„პროექტის მიზანი იყო მაღალმთიან რეგიონებში მცხოვრები მოსახლეობის ინფორმირებულობა ელექტრონულ არჩვენებზე

გთავაზობთ, ინტერვიუს “ჟურნალისტთა ქსელი გენდერული თანასწორობისათვის” პროექტის „მაღალმთიან რეგიონში მცხოვრები ამომრჩევლების ინფორმირებულობა ელექტრონულ არჩევნებზე“ კოორდინატორთან მარიკა ვაჭარესთან.

_ რა იყო პროექტის მიზანი და რამდენად მიიტანეთ თქვენი სათქმელი ტრენინგის მონაწილეებთან.

_ პროექტის მიზანი იყო მაღალმთიან რეგიონებში მცხოვრები მოსახლეობის ინფორმირებულობა ელექტრონულ არჩვენებზე. შესაბამისად, ქვეყნის 6 რეგიონში (იმერეთი, სამეგრელო, გურია, აჭარა, შიდა ქართლი, სამცხე-ჯავახეთი) თემატური საინფორმაციო შეხვედრები დაიგეგმა და ჩატარდა, რომელიც პროექტის ერთი კომპონენტი იყო. არანაკლებ მნიშვნელოვანი და საჭირო იყო მედია კომპონენტი, რომელიც რეგიონული მედიის საშუალებით ფართო საზოგადოების ინფორმირებულობას მოიცავდა. შესაბამისად, ამ ორმა აქტივობამ მოგვცა შესაძლებლობა ჩვენი სათქმელი ფართო საზოგადოებისთვის გვეთქვა და აგვეხსნა რა სიახლეები ელოდებათ მათ საარჩევნო უბნებზე არჩევნების დღეს.

_ უფრო მეტად რა საკითხებზე გაამახვილეთ ყურადღება ტრენინგის მიმდინარეობისას.

_ 2024 წლის 26 ოქტომბერს, საქართველოს პარლამენტის არჩევნები ელექტრონული ტექნოლოგიების გამოყენებით ტარდება. ეს არის პირველი ფაქტი, როდესაც ქვეყნის მაშტაბით არსებულ უბნებზე (გამონაკლისების გარდა) ამომრჩეველი ხმას ელექტრონულად მისცემს. ეს იყო თემა, რაზეც შეხვედრებზე მოსულ ადამიანებს ვესაუბრეთ. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ელექტრონული არჩევნების გამოცდილება საქართველოში ამომრჩევლის მცირე ნაწილს აქვს – მხოლოდ მათ, ვინც 2018 წლის შემდეგ ჩატარებულ სხვადასხვა დონის არჩევნებზე, საპილოტე პროგრამისთვის შერჩეულ უბნებზე აძლევდა ხმას. ტრენინგზე ყურადღება გამახვილდა ხმის მიცემის პროცედურებზე. კერძოდ, უბანზე, სადაც ელექტრონული არჩევნები ტარდება, სამაგიდო სიები აღარ არის საჭირო. მარკირების შემდეგ, ამომრჩეველს სპეციალური, ვერიფიკაციის აპარატი ელექტრონული პირადობის მოწმობის ან პასპორტის გატარებისას ამოიცნობს. მონიტორზე გამოჩნდება მისი ფოტო – რაც მეთვალყურეებს შედარების საშუალებას აძლევს. ვინაობის ელექტრონულად დადასტურების შემდეგ, ამომრჩეველს გადაეცემა ჩვეულზე ოდნავ დიდი ზომის ქაღალდის ბიულეტენი და კონვერტი. ნახევრად ღია კაბინაში ხმის მიცემის დროს, მან სპეციალური მარკერით უნდა გააფერადოს წრე – რომლის გასწვრივაც მისთვის სასურველი პოლიტიკური სუბიექტის დასახელება წერია. ამის შემდეგ, ბიულეტენი იდება სპეციალურ ჩარჩო-კონვერტში, არჩევანის ფარულობისთვის. კაბინიდან გამოსული ამომრჩეველი ხმის მთვლელ აპარატთან მიდის და კონვერტს მასზე იმგვარად ათავსებს, რომ ბიულეტენის ცარიელი, უკანა მხარე იყოს ზევით. ბიულეტენს თვითონ აპარატი „გადაყლაპავს“/წაიღებს, კონვერტიდან ოდნავ ამოწეული ნაწილით და საბოლოოდ, მის ქვეშ განთავსებულ ურნაში აგდებს. ურნაში იყრება ყველა ბიულეტენი, „გაფუჭებულის“ გარდა. რამდენიმე წამში აპარატის ეკრანზე ჩნდება შესაბამისი წარწერა – რომ ბიულეტენი მიღებულია. ამომრჩეველი უნდა დაელოდოს ამ წარწერას, რადგან შესაძლოა – აპარატმა ბიულეტენი უკან დააბრუნოს. ასეთ დროს, შესაძლებელია დაბრუნებული ბიულეტენის ხელმეორედ მოთავსება აპარატში. თუკი ამ დროს ამომრჩეველი უკვე წასულია საარჩევნო უბნიდან, მისი ხმა დაიკარგება, რადგან ის ვერც ხელმეორედ ცდის და ვეღარც ახალ ბიულეტენს მისცემენ. ეს იყო ის პროცედურული საკითხები, რაზეც ჩვენ შეხვედრებზე და რეგიონული მედიის საშუალებით ამომრჩევლებს ვესაუბრეთ.

_ რომელი საკითხებით დაინტერესდა ტრენინგის მონაწილეები.

_ ტრენინგის მონაწილეები პროცედურული საკითხებით დაინტერსედნენ. განსაკუთრებით კითხვები დაისვა აპარატის მუშაობასთან და ელ-ენერგიის გამორთვის შემდეგ იქნება თუ არა ხმის მიცემის პროცესის წარმართვა შეუფერხებლად.

 _ რამდენად ინფორმირებული იყო მაღალმთიან ადგილებში ამომრჩევლები?

_ ნაკლებად ინფორმირებული იყო, შესაბამისად მათ ჩაინიშნეს საკითხები სხვისთვის გაზიარების მიზნით. საინტერესო იყო მათთვის ვიზუალური მასალა, რომელსაც ფოტო-ვიდეოს სახით ვაწვდიდით. ეს მათ დაეხმარებათ საარჩევნო დღეს უბანზე მისულებმა სწორად გააფერადონ და ხმის მიცემის პროცედურები დაიცვან.

არასამთავრობო ორგანიზაცია ,,ჟურნალისტთა ქსელი გენდერული თანასწორობისთვის“ პროექტი „მაღალმთიან რეგიონში მცხოვრები ამომრჩევლების ინფორმირებულობა ელექტრონულ არჩევნებზე“ USAID-ისა და IFES-ის ფინანსური მხარდაჭერით განახორციელა.