„დელტა“ ანუ კოვიდ-19-ის ინდური შტამი(B.1.617.2) მსოფლიოს ახალ გამოწვევად იქცა. მეცნიერთა მტკიცებით, ის ბრიტანულ „ალფა“ და ჩინურ „უჰანურ“ შტამებთან შედარებით გაცილებით მეტად გადამდებია და მოკლე დროში მეტ ადამიანს აინფიცირებს.
ინდური შტამი თავად ინდოეთში, ოფიციალურად, 24 მარტს დაფიქსირდა და უკვე თითქმის მსოფლიო მოიცვა. საქართველოში კი პირველად 27 მაისს აღირიცხა და როგორც ჯანდაცვის ექსპერტები ვარაუდობენ, აგვისტოს ბოლოდან ის სრულად ჩაანაცვლებს „ალფა“ ანუ ბრიტანულ შტამს და ეს, ცხადია, ჰოსპიტალური სექტორის გადატვირთვასაც გამოიწვევს. საქართველოსა და მსოფლიოში მოქმედი ჯანდაცვის ორგანიზაციები აფრთხილებენ მოსახლეობას, რომ ვირუსის ახალი მუტირებული შტამი ბავშვებისთვის გაცილებით უფრო საშიშია, ვიდრე ვირუსის სხვა, აქამდე გავრცელებული ვარიანტები.
რატომ არის დელტა უარესი სხვა შტამებზე? ეს არის SARS-CoV-2, კორონავირუსის ყველაზე ინფექციური ვარიანტი, რომელიც დაახლოებით 55% -ით უფრო გადამდები, ვიდრე ალფა, ადრე ყველაზე ინფექციური ფორმა და თითქმის ორჯერ გადამდები, ვიდრე სხვა ცირკულაციური შტამები. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ელოდება, რომ დელტა სწრაფად გადალახავს კორონავირუსის სხვა ვარიანტებს და გახდება SARS-CoV-2– ის გლობალურად დომინანტური შტამი უახლოეს თვეებში. დელტა სწრაფად გავრცელდა _ ივლისში გამოჩნდა ათამდე ახალ ქვეყანაში და მიაღწია 124 ქვეყანას 18 ივლისის მდგომარეობით. ის უკვე არის დომინანტური შტამი აშშ -ში, დიდ ბრიტანეთში, რუსეთში, ჩინეთში და სულ მცირე 10 სხვა ქვეყანაში. (წყარო:https://www.washingtonpost.com).
ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ აქამდე ცირკულირებადი ვირუსის ჩინური და ბრიტანული შტამი ბავშვებს ნაკლებად ერჩოდა და დაავადების მიმდინარეობაც მსუბუქი იყო. ინდური შტამი კი, სპეციალისტთა მოსაზრებით, მრავალი მუტაციის გამო, ბავშვებისთვის საფრთხეს წარმოადგენს.
საჩხერის კოვიდ-ცენტრის პედიატრი ნესტან ჭიღლაძე ამ შეფასებას ადასტურებს:
_ თუკი შევადარებთ ნოემბერ-დეკემბრის პერიოდში ინფიცირებული ბავშვების მდგომარეობას ამჟამად ინფიცირებული ბავშვების მდგომარეობასთან, განსხვავება დაავადების მიმდინარეობის სირთულეებს შორის ნამდვილად არის. ახლა უფრო მეტ ბავშვს სჭირდება ჰოსპიტალიზაცია, მეტია ფილტვების ანთების განვითარების რისკები და უფრო მეტი ბავშვი საჭიროებს ინტენსიურ თერაპიას.
_ რა განსხვავებული სიმპტომებით გამოირჩევა კოვიდ-19-ის ინდური შტამი სხვა ვარიანტებისგან?
_ განსხვავება შტამებს შორის რთული გასარჩევია. ისევე, როგორც ბრიტანული შტამის შემთხვევაში ჩინურთან შედარებით, ინდური შტამის შემთხვევაშიც მოხდა კონკრეტული სიმპტომების გაძლიერება და დარჩენილი სიმპტომების შესუსტება. პაციენტს კორონა ვირუსისთვის დამახასიათებელი სიმპტომებიდან ნებისმიერი შეიძლება გამოუვლინდეს, თუმცა აქამდე არსებულ შტამებს ახასიათებდათ, ძირითადად, რამდენიმე სიმპტომის გაძლიერება. ასეა „დელტა“ შტამის შემთხვევაშიც. ინფიცირებულ ბავშვებს ახასიათებთ სურდო, დიარეა, ყელისა და თავის ტკივილი და იშვიათად ყნოსვისა და გემოს დაკარგვა, როგორც მაგალითად, ახასიათებდა „ალფა“ და „უჰანურ“ შტამებს. შესაბამისად, მშობლებსაც მოვუწოდებ, რომ ამ სიმპტომებს განსაკუთრებულად მიაქციონ ყურადღება.
მიზეზებზე, თუ რატომაა ვირუსის ეს ვარიანტი განსაკუთრებით საშიში ბავშვებისთვის, იმუნიზაციის ტექნიკურ მრჩეველთა ეროვნული ჯგუფის ხელმძღვანელს და იაშვილის სახელობის ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფოს სამედიცინო დირექტორს ივანე ჩხაიძეს ვესაუბრეთ:
_ კორონავირუსის სხვა შტამები იმიტომ იყვნენ ნაკლებად საშიში ბავშვებისთვის, რომ მათ არ აქვს კარგად განვითარებული რეცეპტორები. რეცეპტორი არის უჯრედის გარკვეული ნაწილი, რომელთან მიწებების შემდეგ, ვირუსი ორგანიზმში აღწევს. ეს მისაწებებელი რეცეპტორები კი ბავშვს, ფიზიოლოგიური და ანატომიური თავისებურებების გამო, ნაკლები აქვს. ამდენად, ჩინური და ბრიტანული შტამები საშიში არ იყო იყო ბავშვებისთვის, რასაც ვერ ვიტყვით ინდურ შტამზე. „დელტა“ ვარიანტი უფრო დიდი შეღწევადობით გამოირჩევა , რადგან მრავალი მუტაცია განიცადა და შესაბამისად, ბავშვებსაც მეტად აზიანებს.
_ როდის უნდა გადაწყვიტოს მშობელმა, რომ ჰოსპიტალიზაცია აუცილებელია? შეიცვალა თუ არა სამუშაო ჯგუფის მიერ შემუშავებული ჰოსპიტალიზაციის პროტოკოლი?
_ წლამდე ასაკში, ჩვენი პროტოკოლი ვირუსის დადასტურების შემთხვევაში ჰოსპიტალიზაციას ითვალისწინებს. გარდა ამისა, თუ ბავშვს სამ დღეზე მეტხანს გაუგრძელდა ცხელება, მშობელს აქვს რეკომენდაცია, მოითხოვოს ბავშვის ჰოსპიტალიზაცია; ასევე, ქოშინის, გახშირებული და მკვნესარე სუნთქვის დროს, რაც პირდაპირი ნიშანია ფილტვების დაზიანების, აუცილებელია ჰოსპიტალიზაცია. საყურადღებოა ასევე ჭირვეულობა, ძილიანობა, დიდი რაოდენობით წლის შემცველი განავალი ან ნაწლავთა მოქმედების გაძლიერება.
_ ყველაზე მთავარი რეკომენდაცია მშობლებისთვის?
_ ვაქცინაცია არის ერთადერთი გამოსავალი ამ ინფექციის დასამარცხებლად. მოვუწოდებ ყველა მშობელს დაიცვას თავისი პატარა და აიცრას! გარდა ამისა, მოერიდონ ბანაკების და მსგავსი ტიპის დაწესებულებებში ბავშვების დასასვენებლად გაგზავნას, რადგან ეს ხელს შეუწყობს ვირუსის მეტად გავრცელებას.
საქართველოში იმუნიზაციის პროცესში ჩართვის შესაძლებლობა საქართველოს მოქალაქეებს 18 წლის ასაკიდან აქვთ, თუმცა საზღვარგარეთ, რამდენიმე ქვეყანაში მოზარდებს უკვე ცრიან. „დელტა“ შტამისგან გამოწვეული საფრთხეების გამო საქართველომ უკვე მიმართა მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციას 12 წლიდან მოზარდების აცრის რეკომენდაციისთვის, თუმცა მანამდე იმუნიზაციის ტექნიკურ მრჩეველთა ეროვნული ჯგუფის ხელმძღვანელი, ივანე ჩხაიძე მშობლებს ვაქცინაციისკენ მოუწოდებს. ასევე, მიიჩნევს, რომ პანდემიის დასრულება ბავშვთა იმუნიზაციაზე გადის.
ჩვენ ვცადეთ, მოგვეპოვებინა ინფორმაცია, თუ რამდენი ბავშვია ინფიცირებული ამ დროისთვის საქართველოში, რამდენად მძიმეა მათი მდგომარეობა და რამდენი მათგანია გარდაცვლილი, თუმცა, ასეთი სტატისტიკური მონაცემი ჯანდაცვის სამინისტროს ვებ-გვერდზე არ იძებნება.
ინფორმაციის დაზუსტება ვთხოვეთ ჯანდაცვის სამინისტროს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურს, თუმცა მათ დაგვიდასტურეს, რომ ასეთი სტატისტიკური მონაცემები ჯერ-ჯერობით არ არსებობს
გაგაცნობთ ქვეყნების ნაწილს, რომლებიც უკვე ატარებენ ან გეგმავენ უახლოეს პერიოდში ბავშვების იმუნიზაციას COVID-19- ის საწინააღმდეგოდ მას შემდეგ, რაც ევროკომისიამ დაადასტურა Pfizer-BioNTech– ის COVID-19 ვაქცინა 12 წლამდე ასაკის ბავშვებში გამოსაყენებლად: ავსტრიის მიზანია 12-15 წლის 340,000-ზე მეტი ბავშვის ვაქცინაცია აგვისტოს ბოლოსთვის (წყარო: საინფორმაციო საიტი Vindobona); ესტონეთს შეუძლია მოზარდების ვაქცინაცია დაიწყოს შემოდგომიდან (საზოგადოებრივი მაუწყებელი ERR); იტალიამ 31 მაისს დაამტკიცა Pfizer-BioNTech ვაქცინის გამოყენების გახანგრძლივება 12-15 წლის პირებზე; საფრანგეთმა დაიწყო მოზარდების ვაქცინაცია 12 წლიდან Pfizer– ის ვაქცინით 15 ივნისს; გერმანიამ და პოლონეთმა _ 7 ივნისიდან, 12-16 წლის ბავშვებისთვის; საინფორმაციო სააგენტო Xinhua– ს ცნობით, უნგრეთმა მაისის შუა რიცხვებში 16-18 წლის ბავშვების ვაქცინაცია დაიწყო. ბრიტანეთის მედიკამენტების მარეგულირებელმა განაცხადა, რომ მან დაამტკიცა Pfizer და BioNTech– ის მიერ შემუშავებული ვაქცინა 12–15 წლის მოზარდებზე გამოსაყენებლად; ნორვეგიამ შეიძლება განიხილოს Pfizer– ის ვაქცინა იმ ბავშვებისთვის, რომლებსაც აქვთ COVID-19– ით სერიოზულად დაინფიცირების მაღალი რისკი, იტყობინება გაზეთი VG; დუბაიში დაიწყო Pfizer-BioNTech ვაქცინის შეთავაზება 12-15 წლის მოზარდებზე, მას შემდეგ რაც არაბთა გაერთიანებულმა საამიროებმა მაისის შუა რიცხვებში დაამტკიცა გადაუდებელი გამოყენება იმავე ასაკობრივი ჯგუფისათვის. სინგაპურმა ვაქცინაციის პროგრამა 12-18 წლის მოზარდებში 1 ივნისიდან გახსნა; იაპონიამ 28 მაისს დაამტკიცა Pfizer– ის ვაქცინის გამოყენება 12 წლის და ზემოთ ასაკის პირებისთვის; ფილიპინებმა 26 მაისს მიიღო გადაწყვეტილება Pfizer-BioNTech– ის ვაქცინის გადაუდებლად გამოყენებისათვის 12-15 წლის ბავშვებში; ჩილემ დაამტკიცა Pfizer-BioNTech- ის ვაქცინის გამოყენება 12-16 წლის ასაკის ბავშვებისთვის. აშშ-მ დაიწყო მოზარდების ვაქცინაცია მაისის შუა რიცხვებში მას შემდეგ, რაც დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრმა დაამტკიცა Pfizer- ით აცრა12-15 წლის ასაკის ბავშვებისთვის; კანადამ მაისის დასაწყისში დაამტკიცა Pfizer-ის ვაქცინის გამოყენება 12-15 წლის ბავშვებში (წყარო: https://www.ctvnews.ca/health/coronavirus/these-countries-are-vaccinating-children-against-covid-19-1.5456421).
