არასამთავრობო ორგანიზაციებმა ასევე გამოხატეს შეშფოთება ბიზნესთან მთავრობის კავშირების, კერძოდ, კორუფციული გარიგებების გამო. წლის განმავლობაში არაერთი ასეთი შემთხვევა დაფიქსირდა“.
2004 წელს აშშ-ს და საქართველოს შორის საგარეო ვაჭრობაში აშშ-ს მონაცემებთან შედარებით ჩრდილში იყო მოქცეული მთლიანი საგარეო ბრუნვის 56,7%, ლეგალიზებული იყო 43,3%; 2005 წელს ჩრდილში იყო მოქცეული 57,5%; 2006 წელს – 49%; 2007 წელს – 38,8%; 2008 წელს – 42%; 2009 წელს – 38%; 2010 წელს – 27,2%; 2011 წელს – 45,5%; 2012 წლის იანვარ-მარტში ჩრდილში იყო მოქცეული 46,5%, ლეგალიზებული იყო 53,5%
2011 წელს ხორცის (მათ შორის, ქათმის) ბიზნესში ჩრდილში იყო მოქცეული აშშ-დან შემოსული პროდუქციის 66,5%, ლეგალიზებული იყო 33,5%; ნავთობპროდუქტების ბიზნესში ჩრდილში იყო მოქცეული 98,6%, ლეგალიზებული იყო 1,4%; ალკოჰოლურ სასმელებში ჩრდილში იყო მოქცეული 89,2%, ლეგალიზებული იყო 10,8%; ბრინჯის ბიზნესში ჩრდილში იყო მოქცეული 87,0%, ლეგალიზებული იყო 13,0%.
აშშ-ის ოფიციალური მონაცემებით 2004-2012 წლებში საქართველოსთან საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ 4 276,3 მლნ აშშ დოლარი შეადგინა (United States Census Bureau, http://www.census.gov/foreign-trade/balance/c4633.html). საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ინფორმაციით იმავე პერიოდში საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ 2 418,2 მლნ აშშ დოლარი შეადგინა (http://www.geostat.ge/?action=page&pid=136&lang=geo). საქართველოს მხარემ დააფიქსირა 1 858,1 მლნ აშშ დოლარით ნაკლები, ანუ მთლიანი ბრუნვის მხოლოდ 56,5%. მათ შორის: აშშ-ის ექსპორტმა საქართველოში „ვარდების რევოლუციის“ შემდგომ პერიოდში ამერიკის მონაცემებით შეადგინა 3 008,7 მლნ დოლარი, ხოლო იმავე პერიოდში საქართველოს მონაცემებით აშშ-ის იმპორტმა საქართველოში შეადგინა 1 662,4 მლნ დოლარი. საქართველოს მხარემ დააფიქსირა 1 346,3 მლნ დოლარით ნაკლები, ანუ მთლიანი მონაცემის მხოლოდ 55,3%. სახელმწიფო ბიუჯეტმა ამ პერიოდში მარტო გადასახადების სახით დაკარგა მინიმუმ მილიარდ ლარზე მეტი აშშ-დან მემოსული სხვადასხვა საქონლის განუბაჟებლობის გამო.
2004-2012 წლებში აშშ-ის მონაცემებით საქართველოს ექსპორტმა აშშ-ში შეადგინა 1267,6 მლნ დოლარი, ხოლო საქართველოს მონაცემებით იმავე პერიოდში ანალოგიურმა მაჩვენებელმა შეადინა 755,8 მლნ დოლარი. საქართველოს მხარემ ამ მონაცემებშიც დააფიქსირა 512,2 მლნ დოლარით ნაკლები, ანუ მთლიანი მონაცემის მხოლოდ 59,6%.
2004 წელს აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 304,8 მლნ აშშ დოლარს. საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 132,1 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 2,3-ჯერ ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 227,1 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 110,9 მლნ დოლარს, ანუ 2-ჯერ ნაკლებს;
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 77,7 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი აშშ-ში ექსპორტს – 21,2 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 3,7-ჯერ ნაკლებს;
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 149,4 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – უარყოფით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 89,7 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 40%-ით ნაკლებს.
2005 წელს აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 408,3 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 173,6 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 2,4-ჯერ ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 213,9 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 146,9 მლნ დოლარს, ანუ 31%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 194,4 აშშ დოლარს, საქართველო კი აშშ-ში ექსპორტს – 26,7 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 7,3-ჯერ ნაკლებს;
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 19,5 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – უარყოფით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 120,2 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 6,2-ჯერ მეტს.
2006 წელს აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 368,8 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 188,1 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 49%-ით ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 263,5 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 129,6 მლნ დოლარს, ანუ 2-ჯერ ნაკლებს;
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 105,3 აშშ დოლარს, საქართველო კი აშშ-ში ექსპორტს – 58,5 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 44%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 158,2 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – უარყოფით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 71,7 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 2,2-ჯერ ნაკლებს.
2007 წელს აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 575,8 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 352,9 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 39%-ით ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 364,2 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 203,9 მლნ დოლარს, ანუ 44%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 211,6 აშშ დოლარს, საქართველო კი ექსპორტს აშშ-ში – 149,0 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 30%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 152,7 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – უარყოფით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 54,9 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 2,8-ჯერ ნაკლებს.
2008 წელს აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 794,3 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 460,3 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 42%-ით ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 586,5 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 358,1 მლნ დოლარს, ანუ 39%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 207,8 აშშ დოლარს, საქართველო კი ექსპორტს აშშ-ში – 102,2 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 2-ჯერ ნაკლებს;
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 378,7 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – უარყოფით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 255,9 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 32%-ით ნაკლებს.
2009 წელს აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 433,4 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 268,5 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 38%-ით ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 363,8 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 234,6 მლნ დოლარს, ანუ 36%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 69,6 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ექსპორტს აშშ-ში – 36,9 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 47%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 294,1 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – უარყოფით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 194,7 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 34%-ით ნაკლებს.
2010 წელს აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 498,9 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 358,3 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 28%-ით ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 301,1 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 177,8 მლნ დოლარს, ანუ 41%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 197,8 აშშ დოლარს, საქართველო კი ექსპორტს აშშ-ში – 180,5 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 9%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 103,3 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – დადებით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 2,7 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 38-ჯერ ნაკლებს
2011 წელს აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 714,8 მლნ აშშ დოლარს. საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 389,3 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 45,5%-ით ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 538,7 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 245,8 მლნ დოლარს, ანუ 2,2-ჯერ ნაკლებს;
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 176,1 აშშ დოლარს, საქართველო კი აშშ-ში ექსპორტს – 143,5 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 18,5%-ით ნაკლებს;
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 362,6 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – უარყოფით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 102,3 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 3,5-ჯერ ნაკლებს.
აშშ-ის მონაცემებით, 2011 წელს შტატების ექსპორტმა საქართველოში შეადგინა 538 მლნ აშშ დოლარი, ხოლო საქართველოს იმპორტმა შტატებში – 176 მლნ აშშ დოლარი. ამ ციფრებიდან გამომდინარე, უარყოფითმა სავაჭრო სალდომ ამერიკის შეერთებულ შტატებთან შეადგინა 362,6 მლნ აშშ დოლარი.
საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური თავის ვებგვერდზე, სტატისტიკურ პუბლიკაციაში „საქართველოს საგარეო ვაჭრობა 2011 წელს“ (გვ. 18), იმავე მონაცემებს შემდეგნაირად აქვეყნებს: „ამერიკის შეერთებული შტატების იმპორტი საქართველოში – 245,8 მლნ აშშ დოლარი, საქართველოს ექსპორტი აშშ-ში – 143,5 მლნ აშშ დოლარი, უარყოფითი სავაჭრო სალდო – 102,3 მლნ აშშ დოლარი (ანუ ამერიკის შეერთებული შტატების მონაცემებთან შედარებით 3,5-ჯერ ნაკლები; გამოდის, რომ ჩრდილოვანმა ეკონომიკამ უარყოფითი სავაჭრო სალდოს დაფიქსირებაში შეადგინა 72%).
2012 წლის პირველ კვარტალში აშშ აფიქსირებს საქართველოსთან საგარეო-სავაჭრო ბრუნვას 177,1 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ანალოგიურ მაჩვენებელს – 94,7 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 87%-ით ნაკლებს. მათ შორის:
• აშშ საქართველოში ექსპორტს აფიქსირებს 149,9 მლნ აშშ დოლარს, ამავე პერიოდში საქართველო აშშ-დან იმპორტს – 57,9 მლნ დოლარს, ანუ 2,6-ჯერ ნაკლებს.
• აშშ საქართველოდან იმპორტს აფიქსირებს 27,3 აშშ დოლარს, საქართველო კი აშშ-ში ექსპორტს – 36,8 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 35%-ით მეტს.
• აშშ საქართველოსთან აფიქსირებს დადებით სავაჭრო სალდოს 122,6 მლნ აშშ დოლარს, საქართველო კი ამავე პერიოდში – უარყოფით სავაჭრო სალდოს აშშ-თან 21,0 მლნ აშშ დოლარს, ანუ 5,8-ჯერ ნაკლებს.
აშშ-ის მონაცემებით, 2012 წლის პირველ კვარტალში შტატების ექსპორტმა საქართველოში შეადგინა 149,9 მლნ აშშ დოლარი, ხოლო საქართველოს იმპორტმა შტატებში – 27,3 მლნ აშშ დოლარი. ამ ციფრებიდან გამომდინარე, უარყოფითმა სავაჭრო სალდომ ამერიკის შეერთებულ შტატებთან შეადგინა 122,6 მლნ აშშ დოლარი.
საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური იმავე მონაცემებს, იმავე პერიოდში, შემდეგნაირად აქვეყნებს: „ამერიკის შეერთებული შტატების იმპორტი საქართველოში – 57,8 მლნ აშშ დოლარი, საქართველოს ექსპორტი აშშ-ში – 36,8 მლნ აშშ დოლარი, უარყოფითი სავაჭრო სალდო – 21,0 მლნ აშშ დოლარი (ანუ, ამერიკის შეერთებული შტატების მონაცემებთან შედარებით 5,8-ჯერ ნაკლები; გამოდის, რომ ჩრდილოვანმა ეკონომიკამ უარყოფითი სავაჭრო სალდოს დაფიქსირებაში შეადგინა 83%).
აშშ-ის ოფიციალური მონაცემებით 2011 წელს საქართველოში ექსპორტირებული იყო 101,3 მლნ დოლარის ხორცი (მათ შორის, ქათმის) (http://www.census.gov/foreign-trade/statistics/product/enduse/exports/c4633.html#questions). ამ დროს, საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო აფიქსირებს (http://www.mof.ge/2066) აშშ-დან სულ 33,9 მილიონი დოლარის ხორცის შემოტანას(!). ანუ, 66,5% შემოვიდა კონტრაბანდულად და ქვეყნის ბიუჯეტს მარტო საბაჟოს კუთხით ამ ოპერაციებიდან დღგ-ის სახით დააკლდა მინიმუმ 12 მლნ დოლარი.
ამავე წელს აშშ-დან ამერიკის მონაცემებით ექსპორტირებული იყო 56 685 ათასი დოლარის სხვადასხვა სახის ნავთოპროდუქტი. ამავე პერიოდში საქართველო აფიქსირებს აშშ-დან მხოლოდ 771,0 ათასი დოლარის სხვადასხვა სახის ნავთობპროდუქტის შემოტანას, ანუ 74-ჯერ ნაკლებს, ვიდრე აშშ. 2011 წელს აშშ-დან გამოგზავნილი ნავთობპროდუქტების 98,6% საქართველოში აღრიცხული არ არის იმპორტად (!).
2011 წელს აშშ-დან განხორციელდა 5 548 ათასი აშშ დოლარის სხვადასხვა სახის თევზის ექსპორტი, ქართული მხარე ამავე პერიოდში აფიქსირებს 4 965,0 ათასი დოლარის ანალოგიური პროდუქტის შემოტანას, ანუ 10,5%-ით ნაკლებს, ვიდრე აშშ.
ამავე პერიოდში აშშ აფიქსირებს ალკოჰოლური სასმელების (გარდა ღვინისა) 4 373 ათასი დოლარის საქართველოში ექსპორტს, ხოლო ქართული მხარე ყველა სახის ალკოჰოლური სასმელის (მათ შორის, ღვინის) აშშ-დან შემოტანას აფიქსირებს მხოლოდ 470,7 ათასი დოლარის ოდენობით, ანუ 9-ჯერ ნაკლებს, ვიდრე აშშ. 2011 წელს აშშ-დან გამოგზავნილი ალკოჰოლური სასმელების 89,2% საქართველოში აღრიცხული არ არის იმპორტად (!).
2011 წელს აშშ აფიქსირებს ბრინჯის ექსპორტს საქართველოში 2 036 ათასი აშშ დოლარის მოცულობით, ხოლო საქართველო იმავე მონაცემს აფიქსირებს მხოლოდ 265,5 ათასი დოლარის ოდენობით, ანუ 8-ჯერ ნაკლებს, ვიდრე აშშ. 2011 წელს აშშ-დან საქართველოში გამოგზავნილი ბრინჯის 87% ქვეყანაში აღრიცხული არ არის იმპორტად (!).
უნდა აღინიშნოს, რომ ზემოაღნიშნული პროდუქციის ნაწილი, შესაძლებელია, რეექსპორტის სახით განუბაჟებლად გავიდა საქართველოდან, მაგრამ, როგორც პრაქტიკა გვიჩვენებს, რეექსპორტის წილი იმ შემთხვევაში, როცა თავიდანვე საქონლის რეალიზება საქართველოში იყო დაგეგმილი, ძალიან მცირეა და, შესაბამისად, ზემოაღნიშნულ დასკვნაზე მნიშვნელოვან გავლენას ვერ მოახდენდა.
ყოველივე ზემოაღნიშნული მიუთითებს ჩრდილოვანი ეკონომიკისა და ელიტური კორუფციის დიდ მასშტაბებზე.
ქვეყანაში ელიტური კორუფციის და, შესაბამისად, ჩრდილოვანი ეკონომიკის აღმოსაფხვრელად აუცილებელია:
1. პირველ რიგში, ქვეყნის უმაღლესი ხელისუფლების პოლიტიკური ნება;
2. საბიუჯეტო შემოსავლებისა და ხარჯების გამჭვირვალობა და მათზე უმკაცრესი
კონტროლის დაწესება, განსაკუთრებით, საზოგადოების მხრიდან;
3. სწორი საკადრო პოლიტიკის გატარება (საზოგადოებრივი კონტროლის დაწესებით);
4. სტატისტიკური აღრიცხვისა და საგადასახადო შემოსავლების გამჭვირვალობა და საგადასახადო კოდექსში მონაცემთა საიდუმლოების გაუქმება;
5. ეკონომიკის ყველა სექტორის დემონოპოლიზაცია.
შალვა მექვაბიშვილი, ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში
თბილისი, 2012 წლის 13 ივნისი
დანართი
საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს ინფორმაციით, 2011 წელს, სულ, აშშ-დან განხორციელდა:
• ხორცის (მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის, ღორის და შინაური ფრინველის) ექსპორტი 33 901 541 აშშ დოლარის ოდენობით. მათ შორის:
იანვარი – 7 შემოტანა: 977; 8 751; 55 005; 101 869; 2 566; 405 563 და 1 210 591 აშშ დოლარის. სულ – 1 785 332 აშშ დოლარის;
თებერვალი – 7 შემოტანა: 76 899; 14 292; 126 713; 679 381; 763 385; 27 216 და 26 977 აშშ დოლარის. სულ – 1 714863 აშშ დოლარის;
მარტი – 9 შემოტანა: 875; 7 465; 54 970; 273 746; 7 757; 435 058; 2 781 893; 115 267 და 22 372 აშშ დოლარის. სულ – 3 699403 აშშ დოლარის;
აპრილი – 6 შემოტანა: 62 950; 54 354; 6 807; 47 755; 261 718 და 2 646 717 აშშ დოლარის. სულ – 3 080301 აშშ დოლარის;
მაისი – 7 შემოტანა: 2 063 847; 1 608; 11 199; 309 229; 29 340; 699 და 357 772 აშშ დოლარის. სულ – 2 773694 აშშ დოლარის;
ივნისი – 6 შემოტანა: 816; 7 788; 3 985; 95 521; 430 705 და 1 654 311 აშშ დოლარის. სულ – 2 193126 აშშ დოლარის;
ივლისი – 4 შემოტანა: 54 096; 418 645; 2 586 642 და 684 738 აშშ დოლარის. სულ 3 744 121 აშშ დოლარის;
აგვისტო – 11 შემოტანა: 2 742; 9 654; 47 596; 54 096; 3 001; 94 835; 2 498 226; 375 893; 500 436; 38 701 და 37 488 აშშ დოლარის. სულ – 3 662678 აშშ დოლარის;
სექტემბერი – 5 შემოტანა: 108 374; 318 811; 2 614 044; 202 703 და 25 475 აშშ დოლარის. სულ – 3 269407 აშშ დოლარის;
ოქტომბერი – 9 შემოტანა: 2 084; 13 243; 30 288; 282 468; 320 166; 1 716 881; 77 821; 26 944 და 23 662 აშშ დოლარის. სულ – 2 493457 აშშ დოლარის;
ნოემბერი – 4 შემოტანა: 112 673; 213 137; 2 877 738 და 28 920 აშშ დოლარის. სულ – 3 232 468 აშშ დოლარის;
დეკემბერი – 5 შემოტანა: 55 112; 199 684; 1 940 081; 28 894 და 28 929 აშშ დოლარის. სულ – 2 252 691 აშშ დოლარის.
• სხვადასხვა სახის თევზისა და კიბოსნაირის ექსპორტი 4 964 961 აშშ დოლარის ოდენობით. მათ შორის:
იანვარი – 4 შემოტანა: 369 480; 85 970; 134 282 და 864 აშშ დოლარის. სულ – 590596 აშშ დოლარის;
თებერვალი – 3 შემოტანა: 118 786; 149 151 და 6 834 აშშ დოლარის. სულ – 274 771 აშშ დოლარის;
მარტი – 3 შემოტანა: 198 529; 208 169 და 928 აშშ დოლარის. სულ – 407626 აშშ დოლარის;
აპრილი – 4 შემოტანა: 90 966; 71 961; 76 705 და 47 310 აშშ დოლარის. სულ – 289 942 აშშ დოლარის;
მაისი – 6 შემოტანა: 10 584; 95 903; 284; 907; 1 280 და 884 აშშ დოლარის. სულ – 109 842 აშშ დოლარის;
ივნისი – 7 შემოტანა: 5 164; 78 586; 23 814; 51 229; 6 720; 1 061 და 511 აშშ დოლარის. სულ – 163 085 აშშ დოლარის;
ივლისი – 5 შემოტანა: 82 938; 47 014; 86 067; 149 409 და 48 750 აშშ დოლარის. სულ – 414 178 აშშ დოლარის;
აგვისტო – 11 შემოტანა: 40 222; 454; 101 854; 27 657; 1 214; 1 377; 1 829; 572; 646; 835 და 492 აშშ დოლარის. სულ – 177 152 აშშ დოლარის;
სექტემბერი – 3 შემოტანა: 30 165; 22 334 და 52 500 აშშ დოლარის. სულ – 104 999 აშშ დოლარის;
ოქტომბერი – 11 შემოტანა: 74 878; 148 742; 99 021; 45 980; 118 405; 86 534; 1 857; 19 307; 858; 268 და 414 აშშ დოლარის. სულ – 592264 აშშ დოლარის;
ნოემბერი – 7 შემოტანა: 523 396; 74 214; 214 345; 78 382; 15 265; 50 802 და 91 677 აშშ დოლარის. სულ – 1 061081 აშშ დოლარის;
დეკემბერი – 8 შემოტანა: 280 875; 71 632; 84 375; 14 407; 22; 130 985; 147 769 და 45 360 აშშ დოლარის. სულ – 775425 აშშ დოლარის.
• სხვადასხვა სახის ნავთობპროდუქტის ექსპორტი 770 993 აშშ დოლარის ოდენობით. მათ შორის:
იანვარი – 2 შემოტანა: 27 847 (27847:11106კგ=$2,5) და 967 (967:260კგ=$3,7) აშშ დოლარის. სულ – 28 814 აშშ დოლარის;
თებერვალი – 5 შემოტანა: 576 (576:250კგ=$2,3); 81 332 (81332:31427კგ=$2,6); 44 936 (44936:6392კგ=$2,7); 19 447 (19447:6295კგ=$3,1) და 6 347 აშშ დოლარის (6347:2015კგ=$3,1). სულ – 152 638 აშშ დოლარის;
მარტი – 4 შემოტანა: 92 (92:1კგ=$92); 8 433 (8433:3558კგ=$2,4); 999 (999:378კგ=$2,6) და 6 (6:1კგ=$6) აშშ დოლარის. სულ – 9 530 აშშ დოლარის;
აპრილი – 2 შემოტანა: 50 671 (50671:21085კგ=$2,4) და 199 (199:36კგ=$5,5) აშშ დოლარის. სულ – 50 870 აშშ დოლარის;
მაისი – 4 შემოტანა: 89 236 (89236:28542კგ=$3,1); 48 735 (48735:14138კგ:=$3,4); 67 416 (67416:17905კგ=$3,8) და 229 (229:34კგ=$6,7) აშშ დოლარის. სულ – 205 616 აშშ დოლარის;
ივნისი – 1 შემოტანა: 207 (207:62კგ=$3,3) აშშ დოლარის;
ივლისი – 3 შემოტანა: 352 (352:84კგ=$4,2); 28 450 (28450:12684კგ=$2,2) და 7 (7:1კგ=$7) აშშ დოლარის. სულ – 28 809 აშშ დოლარის;
აგვისტოი – 3 შემოტანა: 1 616 (1616:160კგ=$10,2); 193 (193:21კგ=$9,2) და 100 484 (100484:39174კგ=$2,6) აშშ დოლარის. სულ – 102 293 აშშ დოლარის;
სექტემბერი – 2 შემოტანა: 2 878 (2878:496კგ=$5,8) და 2 299 (2299:417კგ=$5,5) აშშ დოლარის. სულ – 5 177 აშშ დოლარის;
ოქტომბერი – 3 შემოტანა: 33 578 (33578:8814კგ=$3,8); 18 788 (18788:4280კგ=$4,4) და 11 093 (11093:2903კგ=$3,8) აშშ დოლარის. სულ – 63 459 აშშ დოლარის;
ნოემბერი – არ შემოსულა;
დეკემბერი – 2 შემოტანა: 91 006 (91006:28427კგ=$3,2) და 32 574 (32574:7218კგ=$4,5) აშშ დოლარის. სულ – 123 580 აშშ დოლარის.
• სხვადასხვა სახის სასმელის (მათ შორის, მინერალური და დაგაზიანებული წყალი, ყურძნის ნატურალური ღვინოები, ძმარი და მისი შემცვლელები, სპირტიანი სასმელები) ექსპორტი 470 654 აშშ დოლარის ოდენობით. მათ შორის:
იანვარი – 14 შემოტანა: 1 469; 6; 8; 37; 9; 6; 19 392; 15; 148; 22; 55; 6; 34 და 64 აშშ დოლარის. სულ – 21 271 აშშ დოლარის;
თებერვალი – 3 შემოტანა: 19; 20 407 და 19 აშშ დოლარის. სულ – 20 445 აშშ დოლარის;
მარტი – 8 შემოტანა: სულ – 195 აშშ დოლარის;
აპრილი – 4 შემოტანა: 45; 356; 48 428 და 740 აშშ დოლარის. სულ – 49 569 აშშ დოლარის;
მაისი – 4 შემოტანა: 63 205; 17; 26 და 2 370 აშშ დოლარის. სულ – 65 618 აშშ დოლარის;
ივნისი – 2 შემოტანა: 1 578 და 15 483 აშშ დოლარის. სულ – 17 061 აშშ დოლარის;
ივლისი – 2 შემოტანა: 32 და 30 434 აშშ დოლარის. სულ – 30 466 აშშ დოლარის;
აგვისტო – 1 შემოტანა: 316 აშშ დოლარის;
სექტემბერი – 1 შემოტანა: 122 833 აშშ დოლარის;
ოქტომბერი – 2 შემოტანა: 80 088 და 2 938 აშშ დოლარის. სულ – 83 026 აშშ დოლარის;
ნოემბერი – 2 შემოტანა: 4 909 და 767 აშშ დოლარის. სულ – 5 676 აშშ დოლარის;
დეკემბერი – 5 შემოტანა: 273; 180; 44; 74 091 და 35 აშშ დოლარის. სულ – 74 623 აშშ დოლარის.
• ბრინჯის ექსპორტი 265 494 აშშ დოლარის ოდენობით. მათ შორის:
მარტი – 1 შემოტანა: 51 464 აშშ დოლარის;
აპრილი – 2 შემოტანა: 11 145 და 195 736 აშშ დოლარის. სულ – 206 881 აშშ დოლარის;
ნოემბერი – 1 შემოტანა: 7 149 აშშ დოლარის;
დანარჩენ თვეებში ბრინჯის ექსპორტი ლეგალურად არ განხორციელებულა.
