საპენსიო რეფორმა საქართველოში 2018 წლის მეორე ნახევრიდან ამოქმედდა.
მოქალაქეების მიერ დაზოგილ თანხას საპენსიო ფონდი განკარგავს, გარკვეულ საპროცენტო განაკვეთს აღრიცხავს და მოქალაქეებს ამ თანხას პენსიაზე გასვლის შემდეგ დაუბრუნებს.
საპენსიო სქემაში ავტომატურად ჩაერთო ყველა მოქალაქე, ვინც ანაზღაურებას გაფორმებული კონტრაქტის შედეგად იღებს. სისტემა ნაწილობრივ სავალდებულო პრინციპით ამოქმედდა _ 40 წელს გადაშორებულ დასაქმებულ პირებს არჩევანი ჰქონდათ, გაწევრიანებულიყვნენ თუ არა სისტემაში, 40 წლამდე პირებს კი, დაზოგვის ვალდებულება გაუჩნდათ.
საპენსიო სქემა ეხება დასაქმებულს, დამსაქმებელსა და სახელმწიფოს. წინასწარი პროექტის მიხედვით, მათი თანამონაწილეობა გამოისახება შემდეგი ფორმულით: დასაქმებული ფონდში რიცხავს ყოველთვიური ხელფასის 2%-ს. დამსაქმებელი ფონდში რიცხავს დასაქმებულის ხელფასის 2%-ს. სახელმწიფო დასაქმებულის საშემოსავლო გადასახადიდან იღებს 2%-ს და მას საპენსიო ფონდში რიცხავს. ეს იმას ნიშნავს, რომ ყოველთვიურად დასაქმებულის მთლიანი (დარიცხული) ხელფასის 6% დაიზოგება.
“გურია ნიუსი” ჯერ კიდევ 2018 წელს წერდა, რომ მმართველ გუნდში, საპენსიო დაგროვებით რეფორმასთან დაკავშირებით, აზრთა სხვადასხვაობა არსებობდა.
კერძოდ, ზოგი ამბობდა, რომ ეკონომიკურად განუვითარებელ ქვეყანაში არ შეიძლება ასეთი სავალდებულო საპენსიო რეფორმის შემოღება, რადგან მთელი პრობლემა ამ ფონდში ჩადებულ თანხებშია, რომელსაც არავინ იცის, რა ბედი ეწევა. ფულს დროითი ღირებულება აქვს, ამიტომ 30-40 წლის შემდეგ როგორი სახით დაუბრუნდება საზოგადოებას შეტანილი თანხები, ჯერჯერობით, ცნობილი არ არისო.
რა ხდება დღეს, რეფორმის დაწყებიდან ოთხი წლის მერე? სხვადასხვა ორგანიზაციაში საპენსიო სააგენტოდან იგზავნება შეტყობინებები, რომელიც უფრო ულტიმატუმს და მუქარას ჰგავს:
“დაგროვებითი პენსიის შესახებ” საქართველოს კანონის მიხედვით, საპენსიო სააგენტო უფლებამოსილია, გადაამოწმოს დამსაქმებლისა და თვითდასაქმებულის მიერ საპენსიო სააგენტოსთვის მიწოდებული ინფორმაცია შემოსავლების სამსახურის საინფორმაციო მხარდაჭერის საშუალებით.
შემოსავლების სამსახური საპენსიო სააგენტოს უზრუნველყოფს ინფორმაციით, რომლის საფუძველზედაც საპენსიო სააგენტო ამოწმებს დამსაქმებლის და მონაწილის მიერ საპენსიო შენატანების გახორციელების ვალდებულების არაჯეროვნად შესრულების ფაქტებს. გაცნობებთ, რომ თქვენ მიერ შემოსავლების სამსახურში წარდგენილ გადახდის წყაროსთან დაკავებული გადასახადის დეკლარაციებში არსებული მონაცემების და საპენსიო შენატანების ადმინისტრირების ელექტრონული სისტემის მეშვეობით გახორციელებული საპენსიო შენატანების შედარების საფუძველზე, გამოვლენილია გარკვეული შეუსაბამობები, რომლის შესახებაც დეტალურად გეცნობებათ მოგვიანებით. ზემოთ აღნიშნულიდან გამომდინარე, გთხოვთ, აღმოფხვრათ შემოსავლების სამსახურის და საპენსიო სააგენტოს მონაცემთა ბაზებს შორის არსებული შეუსაბამობები. როგორც თქვენთვის ცნობილია, საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 16511 მუხლი ითვალისწინებს, დამსაქმებლის მიერ სავალდებულო საპენსიო შენატანის ან თვითდასაქმებულის მიერ სავალდებულო საპენსიო შენატანის გახორციელების ვალდებულების დარღვევისას, შესაბამის პასუხისმგებლობის ზომებს”, _ ნათქვამია წერილში.
ამ მიმართვის პარალელურად, რიგ ორგანიზაციებს, მათ შორის, შპს “გურია ნიუსსაც” ეცნობა, რომ არა ერთ თანამშრომელს, რომლებსაც ჰგონიათ, რომ სქემა დატოვებული აქვთ, დავალიანება გაუჩნდათ და მუქარის შემცველი ზემოთ აღნიშნული ტექსტის თანახმად, სავარაუდოდ, ორგანიზაციას მოუწევს ჯარიმის სახით გარკვეული რაოდენობის თანხის გადახდა.
პირველ რიგში, გაჩნდა კითხვა, თუ რომელიმე ორგანიზაციის მიერ მოხდა ვალდებულების დარღვევა, სად იყო ოთხი წლის განმავლობაში სახელმწიფო, საპენსიო სააგენტო, რომ ახლა ასეთი ზემოთ მოცემული ტექსტით მიმართავს ორგანიზაციებს? და რომ ზემოდან ქვემოთ ულტიმატუმის ენით საუბარი ნიშნავს არა თანამშრომლობას, არამედ არც ისე შეფარულად, დასჯის მუქარას?
“გურია ნიუსში” დასაქმებული პირები, რომლებიც რეფორმის დაწყების დროს საპენსიო ასაკში არ იყვნენ, თუმცა, იმ ასაკში იმყოფებოდნენ, რომ არ ჰქონდათ გაწევრიანების ვალდებულება ან მხოლოდ სამი თვის მანძილზე უნდა ჩაბმულიყვნენ სქემაში და მერე ნებაყოფლობით დაეტოვებინათ, დღეს სააგენტოსგან მიჩნეული აღმოჩნდნენ საპენსიო დანაზოგის თავის ამრიდებლებად (ამის თაობაზეც ორგანიზაციას ეცნობა. მითითებულია თანხების რაოდენობაც).
ასეთი ინფორმაციის მიღების შემდეგ, ბუნებრივია, ჩვენ დაუყოვნებლივ ვიმოქმედეთ.
“გურია ნიუსის” თანამშრომლებმა მივმართეთ საპენსიო სააგენტოს, ვაცნობეთ, რომ არ ვიყავით ნებაყოფლობით სქემაში ჩართული, მოხდა შეცდომა და ვთხოვეთ დახმარება, მოეცათ მითითება, როგორ გავსულიყავით სქემიდან ისე, რომ არც ჩვენ, არც ორგანიზაცია და ზოგადად, არავინ დაზარალებულიყო.
“გურია ნიუსმა” საპენსიო სააგენტოს მიმართა კითხვებით _ რატომ არავის გაახსენდა ოთხი წლის განმავლობაში საპენსიო შენატანების შედარება? შეგნებულად ხომ არ მოხდა, რომ მერე საიდანღაც მოზრდილი თანხები ამოექაჩათ შემოსავლების სამსახურის მეშვეობით თუ ეს, უბრალოდ, სამსახურებრივი გულგრილობის შედეგია? უნდა შესწევდეს თუ არა საპენსიო სააგენტოს იმის უნარი, რომ ყველაზე მეტად თავად ტყუის და ეს აღიაროს და ბოდიში მოუხადოს მოქალაქეებს, პარალელურად კი, იფიქრონ დავალიანების გაბათილებაზე და არა მუქარის შემცველი განცხადების გავრცელებაზე?
როგორც ვთქვით, სააგენტოსთვის განცხადების მიმართვის შემდეგ, ცხელი ხაზის მეშვეობით, აგვიხსნეს, როგორ უნდა გვემოქმედა, რომ აღნიშნული სქემიდან გასვლა კანონის დაცვით მოეხერხებინათ ჩვენთან დასაქმებულ ადამიანებს. ერთთვიანი, საკმაოდ რთული, უფრო ბიუროკრატიული სამუშაოს შესრულების შემდეგ, მოხერხდა ჩვენი თანამშრომლების სქემიდან გასვლა და მათ უკან დაუბრუნდათ დაზოგილი თანხა.
ამის შემდეგ, საპენსიო სააგენტომ, რომელიც ცხელი ხაზის მეშვეობით არა ერთი საუბრისას გვპასუხობდა, რომ ყველაფერი მოგვარებულია და რეესტრის განახლების შემდეგ, აღნიშნული თანამშრომლები აღარ იქნებოდნენ სქემის წევრები, ასევე, არანაირი დავალიანება არ იარსებებდა, თუმცა, კონკრეტული ცნობის გაცემის თხოვნაზე უარით გვიპასუხეს.
_ ასეთ ცნობებს არ გავცემთ, _ იყო მათი პასუხი.
სააგენტოს პრესსამსახურში კი გვითხრეს, რომ ორგანიზაციას დავალიანება მაინც რჩებოდა და ჯერ არაფერი იყო გარკვეული, რას გადაწყვეტდა ან გადაწყვეტს შემოსავლების სამსახური.
საპენსიო სააგენტოს პრესსამსახურის ხელმძღვანელთან საუბრის შემდეგ ჩვენ კიდევ ერთხელ დავუკავშირდით სააგენტოს ცხელ ხაზს, სადაც ყოველ ჯერზე გვპასუხობს ავტომოპასუხე, რომ საუბარი იწერება. აღნიშნული საუბრის აუდიოჩანაწერი აქვს “გურია ნიუსსაც”.
ამჯერად გაცილებით ღიად, პროფესიული სტანდარტის დაცვით გვესაუბრა საკონტაქტო პირი, რომელიც თამარ ამინაშვილად გაგვეცნო. მან აგვიხსნა, რომ ორგანიზაციას დავალიანება მაინც რჩება და ამის მიზეზი არის ის, რომ საპენსიო სააგენტოს, სქემიდან გასვლის თაობაზე მიმართეს კონკრეტულმა პირებმა და არა ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა! ანუ თუ ორგანიზაციის ხელმძღვანელი მიმართავდა სააგენტოს, იმ შემთხვევაში დავალიანება არ დარჩებოდა და რაკი თანამშრომლებმა საკუთარი განცხადების საფუძველზე დატოვეს სქემა, ახლა ისინი გასული კი არიან სქემიდან, თუმცა, აწი ორგანიზაციის ხელმძღვანელს აღარ შეუძლია, ამ პირებზე დეკლარაცია გაუგზავნოს სააგენტოს. შესაბამისად, დავალიანება რჩება დავალიანებად!
კითხვაზე _ არის თუ არა ეს მოქალაქის განზრახ მოტყუება, რომელიც არაერთხელ სთხოვდა მათ, კარგად გაერკვიათ და სქემიდან ისე გასულიყო, რომ დავალიანება არსად დარჩენილიყო, თამარ ამინაშვილმა გვიპასუხა:
_ მე არ ვიცი, კონკრეტულად ვინ გპასუხობდათ თქვენ აქამდე… ჩვენ ვთანამშრომლობთ თქვენთან ამ უზუსტობების აღმოსაფხვრელად და არ ვატარებთ სადამსჯელო ღონისძიებას. ჯერ უცნობია, აღიარებს თუ არა საპენსიო სააგენტო ამ თანხებს დავალიანებად. მიმდინარეობს კონსულტაციები შემოსავლების სამსახურთან, ვინც დაჯარიმებებს ახდენს. არ არის გარკვეული, რა მოხდება. თუ მოგივათ შეტყობინება, რომ დავალიანება გაქვთ, ამის შემდეგ შეგიძლიათ, გააგრძელოთ დავა, _ გვითხრა მან.
ჩვენს პასუხზე, რომ “თუ”-ზე დამოკიდებული ვერ ვიქნებით და ახლავე აუცილებლად დავიწყებთ სამართლებრივ დავას, ამინაშვილმა გვითხრა, რომ სააგენტო აქეთ შეგვეკითხებოდა, სად შეგვატყობინეს დავალიანების შესახებ(?!).
_ რომ გაასაჩივროთ, საპენსიო სააგენტო თქვენ დაგისვამთ კითხვას, სად ჩანს, აბა, გვაჩვენეთ, რომ საპენსიო სააგენტომ საპენსიო დავალიანებაზე მოგწერათ? _ გვიპასუხა ქალბატონმა თამარმა და არაერთხელ გაიმეორა, რომ სააგენტო მოქმედებს კეთილი ნებით, დაეხმაროს მოქალაქეებს და არ ატარებს სადამსჯელო ღონისძიებას. მან, ასევე, კიდევ გაგვიმეორა, რომ არ იცის, ვინ გვპასუხობდა ცხელ ხაზზე გასული თვის განმავლობაში, თავად კი, ზუსტად გვიხსნის, რა ხდება აღნიშნული პრობლემის ირგვლივ დღეისთვის. თამარ ამინაშვილმა დაგვიზუსტა, რომ საპენსიო სააგენტო და შემოსავლების სამსახური აწარმოებს კონსულტაციებს, რათა არ დაზარალდნენ არც მოქალაქეები და არც ორგანიზაციები.
“საპენსიო სააგენტო დახმარების სურვილით უნდა მოგვმართავდეს და არა სადამსჯელო ტექსტების ფრიალით”, _ ამბობენ “გურია ნიუსის”ის თანამშრომლები, რომლებიც ამ გაურკვევლობაში მოყვნენ. ისინი, ასევე, აღნიშნავენ, რომ ზოგიერთი ორგანიზაციისთვის, შესაძლოა, რამდენიმე ათასი ლარი სულაც არ არის დიდი თანხა და ამჯობინონ მისი გადახდა, შემოსავლების სამსახურთან კინკლაობასა და ჭიდილს, “გურია ნიუსი” კი არ არის ფინანსური სიძლიერით განებივრებული ორგანიზაცია. და რაც მთავარია, რომც იყოს, მთავარი საკითხისადმი სამართლებრივი მიდგომაა, რისთვისაც აუცილებლად ვიბრძოლებთ.
აღნიშნულ თემასთან დაკავშირებით “გურია ნიუსი” ადვოკატებსაც ესაუბრა.
_ სამართლებრივი დავა, გასაჩივრება შეიძლება ყველაფერზე, ყველაფერი შეიძლება გახადო სადავო. მით უფრო, ასეთი საქმე, სადაც აშკარად ჩანს დიდი უპასუხისმგებლობა და გულგრილობა. ასეთი საქმე, სიმართლე გითხრათ, პრეცედენტი იქნება ჩვენს პრაქტიკაში. მთავარია, მოვლენას მიჰყვეთ, ყურადღება არ მოადუნოთ და გაარკვიოთ, რას მოიმოქმედებს საპენსიო სააგენტოსა და შემოსავლების სამსახურის ტანდემი, _ გვითხრეს ადვოკატებმა, რომლებმაც, საჭიროების შემთხვევაში, დახმარებაც აღგვითქვეს.
ავტორი
