“სვეტი სახილველად საკვირველი და სასწაულმოქმედი”

იმართება ქ. მცხეთის საკათედრო ტაძარში, სვეტიცხოველში, 14 ოქტომბერს (ახ. სტ.). დაწესებულია საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ სადიდებლად “კვართისა საუფლოჲსა და სვეტისა ღმრთივბრწყინვალისა და მირონმდინარისა”.

დღეს ასევე არის მეფე მირიანისა და დედოფალ ნანას, წმინდა სიდონიასა და აბიათარის ხსენების დღეც. ლეგენდის მიხედვით, იესო ქრისტეს კვართი წილად ხვდათ მცხეთელ ებრაელებს, ელიოზსა და ლონგინოზს, რომლებიც ქრისტეს ჯვარცმას ესწრებოდნენ. ელიოზმა სიწმინდე მცხეთაში ჩამოიტანა და თავის დას, მართლმორწმუნე სიდონიას გადასცა, რომელმაც კვართი მკერდზე მიიხუტა და სული განუტევა. ელიოზმა თავისი და კვართითურთ დაკრძალა. საფლავზე ამოსულა მშვენიერი ხე, რომელიც ოთხი საუკუნის შემდეგ მეფე მირიანის ბრძანებით ეკლესიის ასაშენებლად მოუჭრიათ ხუროებს, მისგან დაუმზადებიათ შვიდი სვეტი, ერთი მათგანი, “სახილველად საკვირველი და სასწაულმოქმედი”, ვერ აღუმართავთ. იგი მხოლოდ წმ. ნინოს ლოცვა-ვედრების შემდეგ აღმართულა იმ ადგილზე, სადაც ქრისტეს კვართი იყო დაკრძალული. აქ აშენდა სვეტიცხოვლის ტაძარიც. ისტორიულად ამ დღეს იმართებოდა დიდი წირვა და მრავალი მლოცველი მოდიოდა საკლავითა და უსისხლო შესაწირავით. წირვის შემდეგ მლოცველები ტაძრის გალავანში შლიდნენ სუფრას და იმართებოდა პურობა.

1991 წელს, საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ მცხეთობის დღესასწაული აღდგა და ოფიციალურად უქმე დღედ გამოცხადდა. ტრადიციულად ამ დღეს წირვას სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი აღავლენს სვეტიცხოველში. წელს წირვა 9 საათზე დაიწყო.

წირვის შემდეგ გაიმართება სახალხო სეირნობა. სწორედ ამიტომ მცხეთის მუნიციპალიტეტის განცხადებით მიმდებარე და ცენტრალურ ქუჩაზე მანქანებით მოძრაობა დილის 8 საათიდან შეიძღუდა, ხოლო დღის განმავლობაში აღნიშნულ ტერიტორიაზე ტრანსპორტი მხოლოდ სპეციალური საშვით შეიშვება. მთელი დღის განმავლობაში გაიმართება ხალხური რეწვის, თექის, ფერწერის, გრაფიკის, მელქიორის, ვერცხლის, მინანქრის, ნახატების გამოფენა-გაყიდვა; სანდრო კანდელაკის ძეგლის მიმდებარე ტერიტორია – თაფლის ფესტივალს უმასპინძლებს, “თეატრონის” მიმდებარე ტერიტორიაზე კი – კუთხური სამზარეულოს ფესტივალი გაიმართება. პატარა მაყურებელთან იმუშავებენ ზღაპრის გმირები; გაიმართება საცირკო სანახაობები, სპორტული ღონისძიებები. მცხეთობა გალა კონცერტითა და საზეიმო ფოიერვერკით 19:30 საათზე დასრულდება. დღეს მცხეთაში პრემიერ-მინისტრსაც ელოდებიან.