მძიმე შემოდგომა დადგა ევროპაში. პრობლემების სია გრძელია: შეარაღებული კონფლიქტები უკრაინასა და ისრაელში, ინფლაცია, წამყვან ქვეყნებში ეკონომიკური ზრდის შეფერხება, ლტოლვილების ზრდადი ნაკადი და პატარა კაცის დიდი მუქარა. ბოლოს კი_ გარღვევა ევროკავშირის საბუღალტრო წიგნში…
მცირე ხნის წინ ევროპის კავშირის აუდიტორთა პალატამ გააკრიტიკა ევროპის კავშირის შიდა ინსტიტუტების მიერ 2023 ბიუჯეტის წესდების ნორმების დარღვევით ხარჯვა. პალატის განცხადებაში საუბარია უკრაინისთვის 2023 წელს გაცემულ ფინანსურ დახმარებასა (16 მილიარდი ევრო) და 2027 წლამდე სესხის სახით დაპირებულ 33 მილიარდზე. (წყ. ZeitOnline) რესურსი, რომელიც ომისგან დანგრეული უკრაინის აღორძინებას და ევროკაშირის სტანდარტის დონეზე მიყვანას უნდა მოხმარდეს.
ამ განცხადებაში არაა ნახსენები საქართველო, რომელიც, რამდენიმე დღის შემდეგ, გერმანიის ფედერალური პარლამენტის განხილვის თემა იყო, მათ შორის ფინანსურ კონტექსტშიც. ლოგიკური კითხვაა, საერთოდ რატომ ადარდებს ევროპას საქართველო, როცა თავად ამდენი თავსატეხი აქვს?
ქართული პროპაგანდისტული მედია ხშირად მიანიშნებს იმაზე, რომ ევროპას საქართველო და უკრაინა სჭირდება. შესაბამისად, მათი აზრით, ევროპის მიერ სანქციების დაწესების ან პოლიტიკის გამკაცრების საშიშროება არ არსებობს. ოქტომბრის დასაწყისმა სრულიად სხვა რეალობა აჩვენა. საქართველოს ხელისუფლების წევრების მიმართ სანქციების დაწესდა და ეს ჯერ მხოლოდ ტონის ცვლილებაა. პარტნიორები საქართველოს საპარლამენტო არჩევნებს ელოდებიან იმის გასარკვევად, რამდენად ღირს ბრძოლა იმისთვის, რომ საქართველო „ბელარუსია #2“ არ გახდეს.
ევროპისთვის პოტენციური და აქტიური კონფლიქტის ზონები ფინანსური ტვირთია, თუმცა, კავშირი მაინც აგრძელებს მათ მხარდაჭერას. მათთვის დემოკრატიული ღირებულებების დაცვა მნიშვნელოვანია. არანაკლებ მნიშვნელოვანია მოდერნიზებული საბჭოთა კავშირის რეინკარნაციის თავიდან აცილება, რაც, შესაძლებელია, მართლაც მოხდეს თუ რუსეთის ფედერაცია ბელარუსის, უკრაინის და საქართველოს მიერთებას მოახერხებს.
საქართველოს შემთხვევაში, გარედან მოსული დამპყრობელი სულაც აღარაა საჭირო, რადგან ქვეყნის ნებაყოფლობით გადაბარების პროცესი იმ ინტენსივობით მიმდინარეობას, რომ ეს შეუმჩნეველი ბერლინსა და ბრიუსელშიც არ რჩება. ევროპაში აცივდა, თუმცა, ზამთარი ჯერ კიდევ წინ არის.
ევროპელ პოლიტიკოსთა მემარჯვენე ფრთას უკვე დიდი ხანია პოსტსაბჭოურ ქვეყნებზე ხელი ჩაქნეული აქვს. მათ არც ევროკავშირი სურთ და არც ღარიბი მეზობლები. ამ სეგმენტს ყოველთვის გადაჭარბებულად მიაჩნდა საქართველოსა და უკრაინისთვის გაწეული დახმარება. მემარჯვენეები საკუთარი ქვეყნის ინტერესების დაცვაზე არის ორიენტირებული და ეწინააღმდეგებიან კონფლიქტის მხარეებისთვის (როგორიცაა უკრაინა და ისრაელი) იარაღის მიწოდებას. ისინი აგრესორებთან ნეიტრალური და მშვიდობიან ურთიერთობის შენარჩუნების მომხრენი არიან, იმ იმედით, რომ იაფი ნედლეულით ვაჭრობა (მაგალითად, რუსეთის ფედერაციასთან) შეუფერხებლად გაგრძელდება. ბოლო თვეებში ნიდერლანდების „თავისუფლების პარტია“, გერმანული „ალტერნატივა გერმანიისთვის“ და მათი ანალოგები სხვა წევრ სახელმწიფოებში დიდ წარმატებებს აღწევენ ადგილობრივ არჩევნებში. რა ბედი ელის საქართველოს ან უკრაინას, თუ ეს პარტიები გერმანიის, ნიდერლანდების ან საფრანგეთის მთავრობაში იქნებიან წარმოდგენილი?
ერთი მხრივ პარადოქსია, რომ სწორედ მსგავსმა მემარჯვენე ძალამ „ალტერნატივა გერმანიისთვის“ მხარი არ დაუჭირა საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერების ინიციატივას, რომელიც 2024 წლის 10 ოქტომბერს მიღებული იქნა გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის სამთავრობო პარტიების ფრაქციების მიერ. ოპოზიციურმა ფრაქციებმა, მათ შორის „ალტერნატივამ გერმანიისთვის“ ამ ინიციატივის წინააღმდეგ მისცა ხმა, თუმცა არა იმიტომ, რომ ის საქართველოს ევროინტეგრაციის მომხრეა. პირიქით, „ალტერნატივას“ მიაჩნია, რომ საქათველოსთვის ევროკავშირის და ნატოს წევრობა ზედმეტია, ეს საკითხი საერთოდ უნდა დაიხუროს. ხოლო ქართულ-რუსული ტერიტორიული კონფლიქტი გერმანიის ყოველგვარი მონაწილეობის გარეშე უნდა მოგვარდეს. იგივე ლოგიკით, არც საქართველოსთვის ფინანსური დახმარების გაწევა და კავკასიაში გეოპოლიტიკური ვითარების დიპლომატიური რეგულირებაა გერმანიის ამოცანა.
„ალტერნატივა“ გერმანიაში ბოლო წლებში განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს და მისი პოპულისტური პროგრამის მიუხედავად, 2024 წელს ადგილობრივი არჩევნები რამდენიმე რეგიონში მნიშვნელოვანი უპირატეოსობით მოიგო. გერმანიაში ამ პარტიის სახელისუფლებლო დონეზე დაწინაურება ერთმნიშვნელოვანი სიგნალი იქნება უკრაინისა და საქართველოსთვის, რომ იმპერიალისტი მეზობლის წინააღმდეგ მხოლოდ საკუთარი ძალების იმედად უნდა იყვნენ – ევროპულ მემარჯვენე სეგმენტს ყველაზე ნაკლებად სურს კავშირში ის ქვეყნები, რომლებიც სარგებელზე მეტ საზრუნავს მოუტანენ საერთო ხაზინას.
თავის მხრივ, გერმანიის ამჟამინდელი მთავრობის ფრაქციები, რომლებიც საქართველოსა და უკრაინის სტრატეგიული პარტნიორები არიან, თავიანთ ინიციატივას იწყებენ „ნაციონალურ მოძრაობისა“ და „ვარდების რევოლუციის“ ხსენებით. აქვე უნდა ითქვას, რომ ევროპის კავშირი და თუნდაც გერმანიის მთავრობა არ უცხადებს ღია მხარდაჭერას რომელიმე პარტიას, მათ შორის არც „ნაციონალურ მოძრაობას.“ მათი პოზიცია უცვლელია _ ხელისუფლების შეცვლა უნდა მოხდეს დემოკრატიული არჩევნების გზით. შეცვლის აუცილებლობა რომ დიდი ხანია დგას დღის წესრიგში, ამას მოწმობს განცხადების ავტორების კრიტიკა საქართველოში მიმდინარე იმ პროცესებისა, რომლებიც ევროპულ იდეალებს ეწინააღმდეგება: 2024 წლის აპრილში ძალაუფლების გადამეტება დემონსტრაციის მონაწილეთა მიმართ; განცხადება ოპოზიციური პარტიების აკრძალვის შესახებ; პოლიტიკური ზეწოლა საჯარო სამსახურში დასაქმებულ ადამიანებზე; დაშინებისა და შევიწროვების კამპანია გენდერული უმცირესობების მიმართ; უთანასწორო და არათავისუფალი წინასაარჩევნო გარემო და შეზღუდვები სადამკვირვებლო ორგანიზაციების მიმართ, თუმცა, განცხადების ინიციატორები მიესალმებიან საქართველოს მხრიდან საერთაშორისო ორგანიზაცია ODIHRის მიწვევას არჩევნებზე დასაკვირვებლად. განცხადებაში, ასევე, რამდენჯერმე ხაზგასმითაა მოხსენიებული სამოქალაქო პროტესტის მიუხედავად მიღებული კანონი „უცხოური გავლენის“ შესახებ და ამ კანონის შეუსაბამობა ევროპულ იდეალებთან.
ამ ინიციატივის მიღებით, თუკი მას სხვა წევრი სახელმწიფოებიც დაეთანხმებიან, საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცედურა უახლოეს პერიოდში სრულად შეჩერდება. ხოლო სამომავლო თანამშრომლობა დამოკიდებულია საპარლამენტო არჩევნების დემოკრატიულად ჩატარებაზე.
თუ საერთაშორისო დამკვირვებლები არჩევნების ლეგიტიმურობას კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენებენ, შემდეგი ნაბიჯი საქათველოს იზოლაცია იქნება, თუმცა ეს არ მოხდება იმ ფორმით, რაზეც აპელირებს ქართული ოპოზიცია: ინიციატივაში ცალსახადაა ნათქვამი, რომ ვიზალიბერალიზაციის გადახედვა არ იგეგმება. ასევე, არსადაა ნახსენები კანდიდატის სტატუსის ჩამორთმევა, რაც სამართლებრივად ორაზროვანი და არადიპლომატიური სვლა იქნებოდა. ყველაზე ლოგიკური გაგრძელება კანდიდატი ქვეყნის ევროინტეგრაციის შესაჩერებლად არის კანდიდატის სტატუსის შემდგომი მოლაპარაკებებისგან თავის შეკავება. ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერება ეტაპობრივად აისახება ყველა იმ პროექტზე, რომელიც საქართველოში ევროკავშირის მხარდაჭერით ხორციელდებოდა.
26 ოქტომბრის არჩევნებს კიდევ ერთი გარემოების გამო აქვს გადამწყვეტი როლი საქართველოსთვის: დღევანდელი მოცემულობით მოთხოვნა ევროატლანტიკურ უსაფრთხოებასა და ეკონომიკურ წინსვლაზე ზრდადია; შესაბამისად, მაღალია კონკურენციაც. ერთ მხარესაა უკრაინა, რომელიც არსებული გეოპოლიტიკური ვითარების გამო, უკვე არის ევროპის მიერ მიღებული და ფორმალური წევრობა მხოლოდ დროის საკითხია. მეორე მხარეს დგას საქართველო, რომელიც ტერიტორიულად დისტანცირებულია და პოლიტიკურად ყოველ დღე შორდება ევროპას.
თავად ევროპას კი უამრავი საზრუნავი აქვს, რომელთა შორის საქართველოცაა, თუმცა გაურკვეველია, კიდევ რამდენი ხნით შენარჩუნდება ეს მდგომარეობა. ერთხელაც, შესაძლოა, ზამთარში ისე აცივდეს, რომ წევრი ქვეყნები ერთსულოვნად ჩაფიქრდნენ ძველ გერმანულ გამონათქვამზე: „ზოგიერთი პრობლემის გადაწყვეტის საუკეთესო გზა, ამ პრობლემის თავიდან მოშორებაა.“
ქეთი ანთაძე-ტამმინგა, დამოუკიდებელი და უპარტიო ავტორი
ოლდენბურგი, გერმანია
16.10.2024
