ცვილით ფერწერის ურთულეს და საოცარ ხელოვნებას ცალკეული ადამიანები თუ ფლობენ. ოზურგეთელი ნანი ჭანუყვაძე სწორედ ის ადამიანია, რომელსაც განგებამ შეაძლებინა, თმის ღერებად ჩამოექნა ცვილის ძაფი და მიკროსკოპული ხედვით ეძერწა ხელოვნების იშვიათი და ძალზე თემატური ნიმუშები, თითოეული რომ გაეჭვებს, ნუთუ ეს ადამიანის ხელმა შექმნა?
პროფესიით აგრონომ-დეკორატორს, ფუტკრის მეგობარსა და მასზე უსაზღვროდ შეყვარებულს, ახსოვს, რამდენიმე წლის წინ, როგორ მოხვდა მის ხელში დაწნული სანთელი. ინტერესიც მაშინ გაჩნდა. მანამდე კი, შორეულ ბავშვობაში თიხით ძერწვით იყო გატაცებული. მასწავლებლებსაც ხშირად მიჰქონდათ მისი ნამუშევრები გამოფენებზე.
სამუშაო პროცესი ასეთია: იღებს ცვილის გუნდას, სწორი თუ ცილინდრული ფორმის ნემსებს, ხის წკირებს და გამადიდებელ შუშას, ჯდება მაგიდასთან, რომელსაც ნათურა მკვეთრად ანათებს. უმთავრესია გარკვეული ტემპერატურა, რომელიც ოთახში უნდა იყოს და წინ ედოს თავისივე ხელით ამოტვიფრული ესკიზი ან ორიგინალის ასლი… და იწყება რუტინული შრომა. ცვილის ძაფები და ხორბლის მარცვლების ფორმის ელიფსური კაკლები ისეთი ზუსტი სიმეტრიით იქმნება, თვით სამრეწველო ინდუსტრიას რომ გაუჭირდებოდა. ნიჭი და ულევი ენერგია თავისას შვება და ცვილი ჩვილის მორჩილებით ლხვება ოსტატის თითებში. ვიდრე ცვილის გუნდას ათასჯერ დაგორგლავს ხელისულგულებით და თმის ღერის დიამეტრს დაუქვემდებარებს, მაგიურ ძალას გრძნობს, თითქოს. არადა, ერთი ჩვეულებრივი, თხელი აღნაგობის სიმპათიური ქალბატონია, მისსავე დამზადებულ და ბეწვის ხიდად გადებულ ცვილის ძაფზე მოსიარულე რომ გეგონება.
"თავთავისგან აკრეფილი ჯვარი" მისი ხელოვნების კარიბჭეა. ძალიან ბევრი ნამუშევარი ხორბლის მარცვლის ფორმის ელიფსური ბურთულებითაა დამზადებული, რომლის წონა აფთიაქის სასწორზე დაზუსტებული გეგონება. ცვილით შექმნილი ნამუშევრები, "გრეხილი სამება" დიდ მეცენატს სამების აგებისთვის უძღვნა, "დაწნული სამება" კი ერის სულიერ მამას მიართვა, სამების კურთხევისთვის.
ნანი ჭანუყვაძის ნამუშევრების კოლექციაში თავთავისგან და ვაზის მტევნებისგან აკრეფილი ჯვრები ფიგურირებს. "ანანურის ციხის ფრაგმენტი" უდიდესი სიფრთხილით შექმნა. როგორც ყოველთვის, ჯერ ცვილის ფურცელი აიღო, ზედ დედნის ასლი ამოტვიფრა, შემდეგ კი გამოსახა ანანურის ციხე, რომლის ფონს ჯანო გიორგაძის ლექსი ამშვენებს. რა თქმა უნდა, თითოეული ასო ცვილის ძაფითაა დაწერილი, რის მოხაზვასაც, ნემსისა თუ წკირის დახმარებით, ნერვების მბურღავი შრომა და რუდუნება სჭირდება…
ბათუმში, ერთ-ერთ გამოფენაზე ჰკითხეს, შინ როგორ გიძლებენო? არადა, ასე უძლებენ: ერთ საღამოს სამუშაო მაგიდასთან მიმჯდარს, მეორე დილით მეუღლე ეხმარება წამოსადგომად, ღამენათევს, მხრებმოხრილსა და თითებდაბუჟებულს… მთავარი ხომ ისაა, რომ ასეთ თავდავიწყებას შეუძლია ხელოვნების ნიმუშის შექმნა.
ნანი ჭანუყვაძის ნამუშევრების ფერთა გამა თეთრი, შავი და ყვითელია. ფერები მხოლოდ ფუტკრის მიერაა განსაზღვრული, შავი დინდგელი, თეთრი ცვილი, რომელშიც თაფლი არ ჩასულა და ყვითელი ფერის ნაირსახეობა, რომელიც თაფლის ღიაობის თუ მუქი ფერის მიხედვით ეძლევა ცვილს. ღირსებაა ისიც, რომ უზადო ნიმუშები სალონური მუშაობითაა შექმნილი, რაც მხოლოდ ცალკეულ ხელოვანებს ხელეწიფებათ.
_ ბიზნესის კეთების სურვილი ნაკლებად გამაჩნია. "ვისოცკის ავტოპორტრეტს" არანაირ დოლარზე არ გავყიდი, _ ამბობს ქალბატონი ნანი და მცირე ირონიული ღიმილსაც იმეტებს: ასეთ რამეს ვერ აკეთებენ, ურთულესია ცვილით ფერწერა, თორემ აქამდე წამართმევდნენ ან მომპარავდნენო.
სამი ათასი სანთლის ბურთულა ისე დაამზადო, რომ თითოეული ერთმანეთის ტყუპისცალი იყოს, მართლაც საოცრებაა. ამ რაოდენობის ცვილის ბურთებით შექმნილი ჩაუქრობელი სანთელი მან ქართველებისა და ებრაელების 26 საუკუნოვან მეგობრობას უძღვნა.
მისი ყველა ნამუშევარი თემატურია. გამოფენები არაერთხელ მოეწყო ოზურგეთში, ფოთში… მაგრამ ქალბატონ ნანის სათანადო აღიარება რომ არ მომხდარა, მისგან დამოუკიდებლად მისივე შემოქმედება ამბობს:
_ აბა, ერთი მილიონერი ვიყო ან ვიღაცეების მეხოტბე, უცებ მაღიარებდნენ… თუმცა, მე ეს არ მაბრკოლებს, ჩემსას ვაკეთებ, ვესიყვარულები ილიას, ანას, დავით შემოქმედელს, _ ამბობს და გვიმხელს, რომ საკუთარი კულინარული რეცეპტიც შექმნა _ "გურიის ნექტარი", რომლის ძირითადი კონსერვანტი თაფლია. არაერთ ვინმეს დააგემოვნებინა კიდეც: "რა ვიცი, იქნებ, მომპარეს კიდეცო," _ ხუმრობს.
ნანი ჭანუყვაძემ ახლახან დაასრულა ანა კალანდაძის ლექსის _ "საქართველოო, ლამაზო", ცვილის ფირფიტაზე იგივე ცვილის ძაფით გადატანა. ასევე დაასრულა ილიას ლექსის, "ტყემ მოისხა ფოთოლი", ცვილის ფერწერით გამოსახვა. იხსენებს, როგორ სიმწრით ამოტვიფრა ილიასეული ავტოგრაფის "ჭ" ასო, რომ დიდი მწერლის საკადრისად გაეცოცხლებინა.
"ჩემი ხელოვნება სწრაფვაა სილამაზის სრულყოფისკენ, მხატვრული სიტყვისა და შემოქმედებისკენ. ეს არის მოკრძალებული სურვილი სხვათა უკვდავებას, ერთი რიგითი მეციხოვნის ბედნიერებას ვეზიარო. ეს არის უზენაესი მოვალეობა, ხარკი გადავუხადო წარსულს მომავლის გადასარჩენად," _ თითქოს აღსარებას ამბობს და თავადვე ასკვნის: "ვინც თავის სამშობლოს არ მიხედავს, მას სხვა დაეპატრონება, რადგან ის სხვაც ღვთის შვილია".
უეჭველია, ნანი ჭანუყვაძის ხელთქმილი ცვილით ფერწერის ნიმუშები გავა დიდ გზაზე, რადგან ხელოვანმა მარცხის გარეშე უკვე გაიარა მისივე ხელოვნებით დაწნული ცვილის ბეწვის ხიდი, სადაც "მხოლოდ ოსტატს ვერ ეწევა სიკვდილი".
