რამდენიმე დღეა გურიაში დიდთოვლობას ებრძვიან. ამ დრომდე რჩება სოფლები, სადაც გზა ჯერ კიდევ არ გახსნილა. გავრცელებული ცნობით, 40-ზე მეტი საცხოვრებელი სახლის სახურავი ჩაინგრა. სახლის სახურავის გადათოვლის სამუშაოებს 1 ადამიანის სიცოცხლეც ემსხვერპლა.
კავკასიის გარემოსდაცვითი არასამთავრობო ორგანიზაციების (CENN) გარემოსდაცვითი პროგრამების კოორდინატორი რეზო გეთიაშვილი “გურია ნიუსთან” ამბობს, რომ ამხელა თოვლის დნობის შემდეგ მდინარეებში წყლის დონე მნიშვნელოვნად მოიმატებს და მეწყრულ-ღვარცოფული პროცესების გააქტიურებას უნდა ველოდოთ.
“წინასწარ შეიძლება იმის თქმა, რომ მძიმე წელი იქნება. იმედია, რომ ბუნება უფრო გონიერი და ლმობიერი იქნება ჩვენს მიმართ და ის მაპროვოცირებელი ფაქტორები, რომელმაც შეიძლება გამოწვიოს თოვლის სწრაფი დნობა, წყალმოვარდნები, გააქტიუროს მეწყრული პროცესები, იქნება შენელებული. მნიშვნელოვანია, ვიცოდეთ რომელ დასახლებულ პუნქტებს დაარტყამს მდინარეების კალაპოტში მოხვედრილი ამდენი ნალექი. სანაპირო ზოლი ძალიან მძიმეა დატბორვების კუთხით, მათ შორის გურიაშიც ხდება დატბორვები და მნიშვნელოვანია, როგორ გაატარებს მდინარეები ამდენ დამდნარ თოვლის მასას, რასაც შესაძლოა ტემპერატურის მატებასთან ერთად წვიმებიც დაერთოს. პირველ რიგში, რიონი ძალიან საშიში იქნება ამ შემთხვევაში და მნიშვნელოვანია, ზღვა, როგორ მიიღებს ამ ნალექს. ჩვენ ზუსტი ინფორმაცია არ გვაქვს. პროცესი მიმდინარეობს. განსაკუთრებული დაკვირვებაა საჭირო მაღალი რისკის შემცველ უბნებზე. გურიაში ასეთი უბნების მთელი სია არის. იქ, სადაც არის მაღალი რისკი, შესაძლოა საფრთხე დადგეს, მაგრამ ასეთმა ანომალიურმა მოვლენებმა, რომელიც 10-20 წლიან ციკლებში მეორდება, შეიძლება გამოიწვიოს ფონური დამძიმება. ეს ნიშნავს რომ შეიცვალოს ზოგადი სურათი და იქ სადაც დაბალი და საშუალო რისკების უბანი იყო, შესაძლოა მაღალი რისკი დადგეს. გურიის რეგიონი, ასევე აჭარა, იმერეთი_ ამ დიდი ნალექის გამო, რომელიც ყოველწლიურად არ მოდის და ყოველდღიურად გვაქვს სხვადასხვა სტიქიური მოვლენები, წელს იქნება გართულებული და დინამიკა იქნება მკვეთრად გაუარესებული. დასათვლელია, სად არის სუსტი წერტილები, დასახლებული პუნქტები, რომელიც საფრთხის ქვეშაა. წყალმოვარდნების და ღვარცოფების სახით იქმნება რთული მდგომარეობა, რასაც სჭირდება წინასწარი მოკვლევა და შესაბამისი მოქმედება. უნდა მოხდეს აზომვა მოსული ნალექის, დაზუსტება წყლის მოცულობის, რომელიც სხვადასხვა სცენარების შემთხვევაში შეიძლება მოხვდეს მდინარის კალაპოტში, სჭირდება შედარება იმ წლებთან, როდესაც ჩვენ გვქონდა დიდი ნალექი და სტიქიური მოვლენები. არნახულად დიდი თოვლი მოვიდა, თუმცა დიდი თოვლი არ არის უცხო არც გურიისთვის და არც დასავლეთ საქართველოსთვის, თუმცა წლევანდელი თოვლი ძალიან დიდია, ამიტომ საფრთხეები არსებობს და თუ ჩვენ ვსაუბრობთ რეაგირებაზე, უკვე უნდა იყოს დაწყებული მოსამზადებელი სამუშაოები, რომ ჩვენ მზად დავხვდეთ მოსალოდნელ საფრთხეებს.
_ საკმარისია გაფრთხილება დიდი რაოდენობით ნალექის მოსვლის შესახებ მოსახლესთვის, რომელიც მეწყერსაშიშ ზონაში ცხოვრობს?
_ რა თქმა უნდა საკმარისი არ არის. ეს არის ერთი მცირე ნაწილი სისტემის, რომელიც უნდა უზრუნველყოფდეს როგორც საფრთხეების შეტყობინებას, ასევე მთლიანად ბუნებრივი კატასტროფების მართვის ჯაჭვის ფუნქციონირებას. სამწუხაროდ, საქართველოში ეს სისტემა ვერ ჩამოყალიბდა. არის მცდელობა, მათ შორის, საერთაშორისო მხარდაჭერით, თუმცა ჯერ პროცესი შუამდეა მისული და ეს სისტემა არ არსებობს. როცა ეს სისტემა არ არსებობს, ბუნებრივია, უნდა ჩაერთოს დამატებითი მექანიზმები, იმისთვის რომ დაიცვა თავი და თუნდაც უკვე მოძველებული სისტემები რაც გვაქვს, ოპერატიულად უნდა გამოიყენო და ამუშაო. სამწუხაროდ, ჩვენ ბოლო წლებში სულ მძიმე და დრამატული, ტრაგიკული სტიქიური მოვლენები გვქონდა. შეგვიძლია, გავიხსენოთ შოვი. თუმცა, ძალიან ხშირია ზიანი, რომელიც სისტემატიურად ადგება მოსახლეობას და არის სოფლები, რომლებიც სულ სტიქიას ებრძვიან. სწორი დასკვნები ვერ გაკეთდა შოვიდან და არ ვიცი, რამდენად სწორ დასკვნებს გავაკეთებთ ახლა ამ დიდთოვლობიდან და რამდენად მზად დავხვდებით გაზაფხულს, რომელიც იქნება გაცილებით ძალიან მძიმე. რასაც ჩვენ ვისმენთ და ვხედავთ, პასუხისმგებელი უწყებები ცდილობენ წარმოაჩინონ თავი, რომ ყველაფერი წესრიგშია. ერთადერთი, რაც ჩვენ გვაიმედებს და დაგვანახა დიდთოვლობამ და მანამდე სტიქიურმა პროცესებმა რაც ვნახეთ, იყო საზოგადოების რეაქცია, როცა ადამიანებმა საკუთარი ენთუზიაზმით, რისკის ფასად აიღეს თავისთავზე პასუხისმგებლობა და არ დაელოდნენ, რომ ვიღაც მოვა და გვიშველის. ეს აჩვენებს, რომ საზოგადოება მზად არის დღეს, ვიდრე ოდესმე. ამის საწინააღმდეგოდ, უნდა ვთქვათ, რომ ხელისუფლება არ აღიარებს პრობლემებს და უნდა თავი ისე მოაჩვენოს თითქოს არაფერი არ არის ამ ქვეყანაში გამოსასწორებელი. ნამდვილად არის საჭირო, რომ კიდევ ერთხელ გადაისინჯოს რამდენად მზად იქნება სახელმწიფო რომ წინააღმდეგობა გაუწიოს, შეამციროს და აიცილოს თავიდან გაზაფხულზე თოვლის დნობის შედეგად გამოწვეული საფრთხეები. განვითარებულ ქვეყნებში არსებობს ძლიერი სისტემები, რომლებიც აზღვევს მოსახლეობის სიცოცხლეს იგივე პროცესებისგან. თუნდაც იაპონიაში, სადაც არა თუ ძლიერი წვიმის და თოვლის, არამედ მუდმივი მიწისძვრების, ცუნამების რეჟიმში ახერხებენ და მინიმუმამდე დაჰყავთ საფრთხეები. ჩვენთან, სამწუხაროდ ეს მცდელობები, რომლებიც მოდის განვითარებული ქვეყნებიდან, რომ რაღაც გვასწავლონ, წარმატებული არ არის და მუდმივად გვიწევს მძიმე დღეების და საკმაოდ ხშირად დრამატული და ტრაგიკული მოვლენების მოწმე გავხდეთ.
გარემოს ეროვნული სააგენტოს 2023 წლის საინფორმაციო ბიულეტენის მიხედვით, მხოლოდ გურიაში გეოლოგიურად სახიფათო ათობით სოფელია:
ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში: შრომა, ნატანები, ძიმითი, გურიანთა, მერია, მთისპირი, კონჭკათი, თხინვალი, ჯუმათი, სილაური, მაკვანეთი.
ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტში: მამათი, აცანა, აკეთი, ჩოჩხათი, ლესა, ნინოშვილი, შუხუთი, წყალწმინდა, ომფარეთი, კოკათი, გულიანი, ხორეთი, ჯიხანჯირი, ტელმანი, ჩიბათი, არჩეული, მოედანი, ორმეთი.
ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტში: ხიდისთავი, ბუკისციხე, დიდი ვანი, კოხნარი, საჭამიასერი, ნაბეღლავი, ამაღლება, გოგოლესუბანი, ზომლეთი, ქვენობანი, ფარცხმა, ჯვარცხმა, ერკეთი.
