ნოდარ ებანოიძე “გურია ნიუსთან“ აუდიტის სამსახურის დანაშაულებრივი სქემებზე საუბრობს და ამბობს, რომ ამ საჯარო უწყებაში პრივილეგირებულ თანამშრომელთა სია არსებობდა, რომლებიც ყოფილ მმართველ პოლიტიკურ ძალასთან იყვნენ დაახლოებულნი და მათი ხელფასები თუ პრემიები გაცილებით აღემატებოდა იმ პირების ყოველთვიურ შემოსავალს, რომლებიც უშუალოდ აუდიტს აწარმოებდნენ.
ნოდარ ებანოიძე აცხადებს რომ სახელმწიფო აუდიტის სამსახური მთელი ამ წლების განმავლობაში სრულიად მმართველი პოლიტიკური ძალის დაკვეთებს ასრულებდა, რის გამოც სამსახურმა ფუნქცია სრულიად დაკარგა. დროებითი საგამოძიებო კომისიის თავმჯდომარე ფიქრობს რომ ანგარიშის მომზადებისას ბევრი ისეთი საკითხი გამოიკვეთა რაზეც გამოიძიება აუცილებლად უნდა დაიწყოს.
_ ბატონო ნოდარ, საპარლამენტო კომისიამ უკვე დაასრულა აუდიტის სამსახურის შემოწმება, რაც 2012 წლის პერიოდს მოიცავდა და მალე, კომისია ანგარიშით წარსდგება პარლამენტის წინაშე.
რა სახის დარღვევები გამოიკვეთა ყველაზე აშკარად და რა არგუმენტები აქვს მათზე საპარლამენტო უმცირესობას?
_ ზოგადად ასეთი შემოწმების მიზანია არა დარღვევების გამოვლენა, არამედ რამდენად სწორად ასრულებს თავის მოვალეობას აუდიტის სამსახური. ეს არის პარლამენტის წინაშე ანგარიშვალდებული ორგანო თავისი მოვალეობით, ასევე უმაღლესი სახელმწიფო მაკონტროლებელი ორგანო. ეს არის სამსახური, რომელიც ყველაზე მეტად დამოუკიდებელი უნდა იყოს თავისი არსით. იმის გამო, რომ ბოლო წლებში ამ სამსახურში ბევრი არასასურველი ვითარება იყო, წარმოჩინდა ისეთ ორგანოდ, რომელიც მთლიანად ემორჩილებოდა მმართველი პოლიტიკური ძალის ინტერესებს. ამის მრავალი ასპექტი აღმოჩნდა და იოლიც არის მათი ჩამოთვლა. ამ სამსახურისათვის მთავარი იყო არა ქვეყანაში არსებული რეალური სურათის ასახვა, ან ქვეყანაში არსებული ბიუჯეტის ხარჯვის კონტროლი, არამედ როგორ შესრულებულიყო ის დავალება რომელიც მაშინდელ ხელისუფლებას ჰქონდა. არის დარღვევები, რომელიც რიგი მიმართულებით არსებობს. ეს არის იგივე ბიუჯეტის დაგეგმარების კუთხით. ხდებოდა შტატების 350- 400 მდე ადამიანამდე დამტკიცება, როცა პრაქტიკულად ამის ნახევარი ადამიანი მუშაობდა. ბიუჯეტიდან წაღებული სახსრები კი ხმარდებოდა იგივე ადამიანების პრემირების თემას. აუდიტის სამსახურში სპეციფიკური საკითხია პრემირება, რომელიც კანონით აკრძალული არ არის. ეს თემა ძალიან ბუნდოვანია. პრემიების გაცემა, თუ არის სახსრები, ასიგნებები, არ არის კანონით აკრძალული. მაგრამ სხვაა, რამდენად სამართლიანია ეს პროცესი. ფულად ჯილდოს სჭირდება შესაბამისი დამტკიცება და დასაბუთება, თუ რატომ გაიცა. ჩვენ იქ ვნახეთ თანხების არასწორი მიღება, თანამდებობის პირებისა და შტატგარეშე მოსამსახურეებისგან. ვნახეთ ასევე რომ, თვითონ აუდიტის პროცესი არ არის შესაბამისი საჯარო დაწესებულებისათვის. კანონი იმდენად გამარტივდა, რომ ნებისმიერი ქმედების გამართლება შეიძლებოდა აუდიტის სამსახურში. მაგალითისთვის შეიძლება ითქვას რომ, ჩატარდა შემოწმება დაიდო ანგარიში, აქტი და ეს აქტი შეიძლება 2 წელი ყოფილიყო თაროზე ვიღაცის ნებაზე და არა კანონის, დამტკიცებულიყო ან არ დამტკიცებულიყო. ძირითადში წარმოჩინდა, რომ პრივილეგირებული იყო არა აუდიტის შემსრულებელი ადამიანები, არამედ აპარატის თანამშრომლები, რაც კიდევ ერთხელ მიანიშნებს იმაზე რომ ეს სამსახური არასწორი მიმართულებით მიდიოდა.
– შესწავლილი იქნა თუ არა შემომწირველების გახმაურებული საქმე და ხომ არ უკავშირდება ნათია მოგელაძის სამსახურიდან წასვლა თქვენი კომისიის მიერ აღმოჩენილ დარღვევებს?
_ მე ვერ ვიტყვი რას უკავშირდება ქალბატონი მოგელაძის წასვლა სამსახურიდან. ჩვენ საკმაო ხანი ვიმუშავეთ, იანვრიდან და ქალბატონი მოგელაძე ახლახანს წავიდა სამსახურიდან. მე ეჭვი მაქვს, ეს არ უნდა იყოს კომისიის მუშაობის მიზეზი. რაც შეეხება ამ მიმართულებას, ეს ყველაზე რთული იყო ჩვენი კომისიისათვის სამუშაოდ. ის ფორმატი, რომელშიც ვიყავით, არ ითვალისწინებდა საგამოძიებო ელემენტებს, უფრო მეტად მოიცავდა სუფთა აუდიტორულ შემოწმებას. ჩვენ ამოვედი სტატისტიკით და ვნახეთ დოკუმენტები. კანონმდებლობა შეიქმნა ისეთი, რომ იძლეოდა სუბიექტური მოსაზრებების ადვილად მიღების შესაძლებლობას და ამის კანონით გამართლებას. სტატისტიკა რომ ვახსენე, ვგულისხმობ რომ “ნაციონალური მოძრაობის” შემომწირველთა თანხები 6,5 -ჯერ უფრო მეტი იყო, ვიდრე “ქართული ოცნების”. ამიტომ, ამ სამსახურის მიზანი ადვილი დასადგენია, წარმოადგენდა იმას, რომ ყველა საშუალებით მოესპოთ ყველაზე ძლიერი პოლიტიკური ოპონენტი. ჩვენ დავსვით ანგარიშში საკითხი, რომ იმ ფორმატში საქმის ასე იოლად მიჩქმალვა არ შეიძლება. მე ვთავაზობ პარლამენტს სპეციალურად ამ საკითხის დაწვრილებით შესწავლას თუ რა სქემებით არჩევდნენ ადამიანებს რომელიც ხდებოდა მათი დაკვირვების საგანი.სქემები ვერ ვნახე, თუმცა არის რაღაც პროგრამები. ამის აღმოჩენა საინტერესოა რომ მომავალში მსგავსი რამ არ განმეორდეს.
_ ბატონო ნოდარ, წინასაარჩევნო და შემდგომ პერიოდშიც, მედიას ძალიან უჭირდა კონკრეტული საჯარო ინფორმაციის მიღება აუდიტის სამსახურიდან. შეისწავლეთ თუ არა შესული საჯარო წერილების რაოდენობა და მათზე რეაგირების მექანიზმები და ასევე საშტატო ნუსხა მედიასთან ურთიერთობის მიმართულებით? მოგახსენებთ, რომ ერთი ადამიანის, ფატი მამიაშვილის გარდა, მედიას არ ჰქონდა საშუალება მის შემცვლელს დაკავშირებოდა.
_ ეს საკითხი ვფიქრობ რომ საკმაოდ სრულად იქნა შესწავლილი. ვნახეთ ყველა ის პრობლემები რომელიც ყველას ექმნებოდა საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვასთან დაკავშირებით. განსაკუთრებით თქვენ “გურია ნიუსს” ალბათ იმიტომ რომ ყველაზე მეტი მცდელობები თქვენ გქონდათ და ვისაც მეტი მცდელობა აქვს, ბუნებრივია მეტი ხელის შეშლა აქვს. რიგ შემთხვევებში აკმაყოფილებდნენ საჯარო ინფორმაციაზე მოთხოვნებს, თუმცა ამის გაჭიანურება თვეობით გრძელდებოდა, როცა ალბათ ინფორმაციის მიღება ფასსაც კარგავს. ჩვენ ვნახეთ ასევე რომ ფაქტობრივად 2011 წლის განმავლობაში, ოფიციალურ ვებგვერდზე არანაირი ინფორმაცია არ დადებულა და ეს იყო ჩაკეტილი ორგანიზაცია ამ კუთხით, რადგან ინფორმაციის მიღება თითქმის შეუძლებელი იყო.
_ წინასაარჩევნო პერიოდში აუდიტის სამსახურში ხელოვნურად ხდებოდა შტატების გაბერვა, რაც შემდგომ გამოიყენებოდა საარჩევნო რესურსისთვის, კონკრეტულად კი “ნაციონალური მოძრაობის” სააგენტოდ, ბევრი მათგანი ან ტერენერად იყო გადანაწილებული სხვადასხვა რაიონში, ან საოლქო კომისიებში
_ შტატების გაბერვა, კიდევ ერთხელ დავაზუსტებ, რომ არა მხოლოდ არჩევნების წელს ყოველწლიურად 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, წლებშიც ხდებოდა. ასე იყო საბიუჯეტო კანონში მტკიცდებოდა ჯერ 400 შემდეგ 350 შტატი რომელიც შემდგომ აღარ ივსებოდა. მარტო 2012 წელს 350 შტატიდან მხოლოდ 211 შტატი იყო დაკავებული. დანარჩენი ეს თანხა, რომელიც მოყვებოდა შტატებს და ბიუჯეტს, ნაწილდებოდა პრემიებზე. მაგ: ერთ-ერთ მოადგილეს შოთა თარხნიშვილს 2012 წელს აღებული აქვს 140 000 ლარამდე.
_ ბატონო ნოდარ, აუდიტის სამსახურის მიერ მკაცრად იყო გასაიდუმლოებული პრემიების თემა, თქვენს მიერ მოკვლეული მასალების მიხედვით, ვითარება საკმაოდ საინტერესოდ გამოიყურება…
_ საერთოდ ჩვენ გავასაჯაროვეთ კონკრეტული ადამიანები, რომლებსაც აღებული ქონდათ ანაზღაურება. ამასთან დაკავშირებით, შენიშვნები ჰქონდათ ჩვენს ოპონენტებს, რომ ეს პირადი საიდუმლოა. თუმცა ისინი საჯარო პირები იყვნენ და ვერ ვხვდები რატომ იყო ეს პირადი საიდუმლო. ამიტომ ჩვენ ეს გავასაჯაროვეთ ჩვენ დაგვჭირდა სახელები და გვარები რატომ? ადამიანები რომლებიც არ იყვნენ დაკავებული უშუალო საქმიანობებით, სწორედ ისინი იღებდნენ პრემიების თანხის დიდ ნაწილს. მაგალითებიც გვაქვს, ყველა აუდიტორის ხელფასს აღემატებოდა ერთი სამსახურის, შიდა დეპარტამენტის და აპარატის თანამშრომლების ხელფასები. პრივილეგირებულები იყვნენ უფრო ის ადამიანები, რომლებიც დაახლოებული იყვნენ თვითონ მმართველობასთან. სწორედ ამას გავუსვით ხაზი ჩვენ და ვთქვით სახელები და გვარები.
