ქართული ენის მასწავლებელი ჯავახეთში: „სამი წელია აქაურობას ვეღარ ველევი“

საქართველოს პრეზიდენტის ინიციატივით, 2011 წელს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ შემუშავდა საქართველოში მცხოვრები ეროვნული უმცირესობებისთვის სახელმწიფო ენის სწავლების ახალი სტრატეგია. ახალი სტრატეგიის ფარგლებში ქართული ენის შესასწავლად სამცხე-ჯავახეთში, ქვემო ქართლსა და კახეთში, ეროვნული უმცირესობებისთვის სხვადასხვა ღონისძიებები ხორციელდება, რაც მოიცავს როგორც ფორმალური, ისე არაფორმალური განათლების ხელშეწყობას.

სტრატეგიას ახორციელებს საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს სსიპ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი პროგრამის "ქართული ენა მომავალი წარმატებისთვის" ფარგლებში.

პროგრამა "ქართული ენა მომავალი წარმატებისთვის" ითვალისწინებს სახელმწიფო ენის სწავლების გაძლიერებაზე მიმართულ ისეთ ღონისძიებებს, როგორიცაა: ქართული ენის სწავლების თანამედროვე სასწავლო მასალების შექმნა; არაქართულენოვან სკოლებში ბილინგვური სწავლების დანერგვა; მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ხელშეწყობა და კვალიფიციური კადრის დასაქმება სამცხე-ჯავახეთის, ქვემო ქართლისა და კახეთის ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ რაიონებში და ა.შ.

პროგრამაში უკვე რამდენიმე ასეული მოხალისე პედაგოგია ჩართული, რომლებიც ერთი აკადემიური წლის მანძილზე ცხოვრობენ და წარმატებით ასწავლიან ქართულ ენას ეთნიკურ უმცირესობებს სამცხე-ჯავახეთის, ქვემო ქართლისა და კახეთის რეგიონებში.

პროგრამაში ჩართვა შეუძლია საქართველოს მოქალაქეს, რომლისთვისაც ქართული მშობლიური ენაა და ფლობს აკრედიტებული უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მინიმუმ ბაკალავრის აკადემიურ ხარისხს. პროგრამის მონაწილე იღებს ყოველთვიურ ხელფასს. ამას გარდა, ბაკალავრის ხარისხის მქონე ახალგაზრდები, პროგრამაში მონაწილეობისა და მაგისტრატურის გამოცდების წარმატებით დაძლევის შემდეგ იღებენ სახელმწიფო სამაგისტრო გრანტს. პროგრამის მონაწილეები ცხოვრობენ ადგილობრივ ოჯახებში და რეგიონში რჩებიან ერთი აკადემიური წლის მანძილზე. სკოლაში გაგზავნამდე, ყველა მონაწილე გადის სპეციალურ მომზადებას პედაგოგიკის პრინციპებში.

ხატია მეკოკიშვილი ერთ-ერთია იმ მასწავლებელთაგან, რომელიც ჯავახეთში, კერძოდ, ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის სოფელ ზაკში ქართულ ენას ეთნიკურად სომეხ მოსწავლეებს ასწავლის. ხატია თავად მოგვიყვება, რამ გადააწყვეტინა ჯავახეთში მასწავლებლად წასვლა და როგორ პირობებში უწევს ცხოვრება და მუშაობა.

_ ხატია, რატომ გადაწყვიტეთ მაინც და მაინც ჯავახეთში, ახალქალაქის რაიონში ქართული ენის მასწავლებლად წასვლა?

_ პროექტში "ქართული ენა მომავალი წარმატებისთვის" მოსახვედრად გამართულ კონკურსში როდესაც ვიღებდი მონაწილეობას, მნიშვნელობა არ ჰქონდა, სად გამიშვებდნენ. მინდა ვთქვა, რომ გამიმართლა და ჯავახეთში მოვხვდი.  პროექტი 2011 წლის სექტემბრიდან დაიწყო. ინფორმაცია ამის შესახებ დედამ ტელევიზიით მოისმინა. უკვე შერჩეული იყო პირველი ნაკადის მონაწილეთა სია და გადანაწილებულების იყვნენ სხვადასხვა სოფლებში. დედამ მთხოვა, ყურადღებით ვყოფილიყავი. თუ კიდევ გამოცხადდებოდა კონკურსი, მონაწილეობა მიმეღო. მალევე გამოცხადდა კონკურსი. შევავსე განაცხადი, მაგრამ არ მითქვამს არავისთვის. გამოცდის ჩასაბარებლად რომ დამირეკეს, მაშინ გავამხილე ოჯახში. კონკურსის ის მონაწილეები, რომლებმაც გამოცდა ჩავაბარეთ, დაგვიბარეს გასაუბრებაზე. ვინც გადავლახეთ ეს ეტაპი, ჩაგვიტარეს ტრენინგები  კულტურათაშორის ურთიერთობებზე. მაგალითად, როგორ უნდა დაგვეძლია ის პრობლემები, რომლებიც ადგილზე დაგვხვდებოდა, როგორც თემთან ურთიერთობისას, ასევე სკოლაში, სასწავლო პროცესის დროს. როდესაც მკითხეს, თუ ჰქონდა გადამწყვეტი მნიშვნელობა, სად წავიდოდი, ვუპასუხე, რომ ადგილი არ იყო ჩემთვის გადამწყვეტი. ასე მოვხვდი ჯავახეთში, კერძოდ ახალქალაქის რაიონ სოფელ ზაკში, სადაც  2012 წლის 13 თებერვლიდან მოყოლებული დღემდე ვიმყოფები.    

_ ჯავახეთი ცნობილია თავისი მკაცრი კლიმატით, განსაკუთრებით, ზამთარში. როგორ შეეგუეთ საცხოვრებელ პირობებს და უცხო გარემოს?  არ გაგიჭირდათ ოჯახის წევრებისგან შორს ყოფნა?

_სიმართლე გითხრათ, მართლაც არაა სახარბიელო მდგომარეობა, თუმცა ჩვენი პროექტის თითოეულ   მონაწილეს წინასწარ გაცნობიერებული უნდა ჰქონდეს, თუ სად და რატომ მიდის. იცით, ამ ყველაფერს თავისი ხიბლი აქვს! თუ გინდა, ნამდვილად შეიგრძნო  შენი ქვეყნის სითბო და სიყვარული, უნდა იცხოვრო ასეთ გარემოში! უნდა იარო 25-30 გრადუსიან ყინვაში ერთი სოფლიდან მეორეში, სადაც სიყვარულით გელოდებიან მოსწავლეები, რომლებმაც ჩემს გულში უკვე განსაკუთრებული ადგილი დაიკავეს.  აგერ, სამი წელია, აქ ვარ და ვეღარ ველევი აქაურობას! ყინვასა და ქარში წყლის მოტანაც მიხდება ხელით, მაგრამ ეს ჩვეულებრივი ამბავია!  ეს ჯავახური ცხოვრებაა! ბევრჯერ დილით სკოლაში მისულს, სითბოზე  გამლღვალს, წყლის წვეთები წამომსვლია. თურმე წამწამები გამყინვოდა!  თავიდან ვერ ვხვდებოდი, რა ხდებოდა, მარამ მალე შევეჩვიე და მეღიმებოდა, ყინვისგან თვალებს რომ ვერ ვახამხამებდი. მინდა, ისიც გითხრათ, რომ ასეთი მძიმე კლიმატური პირობების მიუხედავად, ჯავახეთმა განსხვავებული სითბო და სიყვარული მაგრძნობინა!

_როგორი  იყო ჯავახეთში თქვენი მასწავლებლობის პირველი  დღეები? 

-ახლა ვხვდები, რა განსხვავებული გრძნობა ყოფილა ეს. ჯავახეთს  საერთოდ არ ვიცნობდი. თუ არ ჩავთვლით წაკითხულს. თვალით ნანახს კი სულ სხვა ეფექტი ჰქონია.  მოვდიოდი აბსოლუტურად განსხვავებულ გარემოში, სადაც მხოლოდ მთებსა და თოვლის უზარმაზარ გროვებს ვხედავდი. გაოცებული შევყურებდი სოფლების განლაგებას, ერთმანეთისგან კილომეტრებით დაშორებული და ალაგალაგ სოკოებივით ამოზრდილები რომ არიან. ადგილობრივი მოსახლეობის და მასწავლებლების თბილი დახვედრაც არასოდეს დამავიწყდება. იმ წუთებში მნიშვნელობა არ ჰქონდა იმას, რომ მათ ენაზე საუბარი  არც მესმოდა.

_პროექტი ,, ქართული ენა მომავალი წარმატებისთვის" ერთ აკადემიურ წელს მოიცავს, თუმცა თქვენ მეორე წელსაც გააგრძელეთ ჯავახეთში მასწავლებლობა.  რატომ მიიღეთ ასეთი გადაწყვეტილება?

_ კი,  ეს პროექტი ერთწლიანია, თუმცა ვისაც სურვილი გვაქვს, საშუალებაც გვეძლევა – კიდევ გავაგრძელოთ. ოღონდ, სპეციალურ კომისიასთან გასაუბრების შემდეგ ვარკვევთ, კვლავ დავრჩებით, თუ არა პროექტში. სასწავლო წლის განმავლობაში სამინისტროდან მოდის მონიტორინგი და გვაკვირდება საგაკვეთილო პროცესში, რას ვაკეთებთ.  უკვე მეოთხედ მოვაწერე ხელი ხელშეკრულებას, ჯავახეთში რომ დავრჩენილიყავი. რატომ? იმიტომ, რომ ვიგრძენი, აქ ზედმეტი არ ვარ. დავინახე ადგილობრივების და თვალებანთებული, სიყვარულით სავსე, გულიანი მოსწავლეების ინტერესი ჩემ მიმართ. პედაგოგებმა მიმიღეს, როგორც მათი თანაგუნდელი. აქ ორი ქართველი მასწავლებელი  ვართ.  მეორე პროექტის –  ,,ქართული, როგორც მეორე ენა" –  მონაწილეა. ჩვენ ძალიან კარგად ვთანამშრომლობთ ერთმანეთთან და ასევე ადგილობრივ მასწავლებლებთან. ვაცნობთ ჩვენს კულტურას, დავდივართ ექსკურსიებზე, ვატარებთ ღონისძიებებს, რასაც დიდი სიხარულით იღებენ და ჩვენც დადებითად ვიმუხტებით.  ჩვენც ვეცნობით მათ კულტურას, ადათ -წესებს. დავდივართ მათთან სტუმრად, დაბადების დღეებზე, ქორწილებში და სხვადასხვა წვეულებებზე.     

_ ჯავახეთში ჩასულ სხვა მასწავლებლებს ერთმანეთთან როგორი დამოკიდებულება გაქვთ? თუ ხვდებით, უზიარებთ ერთმანეთს გამოცდილებას?

_ მიუხედავად იმისა, რომ ერთმანეთისგან კილომეტრებით ვართ დაშორებულები,  მაინც ვიკრიბებით ხოლმე. ძირითადად,  ჩვენი შეხვედრის ადგილი ახალქალაქია. შაბათ-კვირას წირვა-ლოცვაზე ტაძარში დავდივართ. ვაწყობთ ექსკურსიებს. ხშირად კილომეტრებს ფეხით გავდივართ ერთმანეთთან შესახვედრად. ვუზიარებთ გამოცდილებას. სამომავლოდ საინტერესო გეგმებს და იდეებს ვსახავთ. ამ პროექტში ერთი ნაცნობიც არ მყოლია, დღეს კი უამრავი მეგობარი მყავს!            

_ ოჯახი როგორ შეხვდა თქვენს  გადაწყვეტილებას, კიდევ გაგეგრძელებინათ მასწავლებლობა ჯავახეთში?

_ ჩემმა ოჯახმა ჩვეულებრივ მიიღო ჩემი გადაწყვეტილება. წინააღმდეგობა არ მქონია. თუმცა ყოველთვის ნერვიულობენ, რადგან გადის თვეები და ვერ ვახერხებ მათ ნახვას. მშობლები კახეთში ცხოვრობენ და ერთი დღეა საჭირო, იქ რომ ჩავიდე. სექტემბრიდან,  რაც სწავლა დაიწყო, არც მინახავს ოჯახის წევრები. ახალ წელს, ალბათ, საჩუქარი ვიქნები მათთვის. ბედნიერი ვარ, ჩემმა მშობლებმა ჩემს გადაწყვეტილებას, მეორე და მესამე  წელს კიდევ გამეგრძელებინა პროექტი, მხარი დაუჭირეს და კვლავ მეძლევა ჯავახეთში საკუთარი საქმიანობის გაგრძელების საშუალება. 

_ ხატია, რა გეგმები გაქვთ მომავალში, რაზე ოცნებობთ?

_ მინდა, განათლების სფეროს არ მოვწყდე. ვოცნებობ, არასოდეს შევწყვიტო ურთიერთობა ამ კუთხესთან და აქაური ბავშვები, რომლებიც ძალიან ნიჭიერები არიან, ვიხილო ჩვენს წამყვან უნივერსიტეტებში. მე კი როგორც შემეძლება,  დახმარება გავუწიო მათ. უკვე მოდიან აქედან ბავშვები  ჩვენს უნივერსიტეტებში.  არ მინდა, რომელიმე ასეთმა პროექტმა ფუნქციონირება შეწყვიტოს მანამ, სანამ ჩვენ საჭირონი ვართ ასეთ ადგილებში.