სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაცია “Post-ალიონი” სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი _ მოსახლეობის სასმელად ვარგისი წლით უზრუნველყოფის ადვოკატირების პროცესს იწყებს.
როგორც ორგანიზაციის ხელმძღვანელი ია მამალაძე ამბობს, პროექტზე მუშაობის წინა პერიოდში, მოსახლეობის გამოკითხვამ დაადასტურა, რომ სასმელი წყლის არქონა ან უხარისხობა მოსახლეობისთვის უკიდურესად მნიშვნელოვანია და მთავარ წუხილს წარმოადგენს:
_ საქართველოში ადგილობრივი თვითმმართველობის დეცენტრალიზაციის პროცესი კვლავ შეფერხებულია და მცირეა იმ საკითხების ჩამონათვალი, რომელიც ადგილობრივი თვითმმართველობის საკუთარ კომპეტენციას განეკუთვნება. თუმცა, დღევანდელი კანონმდებლობის შესაბამისად, თვითმმართველობის საკუთარ, ექსკლუზიურ კომპეტენციაში გადმოსული სფეროებიდან ზოგიერთი, სრულიად მოუგვარებელია სტრუქტურულ დონეზეც კი. მათ შორისაა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი _ მოსახლეობის წყლით უზრუნველყოფის სფერო. ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ ორგანული კანონით (მუხლი 16, გ) თ) პუნქტები), პირდაპირაა განსაზღვრული, რომ წყალმომარაგებით უზრუნველყოფა, ადგილობრივი ბუნებრივი რესურსების, მათ შორის, წყლის მართვა ადგილობრივი ხელისუფლების პირდაპირი მოვალეობაა. სხვადასხვა მიზეზების გამო, რომლებიც მოსახლეობასთან, ადგილობრივ ხელისუფლებასთან, პოლიტიკურ სპექტრთან ერთად არაერთხელ იქნება განხილული, ადამიანებისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ეს საკითხი ხელისუფლების მთავარ საზრუნავს ვერ და არ წარმოადგენს, _ ამბობს ია მამალაძე.
უწყლობა ან წყლის უხარისხობა გურიის, ჩოხატაურის მოსახლეობისთვის მთავრი პრობლემა რომ არის, ეს დასტურდება საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს მიერ მომზადებული განვითარების სტრატეგიის დოკუმენტითაც, რომელშიც მთავარ პრობლემად პირდაპირაა მითითებული სასმელი წყლის ცუდი ხარისხი.
მნიშვნელოვანია ისიც, რომ საქართველოში დღეს მოქმედი კანონი წყლის შესახებ ჯერ კიდევ 1997 წელსაა მიღებული და მოძველებულია. ამის მიუხედავად, კანონის მიზნებში შავით თეთრზე წერია, რომ სახელმწიფოს ვალდებულება სუფთა სასმელ წყალზე მოსახლეობის მოთხოვნილების პირველ რიგში დაკმაყოფილებაა.
_ ცხადია, კარგად გვესმის, რომ ეს ძალიან მძიმე პრობლემაა და მის მოგვარებას სახელმწიფოებრივ ნებასთან ერთად, დიდი ფინანსური რესურსები სჭირდება, მაგრამ მოსახლეობის მოთხოვნის დაკმაყოფილება ყველაზე მთავარ სასიცოცხლო “პროდუქტზე” _ წყალზე, მოსახლეობის ჯანმრთელობა, ქვეყნის ეკონომიკური განვითარება ამაზეა დამოკიდებული! და რადგანაც პრობლემა მაშტაბურია, დასაწყისისთვის, საპილოტედ ავიღეთ ჩოხატაურის ხუთი სოფელი, სადაც ნაწილობრივ მაინც არსებობს წყალსადენი. კიდევ უფრო მძიმეა მოსახლეობის ყოფა იმ სოფლებში, სადაც წყალი სანატრელი აქვთ და საკუთარი ძალებით ცდილობენ, ჭების, ჭაბურღილების გაკეთების სახსარი იშოვნონ. სოფლების __ბუკისციხის, იანეულის, ხიდისთავის, შუა ფარცხმის, შუა ამაღლების მაგალითზე ვეცდებით, დავძრათ საკითხი, რომელიც ადგილობრივი თვითმმართველობის ფარგლებში სტრუქტურულად, შემდგომ კი, საკანონმდებლო დონეზე ამ საკითხის მოწესრიგების ინიცირებას შეუწყობს ხელს.
ამ ეტაპზე, სამიზნე ხუთ სოფელში არსებულ ვითარებას ვსწავლობთ. პარალელურად, გამოვითხოვეთ საჯარო ინფორმაციები სხვადასხვა უწყებებიდან; გვაინტერესებს, რომელი სახელმწიფო უწყებები არიან ვალდებულნი, აკონტროლონ წყლის ხარისხი, დაიცვან წყალშემკრები აუზები და წყლის სისტემები, როგორ ხდება ამ ობიექტების დაცვა, გაწმენდა…. და რაც მთავარია, იცის თუ არა მოსახლეობამ რა ხარისხის წყალს სვამს და რა შედეგი მოჰყვება ბაქტერიოლოგიური ან მინერალური შემცველობით უვარგისი სასმელი წყლის მოხმარებას, _ ამბობს პროექტის ხელმძღვანელი ია მამალაძე.
ორგანიზაციამ, რომელიც პროექტს NDI-ს მხარდაჭერით ახორციელებს, ასევე, გამოითხოვა საჯარო ინფორმაცია, თუ რა რაოდენობის თანხებია დახარჯული ცენტრალური თუ ადგილობრივი ბიუჯეტებიდან წყლის ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებისთვის და ამ მასალებს გაასაჯაროებს. ინფორმაცია ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტის ჩათვლით, ათი მუნიციპალიტეტიდანაა გამოთხოვილი. ეს მუნიციპალიტეტებია: ოზურგეთი, ლანჩხუთი, სამტრედია, ქობულეთი, ბათუმის მერია, წყალტუბო, ზუგდიდი, ქუთაისის მერია, ხარაგაული, ხაშური. ამ მუნიციპალიტეტებიდან, ასევე, გამოთხოვილი იქნება ინფორმაცია, არსებობს თუ არა გარკვეული სახის გამოცდილება წყლის ინფრასტრუქტურის მოვლა-შენახვის თვალსაზრისით.
პროექტის გამახორციელებელი ჯგუფი მიიჩნევს, რომ არაფერი გამოვა, თუ ამ საკითხის მოგვარების პროცესში საზოგადოება აქტიურად არ ჩაერთვება; გამოკითხვამ აჩვენა, რომ რესპონდენტთა აბსოლუტური უმრავლესობა არ ფლობს ინფორმაციას, თუ ვინაა პასუხისმგებელი წყლის ხარისხზე, მოწმდება თუ არა სასმელი წყლის ვარგისიანობა და რამდენად სანდოა სინჯები, პასუხები… გამოკითხული მოქალაქეებიდან, მათ შორის, საჯარო მოხელეებიდან, არც ერთი არაა დარწმუნებული, რომ წყალი, რომელსაც ყოველდღიურად მოვიხმართ, ჩვენს ჯანმრთელობას არ ვნებს.
ამასთან, აუცილებელია, გურიის მოსახლეობამ იცოდეს, თუ რა რაოდენობის საბიუჯეტო სახსრები იხარჯება ცენტრალური ხელისუფლების მიერ დაგეგმილ მსხვილ პროექტებზე, რომლებიც ან მიმდინარეა, ან _ დაგეგმილი; რამდენიმე მილიონიანი პროექტების დასრულების შემდეგაც კი, ხანდახან, სამწუხაროდ, მოსახლეობის მხოლოდ ნაწილი, თანაც _ გრაფიკით იღებს წყალს. მაგალითად, მოსახლეობისთვის უცნობია, რა შედეგი მოჰყვება ქალაქ ლანჩხუთის წყალსადენის ქსელის გაფართოების მესამე ეტაპს, რომელიც სულ მალე _ 26 დეკემბერს უნდა დასრულდეს. პროექტის ეს ეტაპი მილიონ ასორმოცდაშვიდი ათასი ლარი დაგვიჯდა.
ამ სამუშაოებს შპს “ნდს მშენებლობა” აწარმოებს, რომელმაც ისევ ლანჩხუთში, ჯერ კიდევ 2013 წელს, სოფელ ორაგვისღელის წყალმიმღები ნაგებობის რეაბილიტაციის სამუშაოები ნახევარ მილიონზე მეტ ლარად განახორციელა. ასევე, ლანჩხუთში, დაგეგმილია 5 სოფლის (ქვემო აკეთი, ჭანჭათი, წიაღობანი, ღრმაღელე, ჯურუყვეთი) წყალმომარაგების სისტემის რეაბილიტაცია-მშენებლობა, რომლის მხოლოდ პროექტის მომზადება 229 000 ლარი ჯდება (პროექტს შპს “კაპიტალ გრუპი” აკეთებს). ოზურგეთში, ანასეულის უბნის წყალმომარაგება თითქმის შვიდი მილიონი ჯდება (კონტრაქტორი შპს “საბა”); სოფლების _ ვაკიჯვრის, ბახვის და ცხემლისხიდის _ შვიდი მილიონ ოთხას ორმოცდაოთხი ათას რვაასი ლარი (კონტრაქტორი შპს “უნივერსალ ჯორჯია 2008). ჩოხატაურში კურორტ ბახმაროს წყალსადენი სისტემის მოწყობის პროექტირება _ შვიდას ორმოცდაორი ათას ხუთასი ლარი…. მასშტაბური დანახარჯის და მისაღები შედეგის შესახებ, მოსახლეობას მეტი ინფორმაცია სჭირდება.
საზოგადოებრივი ორგანიზაცია “Post- ალიონი” მოუწოდებს მოქალაქეებს, პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ჯგუფებს, ადგილობრივ ხელისუფლებას, ყველას, ვისაც მიაჩნია, რომ ვალდებულია, საკუთარი საარსებო გარემოს დაცვის, გაუმჯობესებისთვის იზრუნოს, მოითხოვოს ინფორმაცია თუ როგორ წყალს ვსვამთ, რა გვიჯდება ან დაგვიჯდება, რომ სასმელად ვარგისი წყლით ყველა ოჯახი იყოს უზრუნველყოფილი, შეუერთდნან მოძრაობას “წმინდა წყალი!” _ ერთად შევისწავლოთ არსებული მდგომარეობა, ერთად გავაანალიზოთ პრობლემის მოგვარების გზები და ერთად შევიმუშავოთ ადგილობრივი თვითმმართველობის კომპეტენციას მიკუთვნებული ამ სფეროს რეგულირების, მოვლის და ზედამხედველობის მექანიზმები.
საკონტაქტო ინფორმაცია: დუმბაძის 25, ჩოხატაური, ააიპ “Post-ალიონი”; ტელეფონი: +995599375373; ელ-ფოსტა: postalioni3@gmail.com.
