ. სამწუხაროდ, სხვა დანარჩენი ჩემი მოღვაწეობის შესახებ არ იციან. არადა, დოკუმენტური ფილმებიც მაქვს გადაღებული, წიგნებიც დავწერე, რომელზედაც სპეციალისტები ამბობენ, რომ ძალიან კარგი წიგნებია, მაგრამ ამ წიგნებს გურიაში ბევრი არ იცნობს…
_ ვისი ბრალია, რომ გურიაში თქვენს შემოქმედებას ბევრი არ იცნობს?
_ ეს ქვეყანაში ზოგადი სიტუაციის ბრალია _ წიგნის გავრცელება და წიგნის კითხვა ცოტა რთულია დღეს.
_ თქვენი ბრალიც ხომ არ არის?
_ ჩემი ბრალია იმ გაგებით, რომ ძალიან მორიდებული ადამიანი ვარ და ჩემი თავის რეკლამირება მიჭირს.
_ გურულებს და ჩოხატაურელებს თქვენი სიმღერით და კონცერტებით ხშირად არ ანებივრებდით.
_ ჩოხატაურში სრული კონცერტი, ბოლოს, მგონი 1996 წელს ჩავატარეთ. მაშინ გოგი დოლიძე ცოცხალი იყო. გოგის სოლო კონცერტი იყო, ჩვენ, უბრალოდ, ვეხმარებოდით. მაშინ გამგებელი იყო გია ცინცაძე, მან გვიმასპინძლა. იმ პერიოდში მთელ საქართველოში ჩავატარეთ კონცერტები. შემდეგ, ძირითადად, უცხოეთში ან თბილისში გამოვდიოდით, მაგრამ საკმარისი იყო სურვილი გამოეთქვა ვინმეს და უარს არ ვეუბნებოდით. მაგალითად, ერთხელ ფოთელებმა გამოთქვეს სურვილი და მაშინვე წავედით. თითონ რაიონს უნდა აეღო ინიციატივა და ჩვენ კონცერტს აუცილებლად ჩავატარებდით. თბილისში ძირითადად საქველმოქმედო კონცერტებს ვმართავდით და ჩვენი წილიცაა სამების ტაძრის აგებაში. ჩვენ ფული არ გვქონდა და დიდი კონცერტი მოვაწყვეთ ტაძრისთვის. პატრიარქმა ანსამბლის ყველა წევრს ლოცვა-კურთხევა გამოგვიგზავნა. იგი დღესაც მიკიდია თვალსაჩინო ადგილას გრიგოლეთში, სადაც რამდენჯერმე გატეხეს ჩემი სახლი. რაც ეს ლოცვა-კურთხევა დავკიდე, აღარ გაუტეხიათ. მართალია, ჩვენი ეს წილი მიზერულია, მაგრამ ბიძინა ივანიშვილი სხვანაირად მიიჩნევს: სახარებიდან მომიყვანა მაგალითი, როცა ორი კონდრატი შესწირა ქალმა. რაც გააჩნდა, ის შესწირა და თქვენი შეწირულობაც ასეთია იმასთან შედარებით, რაც მე გავაკეთეო.
_ რატომ მოხვედით პოლიტიკაში? თქვენ ხართ მომღერალი, მწერალი, რომელიც თავის საქმეს აკეთებდა. ეს ბოლო დროს შემოსული ტენდენციის ბრალი ხომ არ არის, რომლის თანახმად, ყველა ხელოვანს პარლამენტში მოხვედრის სურვილი აქვს?
_ არ ვიცი, ტენდენცია როგორია, მაგრამ ჩემ შემთხვევაში სხვანაირადაა საქმე. ხშირად მეკითხებიან, სად სიმღერა და სად პოლიტიკაო. სიმღერა არ არის ჩემი პროფესია, ეს არის ჩემი ჰობი, რომელიც ძალიან მიყვარს. პროფესიით ჟურნალისტი ვარ, პროფესიონალი მწერალი… ხალხური შემოქმედების მთავარი რედაქციის მთავარ რედაქტორად ვმუშაობდი მთელი 12 წლის განმავლობაში საქართველოს ტელევიზიაში. რამდენიმე წლის წინ, სხვათაშორის, ჩოხატაურის რაიონის მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატობა შემომთავაზეს და სიცილად არ მეყო _ ეს არ არის ჩემი ცხოვრების სტილი, არ შემიძლია პარლამენტში ვიჯდე და იმ უაზრობას, რაც დღემდე ხდება პარლამენტში, ვუყურო. თუმცა, შემდეგ ბიძინამ მითხრა: ვიცი შენი დამოკიდებულება ამ საქმისადმი და ვეცდები, აგარიდო ეს ტვირთი, თუ გამომივიდაო. როგორც ჩანს, არ გამოუვიდა და დავრჩი ასე. თუ ბიძინა ივანიშვილი ამბობს, პოლიტიკაში მოსვლა იყო არა მისი სურვილი, არამედ მისი მოვალეობა, რომ მოვიდეს ქართულ პოლიტიკაში და ქვეყანას უშველოს, იგივეს თქმა შემიძლია მეც.
_ რას გააკეთებთ ჩოხატაურისთვის, თუ დეპუტატი გახდებით?
_ ყველაფერი ვიცი და გააზრებული მაქვს, მაგრამ ქაღალდზე არ გადამიტანია. ეს არის ორი კუთხით _ სულიერების მხრივ და მეორე, რაც არის გასაკეთებელი. ახლა ჩოხატაურის სოფლებში რომ დავდივარ, ყველაფერი დანგრეულია. მეტირება, რომ ვუყურებ. სულიერება ტყუილად არ მიხსენებია _ ერთმანეთზეა გადაბმული ყველაფერი. ჩემი აზრით, გურიაში ტრადიციები, ის ღირსება, რაც გურულებს ჰქონდათ წლების განმავლობაში, ქრება. ამაზეა სამუშაო, რომ ეს ღირსება და ტრადიციები დავიბრუნოთ, დავიბრუნოთ სიამაყე. გურულები მეტად საინტერესო ხალხია _ იუმორის მოყვარე, ნიჭიერი, სტუმართმოყვარე, ზრდილობიანი, აზრიანი… რომელი ერთი ჩამოვთვალო. ის წერილები, რომელიც თქვენთან იბეჭდებოდა, ამის დასტური იყო _ ამით მინდოდა ჩემი დამოკიდებულება გამომეხატა გურულების მიმართ. სწორედ ამ ყველაფრის დაბრუნება მინდა გურულებისთვის, რაც, სამწუხაროდ, თვალსა და ხელს შუა ქრება. იქ რომ სკოლა გასაკეთებელია, იქ რომ წყალი და გზებია შესაყვანი და ა. შ. ყველასთვის ნათელია. თემურ ჭკუასელი ან ბიძინა ივანიშვილი ჯადოქრები არ არიან, ჯოხის ერთი დაქნევით გააკეთონ ყველაფერი, მაგრამ თუ პირველი ბარი არ დაარტყი, ისე არაფერი გამოვა.
_ გასაგებია, თუმცა, მაჟორიტარი დეპუტატის უფლება-მოვალეობა ამომრჩევლის სატკივრის საკანონმდებლო ორგანოში მიტანაა და არა მატერიალური პრობლემების მოგვარება…
_ გავცილდეთ მაჟორიტარი დეპუტატობის უფლებებს. მე მაქვს ჩანაფიქრი, რომ შეიქმნას ჩოხატაურის განვითარების ფონდი. მოხდეს ამ ფონდში თანხების აკუმულირება, მოიძებნოს ამ თანხების განმკარგავი, ერთობლივად დადგინდეს რომელი მიმართულებით წავიდეს, როგორ წავიდეს. არ ვემორჩილები მე წესდებებს, რაღაცას რომ გავალდებულებს, საკანონმდებლო ორგანოში რომ ბიუჯეტი უნდა დამტკიცდეს და რაც შეიძლება რაიონის ბიუჯეტისთვის მეტი გამოვტყუო…
_ გურულები რომ ოპოზიციურად განწყობილი ხალხია, ეს რამდენიმე არჩევნებმა დაადასტურა. თუმცა, თქვენ შეხვედრებზე არც თუ დიდი რაოდენობის ხალხი მოდის, რამდენსაც საზოგადოება ელოდება. ეს რისი ბრალია?
_ ხან ბევრი ხალხია, ხან _ ნაკლები. პირველად ჩვენ თვითონ მივდიოდით სახლებში და ვხვდებოდით ხალხს. ამან გამოიღო უკვე შედეგი, რადგან მეც დავკარგე დრო და ხალხიც დავაცდინე. ამიტომ, შეცვალე შეხვედრების სტილი, თუმცა ეს არ ნიშნავს იმას, რომ თითოეული ჩოხატაურელის სახლში არ მივალ.
_ მართალია, თქვენს შტაბს ეს შეკითხვა აღიზიანებს და საპროტესტო წერილების წერის ხასიათზე მოჰყავს, მაგრამ მაინტერესებს, რა ხდება შტაბში? ჩოხატაურელებს მიაჩნიათ, რომ ოპოზიცია არ არის ისეთი აქტიური, როგორიც უნდა იყოს.
_ სანამ ჩამოვიდოდი, შტაბისადმი განწყობა, შეიძლება, კრიტიკული მქონოდა. რომ ჩამოვედი, დამხვდნენ ძალიან კარგი ადამიანები. ვისაუბრე მათთან, ავუხსენი, ვინ ვარ, მოვუსმინე თითოეულ მათგანს და ვუთხარი, რომ ბევრ შტაბში ხდება პარტიული დაპირისპირებები, ბევრ რაიონში შევესწარი მსგავს ფაქტს და აქ ეს არ უნდა იყოს,-მეთქი.
_ ჩოხატაურის ოფისი პარტიული დაპირისპირებით არ გამოირჩევა, განსხვავებით ოზურგეთისგან.
_ კი, და ჩვენ ვაკეთებთ ერთ საქმეს, კმაყოფილიც ვარ მუშაობით და ხანდახან საყვედურსაც ვამბობ. ეს ჩვეულებრივი სამუშაო პროცესია, თქვენს გაზეთთან დაკავშირებითაც ვთქვი ერთი-ორი სიტყვა.
_ გაზეთი არაფერ შუაშია… თქვენი შტაბის წევრებს კონკრეტული ჟურნალისტი, ანუ მე არ მოვწონვარ…
_ დიახ. მათ მიიღეს ჩემი შენიშვნა და არ წასულან წინააღმდეგი. მთლიანობაში ძალიან კმაყოფილი ვარ ადამიანებით.
_ ბატონო თემურ, მე შტაბის აქტიურობაზე გკითხეთ. როცა ოპოზიცია, ხელისუფლების მიერ არასწორად დახარჯული თანხების გამო, მინიმუმ, ბრიფინგსაც არ გამართავს, ვფიქრობთ, არასწორია. არავინ ამბობს, რომ ისინი ცუდი ადამიანებია არიან. ლაპარაკია იმაზე, რომ საკმარისად არ აქტიურობენ…
_ მე ამას აუცილებლად ვეტყვი შტაბს და ბრიფინგებზე აუცილებლად მოიწვევენ ჟურნალისტებს, კარგი შენიშვნა იყო, ამას გავითვალისწინებთ.
_ რატომ უნდა დაგიჭიროთ მხარი ჩოხატაურელმა ამომრჩეველმა?
_ თუ ვინმე მხარს უჭერს ბიძინა ივანიშვილს, ის ვისაც ენდობა, პირველ რიგში, ენდობა თემურ ჭკუასელს. ეს არის თავიდან ბოლომდე ხალხისთვის გადადგმული ნაბიჯი. რახან ჩათვალა “ქართულმა ოცნებამ”, რომ ეს მე შემიძლია, ამიტომ მოვედი კიდეც. ვარ აბსოლუტურად გულწრფელი და ამას ადამიანები ამჩნევენ. იმიტომ უნდა დამიჭირონ მხარი ჩოხატაურელებმა, რომ ჩემი ყველა შეხვედრა მთავრდება ამ სიტყვებით _ თქვენ არ აძლევთ თემურ ჭკუასელს ხმას, თქვენ ხმას აძლევთ თითოეულ თქვენთაგანს, თითქოს თქვენ მიდიხართ პარლამენტში და თქვენ თქვენი ოჯახის მომავალს აძლევთ ხმას. თუ ამას დაიჯერებენ, გადაწყვეტენ, მისცენ ხმა თემურ ჭკუასელს; თუ ამას არ დაიჯერებენ, ამით ტრაგედია არ იქმნება _ დავუბრუნდები იმ საქმეს, რასაც დღემდე ვაკეთებდი.
_ საკმაოდ თამამი განცხადებაა, რომ არ გაქვთ აუცილებლად გამარჯვების სურვილი. სურვილის საწინააღმდეგოდ რაღაცის გაკეთება ცოტა უცნაურად არ გეჩვენებათ?
_ არ მეჩვენება უცნაურად; სურვილი არ მქონდა, მაგრამ ახლა ვარ ბრძოლის ველზე. წილი ნაყარია და როცა რუბიკონი გადალახულია, რომში აუცილებლად უნდა შევიდეთ. მე ვიბრძვი არა თემურ ჭკუასელისთვის, არამედ ქართული ოცნების ასრულებისთვის!
_ ხელისუფლება ხომ არ გიშლით ხელს ამომრჩეველთან შეხვედრაში?
_ არ შემიძლია ამის მტკიცება, მაგრამ ვარ ძალიან კარგად ინფორმირებული და მინდა “ნაციონალებს” გავაგებინო, რომ იმ პიროვნების სახელი და გვარიც კი ვიცი, რომელმაც ოზურგეთში “შავი ფული” ჩამოიტანა. იქ დახვდა ორი ადამიანი, რომლებმაც ეს ფული გამოართვეს. ეს შავი ფული მთლიანად ჩამოტანილია არჩევნებისთვის. ვიცი ყველაფერი, მაგრამ ამის დამტკიცება რთულია…
_ ფულის ჩამომტანი პიროვნების სახელი და გვარი შეგიძლიათ დაგვისახელოთ?
_ არა, რა თქმა უნდა, რადგან გარკვეულ ადამიანებს ვაყენებ დარტყმის ქვეშ.
_ თუმცა, კრიმინალისთვის ხელის დაფარებაც გამოგდით…
_ შეიძლება, მაგრამ ამის დამტკიცება ძალიან ძნელია. მე, ვიცი რა მიზნით ჩამოვიდა ეს ფული. ოჯახებიც ვიცი სად იკრიბებიან. ღამეული შეკრებების შესახებაც მაქვს ინფორმაცია. როდესაც საარჩევნო სასწორის პინაზე დევს ორი პარტია, ძალიან ძნელია ადამიანმა არ გაიგოს რა ხდება. რთულია, რომ შენ აიღო 200 ლარი და მერე..
_ გაქვთ ინფორმაცია, რომ მოსახლეობას ხმის სანაცვლოდ 200 ლარს ურიგებენ?
_ რაღაცას კი ურიცხავენ, მაგრამ უმეტესობას პირდებიან არჩევნების შემდეგ. ყველა შეხვედრაზე, ბოლოს აუცილებლად მეკითხებიან, როგორ ვიცავთ არჩევნებს გაყალბებისგან. ეს შემთხვევით ხომ არ ხდება?! ყველამ იცის, რომ არჩევნები ყალბდება. რამდენიც არ უნდა ამტკიცოს ხელისუფლებამ, რომ არ ხდება გაყალბება, ასე არ არის. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ეს შეკითხვები არ იქნება. დაწვრილებით ვერ ვიტყვი, თუ როგორ ვაპირებთ არჩევნების დაცვას გაყალბებისგან, მაგრამ გარწმუნებთ, რომ მექანიზმები მოფიქრებულია და ვნახოთ…
_ ჩამოვა თუ არა თემურ ჭკუასელის მხარდასაჭერად ბიძინა ივანიშვილი?
_ აუცილებლად ჩამოვა და ახლა მე შემიძლია თარიღიც დავასახელო _ 1 სექტემბერი. ეს იქნება დიდი შეკრება. ჩამოვლენ ჩემი მეგობრები _ ეკა ბესელია, ირაკლი ალასანია, გუბაზ სანიკიძე, ვანო კიღურაძე, ოთარ მეღვინეთუხუცესი, ნინელი ჭანკვეტაძე, თუ მოხერხდა კახი კავსაძე და გივი ბერიკაშვილი. რა თქმა უნდა ბიძინა ივანიშვილიც ჩამოვა, თუ რაიმე გაუთვალისწინებელი არ მოხდა. შეხვედრა ჩოხატაურის ცენტრში გაიმართება. უკვე შევიტანეთ გამგეობაში განაცხადი. დასასრულს, “ქართული ხმების” კონცერტიც გაიმართება. ერთადერთი, რის გამოც შეიძლება არ მოვიდეს ამ შეხვედრაზე ხალხი, შიშია. ამის საპასუხოდ კი ყველა მათგანს ვეუბნები _ არ შეიძლება ისეთ ქვეყანაში ცხოვრება, სადაც, ადამიანებს ეშინიათ და ისინიც მეთანხმებიან, რომ არ შეიძლება!