ოთხი წიგნი და ერთი ყველასთვის საინტერესო ამბავი _ რატომ ჰქვია ჩვენს ქალაქს ოზურგეთი?

ოზურგეთის ისტორიულ მუზეუმში,  ისტორიკოსის, მუზეუმის მცველის მანანა ლომაძის წიგნის – „ძველი ოზურგეთი და მისი უბნები” _ პრეზენტაცია შედგა.

ეს არის ქალბატონ მანანას რიგით მეთხე მონოგრაფია, რომელშიც ოზურგეთის ძველი უბნების, ექადიის, სერისუბნის, ზვანის, ლაშეს თუ სხვათა ისტორიაა გაცოცხლებული და ახლებურად წარმოჩენილი.

წიგნში ასახულია ოზურგეთის ისტორია, თავად ქალაქისა და უბნების დასახელებათა წარმოშობა, ტოპონიმიკის ნამდვილობა.  ასევე ასახულია გურიის ისტორიიდან სხვადასხვა თემები: პოლიტიკური, კულტურული, ეთნიკური ყოფა, სხვადასხვა ტრადიციები.

ქალბატონმა მანანამ ისაუბრა წიგნის შესახებ, გაიხსენა მასზე მუშაობის პერიოდი და გულწრფელი მადლობა გადაუხადა წიგნის რედაქტორს თამაზ ხარაიშვილს, ასევე ყველას, ვინც თუნდაც მცირედი დახმარება გაუწია  და დაეხმარა მასალების მოპოვებაში.

_ყველა ოზურგეთელს ოზურგეთის ნოსტალგია აქვს. ამიტომ გადავწყვიტე ეს ყველაფერი მომეგროვებინა და ერთ წიგნად გამომეცა, _თქვ ქალბატონმა მანანამ, რომელიც ახლა მეხუთე წიგნზე მუშაობს. მასში მოთხრობილი იქნება ამერიკაში წასული გურული მოჯირითეების ამბავი.

ყველაზე საინტერესო ერთი ამბავი, რაც სინამდვილესთან ძალიან ახლოს უნდა იყოს, თვით ქალქ ოზურგეთის სახელწოდების წარმოშობის ისტორიაა. როგორც ავტორი ამბობს, სახელის წარმოშობის ზუსტი თარიღის დადგენა რთულია. საქმე ის გახლავთ, რომ არაერთხელ ვრცელდება საკმაოდ მცდარი  განმარტება, თითქოს, სახელი „ოზურგეთი“ ძალიან ცუდ „რაღაცას“ ნიშნავს. რომ  არის თურქული წარმოშობის, არაქართული და არაგურულია და ასე შემდეგ… ამ მცდარი განმარტებების გამტარებლად ხშირად განათლებული ადამიანებიც მოექცევიან ხოლმე.

რას ნიშნავს სიტყვა „ოზურგეთი“?

_წერილობით წყაროებში ,  ოზურგეთი , მე-16 საუკუნეში მოხსენიებულია ბერ ეგნატაშვილის მიერ. ასევე ოზურგეთს იხსენიებს ვახუშტი ბატონიშვილი „აღწერა სამეფოსა საქართველოისა“. ხოლო ოზურგეთი , როგორც ციხე-სიმაგრე თვით  კარლ მარქსსაც აქვს მოხსენიებული თავის სტატიაში,  სადაც უწერია: „ერთდროულად სელიმ-ფაშას ჯარი წმიდა ნიკოლოზის  სიმაგრიდან წაიწია წინ ოზურგეთისკენ…“ _  გვიამბობს ამ წიგნში ქალბატონი მანანა და აცხადებს,  რომ კიდევ უამრავ ქართველ თუ უცხოელ მოგზაურს აქვს ესსახელი მოხსენიებული.

„ხალხში გავრცელებულ აზრს,   „ოზურგეთის“ თურქულიდან წარმომავლობის თაობაზე, წერილობით არავინ შეხებია“ _ამბობს ავტორი.  თურქოლოგ სერგი ჯიქიას და პროფესორ ოთარ გიგინეიშვილის აზრით, ოზურგეთი ჩამოგავს თურქულ სიტყვას: „ოზურგით“, რომლის შინაარსი ყოფილა: „მოიხადე ბოდიში და წადი“.

თუმცა, ყველაზე სარწმუნო, როგორც წიგნიდან ჩანს, არის პროფესორ ზურაბ ჭუმბურიძის ახსნა-განმარტება _  სიტყვა ოზურგეთი ნაწარმოებია „ო“ პრეფიქსითა და „ეთ“ სუფიქსით „ზურგ“ სიტყვისგან , რაც მთის „ზურგს“, „გორაკს“, „ბორცვს“ ნიშნავს. ამდენად ოზურგეთი იგივეა, რაც საბორცვეთი. თენგიზ კუნჭულია წიგნში :„ქალაქი და ტრადიციები“ აღნიშნავს, რომ „ოზურგეთი, როგორც გეოგრაფიული ადგილის სახელწოდება, გამომდინარეობს მისი რელიეფური მდგომარეობიდან.“ ამ მოსაზრებას თედო სახოკიაც განამტკიცებს: „ოზურგეთს მთაგორიანი მდებარეობა აქვს. აქ ისეთ წერტილს ვერ ნახავთ, რომ იქედან შეიძლებოდეს ქალაქს მოავლო თვალი. სამხრეთ-დასავლეთით აჭარა-გურიის მთაა, ჩრდილოეთით კავკასის ქედი, დასავლეთიდან  აღმოსავლეთ-სამხრეთისკენ მთაგორები იწყება, აჭარის მთებამდე“-განმარტავს მოგზაური და მკვლევარი.

მანანა  ლომაძემ პრეზენტაციისას  ხაზგასმით აღნიშნა, რომ წიგნში თავი მოუყარა კომპეტენტურ, სწავლულ     მეცნიერთა და მკვლევართა მიერ მოძიებულ და დაზუსტებულ მასალებს, ამბებს, რაც მკითხველისთვის, თითოეული ოზურგეთელისთვის ძალზე საინტერესოა. მან აევევგნაცხადა, რომ წიგნი გაყიდვაში არ მოექცევადა მხოლოდ გასაჩუქრდება, რადგან მუზეუმის მიერაა დაფინანსებული.

_მანანა ლომაძე არის მეისტორიე. იყო ფონდის მცველი, მხოლოდ ცოდნა  არ კმარა. აქ თავდადება და ერთგულებაა აუცილებელი. მუშაობს მეხუთე წიგნზე, ეს ხომ პატარა ამბავი არ არის. ყოველივე საუკეთესო  უნდა ვუსურვოთ, _ თქვა შალვა რადიანის სახლ-მუზეუმის ხელმძღვანელმა ნინო ჯაველიძემ.

ოზურგეთის მუზეუმის დირქტორმა ლანა ქავთარაძემ ვრცლად ისაუბრა მანანა ლომაძის დამსახურებაზე. რომ მისი მეოთხე წიგნის პრეზენტაცია შედგა აქ.
_ახლახან კი ოზურგეთის საპატიო მოქალაქის   წოდება მიანიჭეს, რაც მის დამსახურებაზე მიუთითებს და რამაც ყველა გაგვახარა, _ თქვა ლანა ქავთარაძემ.

წიგნის პრეზენტაციას ესწრებოდნენ: სკოლების  მოსწავლეები, ჟურნალისტები და ოზურგეთის საზოგადოების სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლები.

როგორც ვთქვით, ამ დღეებში მანანა ლომაძეს ოზურგეთის საპატიო მოქალაქის წოდება მიენიჭა.

როგორც ღირსეულ მოქალაქეს, ისტორიკოსს, ასევე „გურია ნიუსის“ საუკეთესო რესპოდენტს და „მკითხველის გვერდის“ ხშირ სტუმარს წლების მანძილზე,  ჩვენც ვულოცავთ! ბედნიერ დამდეგ ახალ 2025 წელს ვუსურვებთ!