ჯერ კიდევ ძველი რომის, საბერძნეთისა და ეგვიპტის მოსახლეობა მოიხმარდა არდის ფურცლებს საკვებად და სამკურნალოდ, ფრანგები კი მისი ფესვებისგან ყავის მსგავსს სასმელს ამზადებდნენ.
არდი მდიდარია B ჯგუფის A და C ვიტამინებით. იგი შეიცავს ინსულინს, რომელიც მონაწილეობს ნივთიერებათა ნახშირწყლების ცვლის პროცესში. ძალიან სასარგებლოა შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულთათვის. ალბათ ამიტომ აღიარეს დასავლეთთევროპელმა ექიმებმა არდი, როგორც მუდმივი, ძალიან საჭირო კომპონენტი დიაბეტის მკურნალობაში.
გლიკოზიდი ინტიბინი არდის ფურცლებს მომწარო გემოს აძლევს. არდი ასევე შეიცავს კალიუმის მარილებს, რაც მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს თირკმლების მუშაობას. ამით აიხსნება მისი სამკურნალო ეფექტი თირკმლის დაავადებისას.
არდი სასიკეთო ზეგავლენას ახდენს სისხლის წარმოქმნაზე, საჭმლის მონელებაზე, გულ-სისხლძარღვთა და ცენტრალური ნერვული სისტემის მუშაობაზე.
ვიტამინებითა და მინერალებით მდიდარი არდის საკვებად გამოყენება ამაღლებს ორგანიზმის გამძლეობას სხვადასხვა დაავადებებისადმი, აჩქარებს ჩირქოვანი იარების, ჭრილობების განკურნების პროცესს.
არდი გამოიყენება როგორც ცალკე, ასევე ვაშლთან, ლიმონთან, ბაბუაწვერასთან, სტაფილოსთან და მწვანილთან ერთად. მისგან გემრიელ და სამკურნალო კერძებს ამზადებენ. ფესვებისგან ხარშავენ ყავას და იყენებენ კოქტეილებში.
კარგი შაქრისდამწევი ეფექტი აქვს არდის ახალგამოწურულ წვენს ან ფოთლების ნაყენს. ამ მიზნით კარგია როგორც ახალი, ისე გამხმარი ფურცლები.
არდის წვენით შეიძლება არყის ხის წვენის კუპაჟირება და მისი სამკურნალო სასმელად გადაქცევა. დიაბეტიკებისთვის ასეთი სასმელის მიღება ნებადართულია ექიმი-დიეტოლოგების მიერ.
გთავაზობთ არდის მომზადების რამდენიმე ვარიანტს
არდისა და ბაბუაწვერას ფოთლების სალათა
საჭიროა: 100 გრ. არდი, 50 გრ. ბაბუაწვერას ფოთლები, 20 გრ. მწვანე ხახვი, 20 გრ. ნაღები, 1/2 ც. ლიმონი, მარილი, 1 ც. კვერცხი.
არდისა და ბაბუაწვერას ფოთლები დაჭერით, დაუმატეთ წვრილად დაჭრილი მწვანე ხახვი, მოაფრქვიეთ მარილი, მოასხით ლიმონის წვენი და ნაღები. აურიეთ. მოაყარეთ წვრილად დაკეპილი მოხარშული კვერცხი.
მოშუშული არდი სტაფილოთი და ხახვით
საჭიროა: არდი 100 გრ, სტაფილო 100 გრ, ხახვი 60 გრ, კარაქი 10 გრ, ზეთი 30 გრ, ტომტი 10 გრ, ცერეცო 5 გრ, მარილი.
არდის დაჭრილი ფოთლები ჩაყარეთ ქვაბში და მოშუშეთ კარაქში (ნელ ცეცხლზე). ცალკე, მცენარეულ ზეთში კარგად მოშუშეთ გახეხილი სტაფილო წვრილად დაჭრილ ხახვთან და ტომატთან ერთად. მიღებული მასა მოასხით მოშუშული არდის ფოთლებს, მოაფრქვიეთ მარილი, ძალიან ფრთხილად აურიეთ და შუშეთ კიდევ 5 წთ. მზა კერძს მოაყარეთ დაჭრილი მწვანილი.
არდი ყველით
საჭიროა: 3 ც. არდი, 50 გრ. კარაქი, 50 გრ. ყველი, 3 კბილი ნიორი, 1 ც წინა დღის ბატონი, ცოტ-ცოტა კვლიავი და მაიორანი, მარილი გემოვნებით.
1. პური დაჭერით, გაახმეთ, დატეხეთ, ჩაყარეთ ბლენდერში ჩაუმატეთ კვლიავი და მაიორანი, დააქუცმაცეთ.
2. არდის კოკორი გაჭერით სიგრძეზე 2 ნაწილად. დაჭყლიტეთ ნიორი და კარგად წაუსვით არდის ნაჭრებს.
3. სქელძირიან ტაფაში გაადნეთ კარაქი, ჩააწყვეთ არდის ნაჭრები და ორივე მხრიდან კარგად შეწვით.
4. ერთმანეთში აურიეთ დაფქვილი ორცხობილა და მსხვილად გახეხილი ყველი.
5. ყველა ნაჭერი ამოატრიალეთ განაჭერით ზემოთ, მოაყარეთ ყველიანი ორცხობილა და შედგით წინასწარ 190 გრადუსზე გახურებულ ჰაერღუმელში.
ცხვება 30 წუთს.
არდის სალათა სტაფილოთი და ვაშლით
საჭიროა: არდი 100 გრ, სტაფილო 40 გრ, ვაშლი 40 გრ, ნაღები 30 გრ.
არდი დაჭერით, სტაფილო და ვაშლი გახეხეთ, დაუმატეთ ნაღები და აურიეთ.
კლასიკური საუზმე არდისგან
საჭიროა: არდის 3 დიდი კოკორი, შებოლილი ბეკონის 12 წვრილი ნაჭერი (2-10 სმ), 2 ს.კ. დიჟონის მდოგვი, 300 გრ. 22%-იანი ნაღები, 150 გრ, ყველი გრიუერი, 1 ჩ.კ. კარაქი, 1/2 ლიმონის წვენი. ჰაერღუმელი წინასწარ გააცხელეთ 190 გრადუსზე.
1. გაჭერით არდი შუაზე. თუ შიგნით უხეშია, ამოაცალეთ.
2. ღრმა ტაფაში გაადნეთ კარაქი, ჩაალაგეთ შიგნით წინასწარ ლიმონის წვენმოსხმული არდი. 15 წუთს გააჩერეთ ცეცხლზე, ხშირად გადააბრუნეთ, რომ თანაბრად შეიწვას.
3. ამოიღეთ არდი, თითოეული ნაწილი შეახვიეთ ბეკონის ნაჭერში და დააწყვეთ სქელძირიან ტაფაზე. თუ არდის შეწვის შემდეგ დარჩა წვენი, შეგიძლიათ მოასხათ ზემოდან.
4. მდოგვი, ნაღები და გახეხილი ყველი კარგად აურიეთ, დაასხით კერძს და შედგით ჰაერღუმელში 30 წუთით. სუფრაზე მიიტანეთ შემწვარ პურთან ერთად.
P.S. მრავალფეროვნებისთვის, შეგიძლიათ, ბეკონის ნაწილი, არდის ფოთოლში შეახვიოთ.
