ეროვნულ სასწავლო გეგმაში ცვლილებებია. სასწავლო წლის ხანგრძლივობა 35 კვირამდე იზრდება, სკოლებში მეორე უცხო ენის სწავლება მეხუთე კლასიდან შემოდის, ცვილებები ეხება სადამრიგებლო და აბიტურის საათებსაც.
ეროვნული სასწავლო გეგმაში განხორციელებული ცვლილებების შეფასება ჩვენ „საქართველოს განათლების ლიგის“ თავმჯდომარეს და ექსპერტს განათლების საკითხებში მანანა ნიკოლაიშვილს ვთხოვეთ.
_ ქალბატონო მანანა, განათლების სამინისტროს ინიციატივით საქართველოს პარლამენტმა მიიღო ცვლილება და ზამთრის არდადეგების ხარჯზე, სასწავლო წლის ხანგრძლივობა 35 კვირამდე გაზარდა. რამდენად მიზანშეწონილად მიგაჩნიათ თქვენ ეს გადაწყვეტილება. იყო თუ არა სასწავლო წლის ხანგრძლივობის გაზრდა საჭირო?
_სასწავლო წლის ხანგრძლივობის გაზრდა 2 კვირით ძალიან კარგია. ეს განათლების ხარისხის გაუმჯობესებას გამოიწვევს. ბავშვებს ცოდნა უფრო გაუმყარდებათ. მაგრამ მე არ ვარ მომხრე, რომ სწავლა 15 სექტემბერს დაიწყოს. ჩემი აზრით, სწავლის დაწყების ყველაზე კარგი თარიღი პირველი სექტემბერია. კარგად გამოჩნდა, რომ ზამთრის არდადეგების შემცირების ხარჯზე, სასწავლო დროის ხანგრძლივობის გაზრდა, მრავალი წლის მანძილზე, არაეფექტური იყო. არავინ არ მივა იმ პერიოდში სკოლაში, რაც მათ სასწავლო დღეებად გამოაცხადეს. არ იქნება დასწრება. საქართველო გეოგრაფიულად ისეთ სარტყელშია, სწავლა ივნისშიც არცერთ შემთხვევაში არ უნდა იყოს.
მაისის ბოლოს წყდებოდა სწავლა და ახლაც ასე აჯობებს. ზამთრის არდადეგების 30 დეკემბრიდან 14 იანვრამდე შემცირება, არაფერს მოიტანს, პირიქით, უდისციპლინობისკენ წავა ყველაფერი. სააკაშვილის მმართველობის დროს შემცირდა სწავლის ხანგრძლივობა. ვეუბნებოდი, რომ ამით განათლების ხარისხიც შემცირდებოდა, მათ კი ყური არ შეიბერტყეს. ახალმა მთავრობამ კი ზამთრის არდადეგების ხარჯზე გაზარდა სწავლის დრო. რაც კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, არაეფექტური იქნება. უმჯობესი, ისევ და ისევ, სწავლის 1 სექტემბერს დაწყება იქნებოდა.
_ მეორე უცხო ენის სწავლება მეშვიდე კლასის ნაცვლად მეხუთე კლასიდან დაიწყება. რამდენად სწორია, როდესაც ბავშვი პირველი უცხო ენის სწავლას პირველი კლასიდან იწყებს, ხოლო მეორე უცხო ენა 5 წლის შემდეგ შემოდის სწავლებაში? თქვენი აზრით, იქნება თუ არა უცხო ენის ამგვარი სწავლება ეფექტური?
_ ადრე მეორე უცხო ენის სწავლება მეხუთე კლასიდან იწყებოდა, ხოლო პირველის – მესამე კლასიდან. კლასიკური პედაგოგიკა ამბობს, რომ ბავშვი ჯერ უნდა იცნობდეს საკუთარი დედაენის გრამატიკულ სტრუქტურას და მერე ისწავლოს სხვა. იყო პერიოდები, როდესაც მეორე კლასიდან იწყებდნენ სწავლებას და მაინც ეფექტური იყო. პირველი უცხო ენა მაშინ იყო რუსული, მეორე უცხო ენა ინგლისური, ფრანგული, ან გერმანული და იწყებოდა მეხუთე კლასიდან. სააკაშვილის დროს ერთი უცხო ენა გადაიტანეს პირველ კლასში, მეორე უცხო ენა გადასტყორცნეს მეშვიდე კლასში. ანუ ხელოვნურად გააკეთეს ისე, რომ ბავშვს არ აეთვისებინა უცხო ენა. რაც უფრო ადრეულ ასაკში ასწავლი უცხო ენას ბავშვს, უფრო კარგია, მაგრამ უცხო ენის სწავლების ყველაზე ეფექტური ასაკი პედაგოგიკისთვის მესამე კლასიდანაა.
სააკაშვილმა არ გაითვალისწინა ეს შენიშვნა. ამ ხელისუფლებამ გაითვალისწინა და მეშვიდედან მეხუთეში გადმოიტანა. ვკითხულობ, რატომ არ გადმოიტანა მეორე უცხო ენა მესამე კლასში? თუ პირველ კლასში აწყებინებ ინგლისურს (რაც ძალიან ცუდია), ყველაზე კარგი ვარიანტი იქნებოდა მეორე უცხო ენა მესამე კლასში დაეწყოთ. რატომ აკეთებენ ამხელა შუალედს ამ ორ უცხო ენას შორის? მთელ ხუთ წელია მათ შორის შუალედი.
_ 2014-2015 წლის ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით, კლასის დამრიგებელმა რეგულარულად უნდა ჩაატაროს სადამრიგებლო საათი. სადამრიგებლო საათის მიზანია, მოსწავლის კრიტიკული, ანალიტიკური და შემოქმედებითი აზროვნების განვითარება. სადამრიგებლო საათის ფარგლებში დამრიგებელმა ასაკის შესაბამისად უნდა იმუშაოს შემდეგ მიმართულებებზე: პიროვნული და მორალური განვითარება; გარემოსდაცვითი კულტურის განვითარება; ცხოვრების ჯანსაღი წესის პოპულარიზაცია; უსაფრთხოება და ძალადობისგან თავისუფალი სკოლის პოპულარიზაცია; მოქალაქეობრივ-პატრიოტული ცნობიერების ამაღლება; თვალსაწიერის გაფართოება. დაწყებით კლასებში (I-IV კლასები) არანაკლებ კვირაში ერთხელ უნდა ჩაატაროს კითხვის საათი, რომელიც ორიენტირებული იქნება წიგნიერების კომპეტენციის გაძლიერებაზე შემდეგი მეთოდებით: კითხვის ტექნიკის გაძლიერებით; წაკითხულის განხილვა-გააზრებით; ანალიზის უნარის განვითარებით; მსჯელობის უნარის განვითარებით; პრეზენტაციის უნარის განვითარებით; შემოქმედებითი უნარების განვითარებით და სხვ.თქვენი აზრით, რამდენად აქვთ კომპეტენცია კლასის დამრიგებლებს, სწორედ ამ მიმართულებით ჩაატარონ სადამრიგებლო საათები?
_ დამრიგებლებისთვის ამ პასუხისმგებლობის დაკისრებასთან ერთად ჩნდება კითხვა, რამდენად ეფექტური იქნება და წაადგება ჩვენი ბავშვების განათლების ხარისხს სადამრიგებლო საათები? ყველა დამრიგებელი ხომ არ არის ფილოლოგი, ანალიტიკური წერა რომ ასწავლოს ბავშვებს, ან იმ მიმართულებებში ჩაატარონ გაკვეთილები, რაც თქვენ ზემოთ ჩამოთვალეთ? ყველას აქვს ამის კომპეტენცია? ისეთი ინფორმირებული ბავშვები გვყავს, რომ თუ მასწავლებელს შესაბამის საგანში კვალიფიკაცია არ ექნება, არ დასხდებიან გაკვეთილზე და არ მოუსმენენ მას. კიდეც რომ ხარისხიანად ჩაატარონ დამრიგებლებმა აღნიშნული გაკვეთილები, არის ეს ანაზღაურებადი? დამრიგებლობა კი ანაზღაურებადია, მაგრამ მიზერული თანხაა, 19 ლარი.
ამ 19 ლარში უნდა ჩაატარონ ეს გაკვეთილები? მე ფინანსური უზრუნველყოფის შესახებ არ მსმენია. გადაუხდიან კი დამრიგებლებს? გაკვეთილის ჩატარება ძალიან რთული პროცესია, მას სერიოზული მომზადება სჭირდება.
პირველი, რაც უნდა გაკეთდეს განათლების სისტემაში ისაა, რომ სახელმწიფომ უნდა იფიქროს აღზრდის კონცეფციის შესახებ. რა იდეოლოგიას ეფუძვნება ბავშვის, სტუდენტის, მოსწავლის აღზრდა. უმაღლესი განათლების კანონი საერთოდ არ ცნობს სიტყვა „აღზრდას“. სწორედ ეს მთავარი შენიშვნა ჰქონდა პატრიარქს ამ კანონების მიღებისას. აღზრდაზე იყო მთელი ორთაბრძოლა. მაგრამ აღზრდის სისტემა საერთოდ მოშალეს.
_ ახალი სასწავლო წლიდან, განათლების სამინისტროს ინფორმაციით, „აბიტურის საათები“ გახდება უფრო მოქნილი და მოსწავლის საჭიროებებზე მორგებული. სკოლა დამოუკიდებლად გადაწყვეტს რომელ საგნებში ჩაატაროს "აბიტურის საათი". თქვენი აზრით, როგორ უნდა ჩატარდეს სკოლებში აღნიშნული საათები?
_პირადად მე ვაყენებდი საკითხს, რომ 8 საატესტატო გამოცდის ჩაბარება მეთორმეტე კლასის ბოლოს რთულია. „ქართული ოცნების“ მთავრობამ ეს გაითვალისწინა და გაყო გამოცდები. ოთხს მეთერთმეტე კლასში ატარებს. ეს საგნებია: ქიმია, ფიზიკა, გეოგრაფია და ბიოლოგია. ოთხს – მეთორმეტეში: ქართული, მათემატიკა, უცხო ენა, ისტორია.
წელს მეთერთმეტე კლასელებმა პირველად ჩააბარეს საატესტატო ე.წ. „კატის“ გამოცდები. მათთან არ იყო ჩასმული „აბიტურის საათები“. თუმცა ამის საჭიროება გამოჩნდა. ძალიან ბევრი მეთერთმეტე კლასელი ვერ გავიდა გამოცდაზე იმის გამო, რომ არადამაკმაყოფილებელი შეფასებები ჰქონდათ. ძალიან ბევრი არ იყო მზად და არ გავიდა. აკეთეს ცნობები და ა.შ. ძალიან ბევრი გავიდა და ჩაიჭრა. მათი რიცხვი ათასობითაა.
ეს რაც ჩაიჭრა, მაგრამ ვინც არ გავიდა გამოცდებზე? ამის სტატიასტიკას რატომ არ აქვეყნებს სამინისტრო? მეთორმეტე კლასელებსაც საგამოცდო საგნებში სჭირდებათ „აბიტურის საათები“. იმ საგნებშიც, რომელსაც მეთერთმეტეში აბარებენ , რადგან მერე ერთწლიანი წყვეტა აქვთ და სამინისტრო ეუბნება, რომ ეროვნულ გამოცდებზე უნდა ჩააბარონ ქიმია, ფიზიკა, გეოგრაფია და ბიოლოგია. საბუნებისმეტყველო საგნები გახდა პრიორიტეტული და ამ მიმართულებაზე მოხვედრილი სტუდენტები სახელმწიფოსგან 100%-იან გრანტს იღებენ. ამ საგნებში „აბიტურის საათების“ ჩაუტარებლობით სახელმწიფო მოსწავლეს რეპეტიტორის დაქირავებისკენ უბიძგებს, რისი ფულიც ყველას მშობელს არ აქვს. ამიტომ „აბიტური“ სჭირდებათ როგორც მეთერთმეტე, ასევე მეთორმეტე კლასელებს.
_ კიდევ ერთი სიახლე მომავალი სასწავლო წლიდან პროფესიული კურსების ჩატარებას ეხება. მე-9 კლასელთათვის 500 სკოლაში პროფესიული ორიენტაციისა და კარიერის დაგეგმვის კურსი დაინერგება, რაც განათლების სამინისტროს შეფასებით, მათ პროფესიის არჩევაში დაეხმარებათ. რას იტყვით ამ სიახლეზე?
_ რაც შეეხება პროფესიულ ორიენტაციას, ასე არ ხდება, რომ მეცხრე კლასელს ჩაუტარდება გაკვეთილი და ის აირჩევს პროფესიას. ერთი საგნის სწავლებით ბავშვი ვერ განსაზღვრავს თავის პროფესიულ ორიენტაციას. ამაში თავიდანვე ჩართული უნდა იყოს ოჯახი, სკოლა, მშობლები, მასწავლებლები, ფსიქოლოგები და მრავალწლიანი განსჯის, დაკვირვების შედეგად უნდა მივიდნენ საერთო კონსესუსამდე. ასე უნდა აირჩიოს მოსწავლემ პროფესიული ორიენტაცია. ამას სჭირდება კომპლექსური მიდგომა. ერთი კურსით ეს საკითხი ვერ გადაწყდება.
