ზაფხულის პერიოდში განსაკუთრებით, მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის კანქვეშა ბორა უდიდეს ზარალს აყენებს მეცხოველეობას. ბორას ინვაზიით დაავადება იწვევს ტყავის საუკეთესო ნაწილის მატლებით დაზიანებას, ხორცის და რძის დიდ დანაკარგებს. ბორას მატლებით ინტენსიური დაინვაზირების შემთხვევაში ცოცხალი წონის დანაკარგები საშუალოდ ერთ სულ პირუტყვზე შეადგენს 20-30 კილოგრამს. აქ შედის ცოცხალი წონის დანაკარგი, რომელიც გამოწვეულია ბორას ბუზის ფრენით, ცხოველის ორგანიზმში მატების არსებობით და დაკლული ცხოველის გასუფთავებით ხორცის იმ უვარგისი ნაწილებისგან, რომლებიც გამოწვეულია მატლების ლოკალიზაციით.
ბორას ბუზის ფრენის დროს პროდუქტიულობაც ეცემა, ცხოველები მოუსვენრობენ, ფეხებს მიწაზე ურტყამენ და გარბიან. პირუტყვი საძოვრიდან ნახევრად მშიერი ბრუნდება. განსაკუთრებით დიდია პროდუქტიულობის დაცემა მეწველ პირუტყვში, რაც გამოწვეულია არა მარტო მატლების პარაზიტობით ცხოველის ორგანიზმში, არამედ ბორას ბუზის ფრენითაც. ასეთ შემთხვევაში რძის დანაკარგები ყოველდღიურად შეადგენს 25%-ს, რაც გრძელდება 3-4 თვის განმავლობაში.
ორგანიზმში მოხვედრილი მატლის მოძრაობის შესახებ საბოლოო აზრი არ არსებობს. ფიქრობენ, რომ მისი მოძრაობა დაკავშირებულია მატლის მიერ გამოყოფილ ფერმენტთან, რომელიც შლის ცხოველის ორგანიზმის შემაერთებელ ქსოვილს, იკვებება დაშლილი ქსოვილით და ამავე დროს ხდება მისი გადაადგილება. მატლს შეუძლია დღე-ღამის განმავლობაში გადაადგილდეს 5 სანტიმეტრით.
კანქვეშა ბორას საწინააღმდეგო კომპლექსური ღონისძიების გატარება მოიცავს საერთო პროფილაქტიკურ ღონისძიებას, საზაფხულო პროფილაქტიკურ ღონისძიებას აკარიციდების შესხურებით, ადრეულ ქიმიოტერაპიას და კლინიკურად დაინვაზირებული პირუტყვის გარეგან დამუშავებას.
საერთო პროფილაქტიკური ღონისძიება გულისხმობს იმას, რომ არ დავუშვათ დაუმუშავებელი პირუტყვის გარეკვა საზაფხულო საძოვრებზე. ბორას ბუზის მასობრივი ფრენის დროს პირუტყვი უნდა გავაჩეროთ ჩრდილში, თავშესაფარში და საძოვარზე უნდა გამოვიყვანოთ ღამით.
როგორ უნდა მოვახდინოთ პირუტყვის საზაფხულო პროფილაქტიკური შესხურება? ეს უნდა მოხდეს ბორას ბუზის ფრენის დროს. შესხურება უნდა ვაწარმოოთ სადეზინფექციო დანადგარების საშუალებით. შესხურების ჩასატარებლად უნდა მოეწყოს პირუტყვის შესარეკი ბაგები, სადაც მოხდება პირუტყვის დამუშავება.
ვეტერინარი მუშაკების მითითებით, შესასხურებელი პრეპარატის გამოყენებას ახდენენ ყველა ასაკის პირუტყვზე, გარდა მაკეობის უკანასკნელ პერიოდში მყოფი ფურებისა და სამი თვის ასაკის ხბოებისა.
საზაფხულო შესხურების შედეგად დამუშავებულ ფურებს წველის წინ აუცილებლად უნდა მოვბანოთ ცური. ამ მეთოდის გამოყენება ხელსაყრელია იმდენად, რამდენადაც მისი გატარების დროს ვებრძვით არა მარტო ბორას ინვაზიას, არამედ სხვა სისხლის მწოვ ექტოპარაზიტებსაც. დამუშავებებს შორის შუალედი, კანქვეშა ბორას წინააღმდეგ ღონისძიებების გატარებისას, შეადგენს 15-20 დღეს, ხოლო როდესაც ერთდროულად ვატარებთ ტკიპების საწინააღმდეგო ღონისძიებებსაც. დამუშავება ხდება ყოველ შვიდ დღეში ერთხელ.
თამაზ კილაძე,
ვეტექიმი
