გასულ წელს ჩვენს გაზეთში ვწერდით გურიის, კერძოდ, ოზურგეთის ფერმერულ ცხოვრებაში ერთ მნიშვნელოვან სიახლეზე. ცნობილმა მეურნემ, სოფლის მეურნეობის განვითარების ცენტრის მთავარმა აგრონომმა კაკო ღლონტმა ბროკოლის ჯიშის კომბოსტო ჩვენში პირველმა მოაშენა.
საკვირველი ისაა, რომ ორიათასწლოვანი ისტორიის მქონე ეს კომბოსტო, აქაურებისთვის სიახლე აღმოჩნდა. მკითხველს შევახსენებ, რომ სხვა სახეობაა ყვავილოვანი კომბოსტო.
პირადად მე ძალიან დავინტერესდი და ალბათ, უფრო საცდელად, გადავწყვიტე ბროკოლის მოშენება, რომლის ნერგიც ბატონმა კაკომ გასული წლის სექტემბერში მისახსოვრა. აღსანიშნავია, რომ დღეისთვის ოზურგეთის აგრარულ ბაზარსა და სუპერმარკეტ “მოდერნში” ერთი კილოგრამი ბროკოლი ოთხი ლარი ღირს!
ის, რომ ბროკოლი ორიათასწლოვანი ისტორიის მქონეა, თავიდან იტალიაში ყოფილა გავრცელებული და ერთ-ერთ უპირველეს დელიკატესადაც ყოფილა მიჩნეული, ბატონმა კაკომ გვიამბო. მერე სხვადასხვა ლიტერატურასაც გავეცანით. _ მალე ჩვენში ბროკოლის ბუმი იქნებაო, _ გვითხრა ბატონმა კაკომ მაშინ და მთლად ვერ დავეთანხმე. ახლა კი დარწმუნებული ვარ, რომ ეს სიახლე მალე ჩვენს მეურნეებს უსაყვარლეს საქმედ ექცევათ.
ბროკოლის ნერგი, რომელიც ძალიან ჰგავს ჩვენში გავრცელებულ “კეჟერას”, გასული წლის სექტემბერში დავრგე. რატომღაც, მეგონა რომ მცენარეს ზრდა და გაძლიერება გაუჭირდებოდა. განსაკუთრებული მზრუნველობით ვუვლიდი. დარგვის შემდეგ, ვრწყავდი და თითოეული ძირის ირგვლივ ნიადაგს ვანოყიერებდი. ეს უფრო საცდელი ნაბიჯი იყო. როცა წამოიზარდა, ოჯახში მეხუმრებოდნენ, რას კირკიმალაობ, ეს “კეჟერა” საიდან მოიტანე, მაგის თესლი თუ ნერგი გურიაში ოხრად ყრია და წაიღე, ვიღაცას იქეთ მიეციო.
ჩემი ოჯახის წევრებმა ხუმრობა მაშინ შეწყვიტეს, როცა ბროკოლმა, რას მიქვია კეჟერობაო და ფოთლებს შუა ყვავილოვანი თავი ამოჰყო. როგორც გურულები იტყვიან, მცენარე “დამდიდრდა და გადაირია”.
მკითხველს ვერ მოვატყუებ, რომ ნაირ-ნაირი კერძები გავაკეთე. არადა, მისგან, თურმე, შესანიშნავი მწნილი, წვნიანი თუ ნიგვზიანი კეთდება. რადგან მე ბლომად არ მქონდა და არსებული ნარგაობის სათესლედ დატოვება გადავწყვიტე, მხოლოდ სამიოდე ძირს ავაჭერი ყვავილოვანი ნაწილი და “ერთი იჯრა” გავაკეთე _ შევწვი და შევკმაზე ნიგვზით და უცხო სუნელით, რაც ძალიან გემრიელი გამოვიდა.
ბროკოლი ყვავილოვანი კომბოსტოსგან განსხვავდება იმით, რომ უფრო მუქი ფერისაა და ე. წ. თავთავი გაცილებით წვრილი ყვავილედებისგან შედგება. დავრწმუნდი, რომ “ბროკოლის” მოშენება არ იქნება საძნელო საქმე, რადგან ყველა ჩითილმა, რომელიც დავრგე, უპრობლემოდ გაიხარა. ახლა ჩემი სურვილია, ამ ბოსტნეულის ჩითილების გაზაფხულზე გამოყვანა, რასაც თესლი სჭირდება. სათესლე მასალა კი ისევ შინაურ პირობებში უნდა მივიღო. რჩევისთვის არა ერთხელ დავუკავშირდი ბატონ კაკოს. მისი თქმით, ეს მცენარე მალე ისევე იყვავილებს, როგორც კომბოსტოს ნაირსახეობა “კეჟერა” ყვავილობს ჩვენში. ოღონდ სათესლე მასალას, ვიდრე ის მცენარის ნაწილია და ზედვე მომწიფდება, სერიოზული დაცვა სჭირდება ფრინველებისგან. დამცავი მექანიზმიც ცნობილია შინაურ პირობებში _ უნდა შემოვახვიოთ ბადიანი, გამჭვირვალე ქსოვილი, რომელიც თესლის მომწიფებას ხელს არ შეუშლის და ფრინველისთვისაც მიუწვდომელი იქნება.
გასულ წელს კაკო ღლონტმა “ბროკოლის” ჩითილი დახურულ გრუნტში გამოიყვანა. როგორც ჩემი ცდით მივხვდი, ღია გრუნტში არანაირად არ უჭირს ამ მცენარეს. იგი ჩემს საკარმიდამო ნაკვეთში, ზამთრის პირობებში, ღია ცის ქვეშ გახდა ზრდასრული და შევიდა კიდეც სიმწიფის ფაზაში, ანუ მოხდა ყვავილოვანი ნაყოფის მიღება. რაც შეეხება სათესლე ყვავილს, მცენარე ამას აწი გაიკეთებს. გაზაფხულზე უნდა მოხერხდეს თესლის აღებაც და დათესვაც, რათა ამ შემთხვევაში შემოდგომისთვის მცენარემ ნაყოფი მოგვცეს. ჩემი აზრით, იგი გაზაფხულზე ორჯერ უნდა დაითესოს _ მარტში და მაისის ბოლოს. პირველი ნათესის ჩითილისგან, სავარაუდოდ, შემოდგომაზე მივიღებთ მოსავალს. მეორე ნათესის ჩითილებს კი ზაფხულში დავრგავთ და მომდევნო გაზაფხულამდე მოგვცემს ნაყოფს. ასე რომ, ჩემი დაკვირვებით, ჩვენში “ბროკოლმა” წელიწადში ორჯერ უნდა მოგვცეს ნაყოფი, თუ არ დაგვეზარება და ორჯერ დავთესავთ და გამოვიყვანთ ჩითილებს _ გაზაფხულსა და შემოდგომაზე. დარწმუნებული ვარ, ერთი წლის შემდეგ, მნიშვნელოვანი შედეგი მექნება.
რაც შეეხება ბროკოლს, როგორც ყუათიან და სამკურნალო საკვებ პროდუქტს, გამოირჩევა სასარგებლო თვისებებით. შეიცავს მრავალ ვიტამინს. არა ერთი ლიტერატურა გვამცნობს, რომ მასში შემავალი ნივთიერებები კიბოსა და ათეროსკლეროზის საწინააღმდეგო თვისებებით გამოირჩევა. ჩვენში მასზე მოთხოვნა დღითი დღე მატულობს, როცა არც ისე დიდი ხნის წინ, კომბოსტოს ამ სახეობის შესახებ, ბევრი არაფერი ვიცოდით.
ასე რომ, ნაწირნასწარმეტყველები “ბროკოლის ბუმიც”, სავარაუდოდ, ერთ წელიწადში გაჩაღდება.
