პოლიტიკური თამაშები და მოსალოდნელი შედეგები – გვენეტაძის დანიშვნა, შესაძლოა, დროში გაიწელოს
პოლიტიკური თამაშების შემთხვევაში, თუ პარლამენტი პრეზიდენტის მიერ წარდგენილ უზენაესი სასამართლოს კანდიდატურას მხარს რამდენჯერმე არ დაუჭერს, პროცესი დროში იმდენად გაიწელება, რომ შესაძლოა, უზენაეს სასამართლოს თავმჯდომარე ორი წელი არ ჰყავდეს და მისი მოვალეობა მოქმედი თავმჯდომარის მოადგილემ შეასრულოს.
საქმე ისაა, რომ თუკი პოლიტიკურ თამაშს დაგეგმავენ და პრეზიდენტს ორჯერ ჩაუგდებენ თავმჯდომარის კანდიდატურას, (თუნდაც მალევე წარმოადგინა მან იგივე ან სხვა კანდიდატურა), საპარლამენტო ცხოვრებიდან და პროცედურებიდან გამომდინარე, საგაზაფხულო სესიაზე (ცნობისთვის, საგაზაფხულო სესია იხსნება თებერვლის პირველ სამშაბათს და იხურება ივნისის ბოლო პარასკევს, ხოლო საშემოდგომო სესია იხსნება სექტემბრის პირველ სამშაბათს და იხურება დეკემბრის მესამე პარასკევს. ავტ.) თავმჯდომარის არჩევა ვეღარ მოესწრება.
პარლამენტის 2015 წლის საშემოდგომო სესიაზე კი, პროცესების იგივე თანმიმდევრობით განვითარების ალბათობაც არსებობს, ამ შემთხვევაში, პროცესი გაიწელება და საკითხის განხილვა 2016 წლისთვის გადაიდება.
ეს წელი კი, საპარლამენტო არჩევნების წელია, როდესაც პლენარული სხდომები მხოლოდ საგაზაფხულო სესიაზე უწევს, რადგან არჩევნების გამოცხადებიდან, სესიებიც აღარ ჩატარდება.
მოვლენების ასე განვითარების ალბათობას ცენტრ "მომავლის ინიციატივების“ ხელმძღვანელი, იურისტი ლევან ალაფიშვილი უშვებს, თუმცა ამბობს, რომ ეს ძალიან სახიფათო თამაში იქნება, რაც ქართულ მართლმსაჯულებას ნდობას კიდევ ერთხელ დაუკარგავს.
"ასე თამაში შესაძლებელია, თუმცა ეს ძალიან, ძალიან სახიფათო იქნება. ამ შემთხვევაში სასამართლო სისტემურად, მათ შორის, პირველი ინსტანციის დონეზეც კი, სრული უწესრიგობა იქნება. გამოჩნდება სხვადასხვა არაჯანსაღი ინიციატივები. მით უმეტეს, რომ მოსამართლეთა კორპუსს შიგნით არსებული დაპირისპირებები, სხვადასხვა ჯგუფების არსებობა, უკვე საჯაროდ არის გამოსული. პირველი ეს იყო გასულ წელს, როდესაც იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრების არჩევა მიმდინარეობდა, გარდა ამისა, შექმნილია ორგანიზაციები, სადაც მოსამართლეები არიან გაწევრიანებული, ახლა კი, უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეობის კანდიდატად ყველა ინსტანციის სასამართლოს წარმომადგენელი იყო დასახელებული.
ამ შემთხვევაში ვგულისხმობ სამ მოქმედ მოსამართლეს, მინიმუმ სამი დაჯგუფებიდან, რომელიც სასამართლოს შიგნით არსებობს. პირველი ინსტანციის სასამართლოს – თბილისის საქალაქო სასამართლოს თავმჯდომარე წარმოდგენილი იყო, ასევე სააპელაციო სასამართლოდან და უზენაესი სასამართლოდან კანდიდატები. ყველამ უნდა გაითვალისწინოს, რომ ამ სახიფათო თამაშმა უკიდურეს შედეგებამდე არ მიგვიყვანოს. ასე პოლიტიკური თამაშების განვითარება, ამ მიმართულებით სვლა და დომინანტად პოლიტიკის ქცევა, ძალიან მძიმე შედეგების წინ აღმოჩნდეს სასამართლოს სისტემა, რომელიც უკვე მერამდენედ აღმოჩნდება ნდობადაკარგული და კრახის წინაშე მდგომი. პოლიტიკურად ეს ყველაფერი შესაძლებელია, თუმცა, სამართლებრივად – არა“, _ ამბობს ალაფიშვილი.
თუმცა, პროცესის ნორმალურად და სამართლებრივ ჩარჩოებში წარმართვის შემთხვევაში, “საერთო სასამართლოების შესახებ” კანონის თანახმად, პრეზიდენტის მიერ დასახელებული კანდიდატურის არჩევას, სულ მცირე 76 დეპუტატის მხარდაჭერა სჭირდება, რაც პარლამენტის სიითი შემადგენლობის უმრავლესობაა.
უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე 10 წლის ვადით ირჩევა და პარლამენტი ამ პროცესში ვადებით შეზღუდული არ არის.
უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის პარლამენტისთვის წარდგენამდე კანდიდატურის წარდგენა და მოსმენა კომიტეტებში ხდება.
“საერთო სასამართლოების შესახებ” კანონსა და პარლამენტის რეგლამენტში მითითებული არ არის, რომ პარლამენტის მიერ უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის არჩევა ფარული კენჭისყრით უნდა მოხდეს, რაც იმას ნიშნავს, რომ კენჭისყრა ღიაა.
თავმჯდომარის მიმართ მოთხოვნებიც კლასიკურია: განათლება და ნასამართლეობის არქონა პირველი ფილტრია.
ცენტრ "მომავლის ინიციატივების“ ხელმძღვანელი, იურისტი ლევან ალაფიშვილი "გურია ნიუსთან“ საუბრისას იმედოვნებს, რომ პოლიტიკაზე წინ პროფესიული და მართლმსაჯულების ინტერესები დადგება და მართლმსაჯულების საწინააღმდეგო ნაბიჯი არ გადაიდგმება.
"ხელოვნურად დროის გაწელვა შეუძლებელია, თუმცა არაგონივრული და ნაჩქარევი გადაწყვეტილებებიც სწორი არ იქნება. თუ თავმჯდომარის არჩევა პირველივე ეტაპზე ვერ მოხერხდება, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მართლმსაჯულება შეჩერდება, რადგან მისი განმახორციელებელი კონკრეტული მოსამართლეა და არა უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე. მაგრამ, თუ მაინც ვინმე უშვებს, რომ თავმჯდომარის არჩევის გარეშე მართლმსაჯულება ვერ განხორციელდება, ის ემხრობა მოსაზრებას, რომლის მიხედვითაც, უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეზეა დამოკიდებული ყველა მოსამართლე. რაც საფუძველშივე არასწორი პოზიციაა“, _ ამბობს ალაფიშვილი.
რაც შეეხება თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელს, რომელიც თავმჯდომარის ვერარჩევის შემთხვევაში დაინიშნება, ეს მოქმედი თავმჯდომარის მოადგილე იქნება.
თუმცა, ალაფიშვილი განმარტავს, რომ მოვალეობის შემსრულებელი თავმჯდომარის ფუნქციების მხოლოდ ნაწილს შეასრულებს.
"მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ამ შემთხვევაში სასამართლოს ადმინისტრაციული ნაწილი გაჩერდება“, _ აღნიშნავს ალაფიშვილი.
საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლო არის უმაღლესი საკასაციო სასამართლო. მის თავმჯდომარეს და მოსამართლეებს საქართველოს პრეზიდენტის წარდგინებით სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით ირჩევს პარლამენტი არანაკლებ 10 წლის ვადით.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს უფლებამოსილება, ორგანიზაცია,საქმიანობისა და უზენაესი სასამართლოს წევრთა უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტის წესი განისაზღვრება კანონით.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე და წევრები ხელშეუხებელი არიან. უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის და წევრების სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა, დაკავება ან დაპატიმრება, მათი ბინის, მანქანის, სამუშაო ადგილის ან პირადი გაჩხრეკა შეიძლება მხოლოდ პარლამენტის თანხმობით. გამონაკლისია დანაშაულზე წასწრების შემთხვევა, რაც დაუყოვნებლივ უნდა ეცნობოს პარლამენტს. თუ პარლამენტი არ მისცემს თანხმობას, დაკავებული ან დაპატიმრებული პირი დაუყოვნებლივ უნდა განთავისუფლდეს.
შეგახსენებთ, რომ საქართველოს პრეზიდენტმა გიორგი მარგველაშვილმა, დღეს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარედ, ამავე სასამართლოს ყოფილი მოსამართლე ნინო გვენეტაძე დაასახელა, რომელიც ამ პოსტზე წარდგენილი 28 კანდიდატიდან შეარჩია.
მოქმედ თავმჯდომარეს, კონსტანტინე კუბლაშვილს კი, უფლებამოსილების ვადა 23 თებერვალს ეწურება.
