კანდი წარმოადგენს ნატურალური თაფლის ან ინვერსირებული სიროფისა და შაქრის პუდრისგან მომზადებულ ცომს, რომელსაც, მისი თვისებების გასაუმჯობესებლად, სხვადასხვა მინარევებს უმატებენ. უკანასკნელ ხანს, მეფუტკრე სპეციალისტები დიდ ყურადღებას აქცევენ კანდის მომზადებას, რაც განპირობებულია მისი მრავალი უპირატესობით ფუტკრის თხევად საკვებთან შედარებით.
ეს უპირატესობებია:
_ კანდის მიცემა ფუტკრისთვის დღე-ღამის ან სეზონის ნებისმიერ დროს შეიძლება, რადგან ის არ იწვევს ფუტკრის აღელვებას, ქურდობას და სხვა უარყოფით შედეგებს, რაც თხევადი საკვების _ შაქრის სიროფის მიცემას ახასიათებს;
_ მიცემულ კანდს ფუტკარი მთლიანად იყენებს საკუთარ საკვებად და მარაგად არ ინახავს;
_ მისი მიცემა ფუტკრისთვის მოითხოვს შრომისა და დროის ნაკლებ დანახარჯს;
_ კანდში ადვილია საკვებდანამატების, ვიტამინების, ფერმენტების, სტიმულატორების, სამკურნალო პრეპარატების ჩართვა;
_ მომზადებული კანდი ვარგისია დიდი ხნის, რამდენიმე თვის განმავლობაშიც კი, მაშინ როცა შაქრის სიროფი მხოლოდ 3-4 დღის განმავლობაშია ვარგისი.
კანდის გამოყენებას სპეციალისტები ურჩევენ შემდეგ შემთხვევებში:
_ ყოველთვის, როცა რაიმე მიზეზის გამო ვერ ხერხდება ფუტკრის მაღალხარისხოვანი თაფლის მომარაგება საზამთროდ, სიროფის მიცემა კი დაგვიანებულია;
_ საზამთროდ, ნორმალურად მომარაგებული ფუტკრის ოჯახების შემთხვევაშიც კი, როცა შემოდგომა-ზამთრის I ნახევარი თბილია, ფუტკარი აქტიურია, მეტ საკვებს ხარჯავს, ჩარჩოებზე დედა ფუტკარი ინტენსიურად დებს კვერცხს. ზამთრის მეორე ნახევარი ცივია, ფუტკარი კრავს გუნდას უთაფლო ჩარჩოებზე, დაბალი ტემპერატურის გამო კი გვერდით, თაფლიან ჩარჩოზე გადასვლა არ შეუძლია და იღუპება, მაშინ, როცა სკაში თაფლის მარაგი შეიძლება საკმაო იყოს. ასეთ პირობებში 0,5-1 კგ კანდის ნაჭერმა შეიძლება იხსნას კარგი ოჯახი დაღუპვისგან;
_ დედა ფუტკრების გამოყვანისას, ძირითად საკვებად მცირეზომიან ნუკლეუსებში, როცა საკვების დამოუკიდებლად შევსება მცირე ოჯახს არ შეუძლია, შაქრის სიროფი კი პროვოცირებას უწევს ქურდობის განვითარებას;
_ დედა ფუტკრის გადაგზავნისას გალიებით, ასევე, უჩარჩოო პაკეტებით ფუტკრის ოჯახების გადაგზავნისას;
_ ფუტკრის საკვებად წლის ნებისმიერ დროს;
_ ფუტკრის სამკურნალოდ აქტიურ და, განსაკუთრებით, მოსვენების პერიოდში, როცა დაავადებული ოჯახი აღმოაჩინეთ; გვიან, როცა სიროფში შერეული პრეპარატების მიცემა უკვე აღარ შეიძლება _ ამ შემთხვევაში იყენებენ სამკურნალო კანდს, რომელშიც შერეულია შესაბამისი სამკურნალო პრეპარატი;
როგორც ხედავთ, კანდს მრავალი უპირატესობა გააჩნია თხევად საკვებთან შედარებით, მაგრამ არსებობს გარკვეული სიძნელეებიც: 1-2 კგ-ზე მეტი რაოდენობისას მისი მომზადება ხელით (მოზელა) ძალიან შრომატევადია; მხოლოდ ნატურალურ თაფლზე მომზადებული კანდი ძვირია, თანაც ყოველთვის არ არსებობს დაავადებებისგან გარანტირებულად თავისუფალი თაფლის საკმაო რაოდენობა.
პირველი სიძნელის გადასაჭრელად, დიდ საფუტკრეებში და სამრეწველო საწარმოებში იყენებენ ელექტროფიცირებულ ცომსაზელ აგრეგატებს. მეორე სიძნელის გადასაჭრელად კი, თაფლს ჩაანაცვლებენ ინვერსირებული სიროფით. ინვერსირებული სიროფი _ შაქრის სიროფია, რომელშიც რთული შაქრები დაშლილია. ასეთ სიროფს ფუტკარი ისევე ადვილად ინელებს, როგორც თაფლს. გარდა ამისა, ინვერსირებული სიროფი თავისუფალია სხვადასხვა დაავადების გამომწვეებისგან. შაქრის სიროფის ინვერტირების მრავალ მეთოდთაგან, კანდის დასამზადებლად საუკეთესო გამოდგა მელნიჩუკის მეთოდი, რომელიც ითვალისწინებს შაქრების ინვერსიას დაბალ ტემპერატურაზე ნატურალური თაფლის ფერმენტების საშუალებით. ამ მეთოდით დამზადებული ინვერსირებული სიროფი არ შეიცავს ფუტკრისთვის დამღუპველ შენაერთებს, რაც, დამახასიათებელია შაქრის ორგანული მჟავებით ინვერსიის დროს.
გურიაში იყიდება ორი სახის სამკურნალო კანდი:
_ სამკურნალო კანდი სტიმულატორებით;
_ სამკურნალო ვარდისფერი კანდი სტიმულატორებით და ცილოვანი დანამატებით.
ორივე სახის კანდი შეიცავს: შაქრის პუდრს, თაფლით დაბალ ტემპერატურაზე ინვერსირებულ სიროფს (მელნიჩუკის მეთოდით), ოთხი სახის სტიმულატორს (კობალტი, პეპსინი, ეპიბრასინოლიდი, ზღვის მარილი) და ანტიბიოტიკების ნაკრებს _ ბაქტოპოლს. კანდში შემავალი თითოეული სტიმულატორი ცალ-ცალკე 15-20%-ით ზრდის დედა ფუტკრის კვერცხმდებლობას, ასევე გამოზრდილი ფუტკრის ხარისხს. ბაქტოპოლი წარმოადგენს ბოლო თაობის ხუთი ძლიერმოქმედი ანტიბიოტიკის ნაზავს, იგი ეფექტურია ამერიკული, ევროპული, რიკეტრიოზის და სხვა ნაწლავური ინფექციების სამკურნალოდ.
მეორე სახის კანდი _ სამკურნალო ვარდისფერი კანდი სტიმულატორებით და ცილოვანი დანამატებით, დამატებით შეიცავს მშრალ რძეს, სოიოს შროტს, საფუარს და ალბუმინს. ამ ტიპის კანდი განსაკუთრებით ეფექტურია გაზაფხულზე და შემოდგომაზე, ფუტკრის მასის ზრდის პერიოდში, ან ნებისმიერ სხვა დროს, აქტიურ პერიოდში, როცა ცუდი ამინდების გამო, ბუნებრივი ყვავილის მტვრის მოდინება სკაში შემცირებულია. ამ დროს ცილოვანი დანამატებით გამდიდრებული კანდით კვება 30-35%-ით ზრდის დედა ფუტკრის კვერცხმდებლობას, აუმჯობესებს გამოზრდილი ფუტკრის შრომის უნარს და სიცოცხლის ხანგრძლივობას.