ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში, სულ 4 545 ჰექტარ საყანე ფართობზე ითესება სიმინდის კულტურა. ეს ფართობები წარმოადგენს კერძო საკუთრებას, რომელიც ან სოფლებშია, ან იმ ტერიტორიებზე, სადაც კომუნისტურ ხანაში სარგებლობის უფლებით ჰქონდათ აღებული, შემდეგ კი, კერძო საკუთრებაში დაკანონება მოხდა.
ბოლო წლების მანძილზე, სიმინდის მოსავალმა იკლო. თუმცა, წლევანდელი მოსავალი, როგორც არასდროს, ისე მცირე იყო და ამას ყველა სოფლის მცხოვრები ადასტურებს.
საშუალოდ, მხოლოდ რამდენიმე სოფელში მოხდა (ძიმითი, ნაგომარი, გურიანთა…) შედარებით მეტი ფართობის დახვნა-დათესვა. დანარჩენ სოფლებში კი, მინიმალურმა რაოდენობამ, 20-იოდე ოჯახმა თუ დაამუშავა კუთვნილი საყანე მიწა.
დღეის მდგომარეობით, ოზურგეთში, ბაზარსა თუ სხვა სავაჭრო სივრცეში, სადაც სიმინდსა თუ ფქვილს და ღერღილს ყიდულობდნენ, ყველგან დეფიციტია და არაერთხელ ისმის კითხვები, სიმინდს თუ შემოიტანენ გასაყიდად. აქ მხოლოდ ფრინველისთვის განკუთვნილ წითელ, წვრილმარცვლიან სიმინდს თუ შეხვდებით.
_ ფქვილს 4,50 ლარად ვყიდი. სიმინდი არ არის… _ გვეუბნებიან ოზურგეთის ბაზარში.
_ წისქვილი რომ გიდგათ, აბა, რას ფქვავთ?
_ გაჩერებულია წისქვილი. ეს ფქვილი სახლიდან წამოვიღე. მალე ამასაც ვერ შეველევი. თეთრი, ხარისხიანი სიმინდი საერთოდ აღარ შემოდის! ეძებს ხალხი საყიდლად და არსად არის, _ გვეუბნება გამყიდველი.
მართლაც, ბაზრის მთელ ტერიტორიაზე, ასევე, გარე ვაჭრობის სივრცეში, თეთრი, ცნობილი აბაშური ჯიშის სიმინდი არსადაა. როცა ამ დროს (სხვა დროსაც) ყველგან იდგა სიმინდით სავსე ტომრები.
_ კი, ბატონო, ვყიდდი ყოველთვის. თხინვალში ვცხოვრობ. ჭახვათაში ერთი ჰექტარი ფართობი ძლივს დავთესე და ტონანახევარი სიმინდი გაჭირვებით ავიღე. საშინელი ამინდები იყო. ზოგადად, ხალხმა ვერ დათესა… ასეთი წელი მართლა არ მახსოვს. აღარაა სიმინდი… _ გვითხრა მარცვლეულზე მოვაჭრე მამაკაცმა, რომელიც გურიის ქუჩაზე მრავალი წელია, ამ საქმითაა დაკავებული, ვინაობის დასახელება კი არ ისურვა.
_ სიმინდის მოსავლით წელს ყველა უკმაყოფილოა. ერთად მოგვადგა უამრავი გასაჭირი. ჯერ საყანე ფართობების ღობეების შეკეთებაც ვერ მოახერხა ხალხმა. მერე ისეთი სიძვირე იყო, ჩვენს სოფელში 15 ოჯახს თუ ჰქონდა დათესილი ყანა. მე 2 ათას კვმ საყანე ფართობი მაქვს და ყველაზე ნაკლები მოსავალი წელს მივიღე. რა დამიჯდა, ის იკითხეთ! ორასიოდე კილოგრამი თუ გამომდის ხარჯს ზემოთ… მოკლედ, ისეთი ამბავია, რომ არ იცი, რა თქვა. იყო წლები, არც სიმინდი იყო, არც პური და გადავრჩით. რაღაცას შევძლებთ. არ დავიხოცებით, მაგრამ, წინსვლა გვინდა, უკეთესობა გვინდა და უარესობაა. ესა ცუდი, _ გვეუბნება სოფელ ჭანიეთის მკვიდრი ჯუმბერ სურგულაძე.
ოზურგეთის ბაზარში ახლა მხოლოდ შინაური პირუტყვისა და ფრინველისთვის განკუთვნილ მარცვლეულს თუ იყიდით. ფასები კი ასეთია: ხორბალი 1,30 ღირს, ქერი _ 1,50, წითელი, წვრილმარცვლიანი სიმინდი _ 1,30 ან 1,50 ლარი.
რაც შეეხება ცნობილ ბატიბუტას ჯიშს, მას აქა-იქ თუ ნახავთ და ისიც გამყიდველ ქალბატონებს, პლასტმასის ქილებსა თუ ბოთლებში ჩაყრილი და თავმოკრული, გამოკიდებული აქვთ თავიანთ ფარდულებში.
_ ჩრჩილისგან ვიცავთ ასე. სადღაა სიმინდი, მალე სატირლად იქნება საქმე! _ გვითხრა ქალბატონმა, როცა “ჭერში” ჩამოკიდულ სიმინდზე ვკითხეთ.
რამ გამოიწვია დეფიციტი, რატომ დაეძებს ხალხი ასე სიმინდის ტაროს, მარცვალს, უმეტესად, ბითუმად შესაძენად, თავის თვალსაზრისს აგრონომი აკაკი ღლონტი გამოთქვამს:
_ სიმინდის კულტურა ამერიკიდან არის შემოსული და ხომ არ გვავიწყდება, რომ მსოფლიოში ბევრგან მოჰყავთ?! ჩვენთან სიმინდს კი თესავენ, მაგრამ ჩვენივე მარაგის იმედად არასდროს ვიყავით. სიმინდი შემოდიოდა უკრაინიდან, აფრიკიდანაც კი. კარგად ვიცით ისიც, რომ მსოფლიო ბაზარზე, შესაბამის სივრცეში, გაძვირდა ტვირთბრუნვა, გაძვირდა საწვავიც; უკრაინაში ომია… ეს ხელშესახები მიზეზებია, რომ სიმინდი არ არის. აქვე ვიტყვი, რომ წლევანდელი მოსავალი, როგორი მცირეც უნდა იყოს, აღებული კი არის, მაგრამ ჯერ ხომ ხმელი არაა და რეალიზება ნაკლებად ხდება. იქედან გამომდინარე, რომ მოსავალი ბევრი არ იყო, ოჯახები ნაკლებად ყიდიან. ბითუმად ჩაბარება არ ხდება. ამიტომ გაჩნდა დეფიციტი.
ახლა იმ კუთხით შევხედოთ, რომ მეურნის ნაშრომს ფასი დაედო _ გაძვირდა სიმინდი. ეს ფაქტი კარგია მისთვის, ვინც კარგი მოსავალი მიიღო. ვიღაც ხომ არის კმაყოფილი, რომ ბევრად მაღალ ფასში გაყიდის სიმინდს თუ ფქვილს, ვიდრე წლების წინ ყიდდა? ასე რომ, კი არის სიმინდის სიმცირე წელს, თუმცა ტრაგედიას ნუ შევქმნით, _ თქვა აკაკი ღლონტმა.
_ სიმინდის მოსავლის სიმცირე იმანაც გამოიწვია, რომ მუშახელიც არ არის. საყანე ფართობები შემოუღობავია ან ისეა დაზიანებული, რომ შეკეთების გარეშე იქ არ შეიძლებოდა დათესვა. ამიტომაც ვერ დათესა ბევრმა. რა თქმა უნდა, წელს ძვირი იყო საწვავი. ნისიად ფართობების დახვნაზეც, ყველა ტრაქტორისტმა უარი თქვა. ბევრი ფაქტორი აღმოჩნდა, რამაც სერიოზულად იმოქმედა იმაზე, რომ სიმინდი დეფიციტი გამხდარიყო, _ გვითხრა ოზურგეთის მერის წარმომადგენელმა სოფელ გურიანთაში გია ფასიეშვილმა.
სოფლებში იხსენებენ იმ ხელშეწყობის პროგრამას, როცა “ქართული ოცნების” ხელისუფლებაში მოსვლის საწყის წლებში, ხალხს უფასო ხვნა-თესვა შესთავაზეს და თითქმის ყველამ დათესა კუთვნილი საყანე ფართობი.
თუმცა, ოფიციალური სამსახურები ამის თაობაზე უკვე მოკლე პასუხებით შემოიფარგლებიან:
_ დახმარება მუდმივად არ და ვერ გაგრძელდება. ყველა პროგრამას აქვს დასაწყისი და დასასრული. ისე კი მრავალი პროგრამა არსებობს მეურნეთათვის დასახმარებლად. ამჟამად, მაგალითად, თხილის კულტურის გაუმჯობესების ხელშესაწყობად, პირდაპირ პრემიერ-მინისტრის ინიციატივით დაიწყო დახმარება. ერთ ჰექტარ ფართობზე ფერმერები 500 ლარის დახმარებას მიიღებენ პესტიციდების შესაძენად, _ გვითხრეს ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის მერიაში.
ავტორი
